Credit Suisse’ten sızdırılan belgeleri İsviçre basını neden yazamıyor? BM ne diyor?

İsviçre’nin köklü bankası Credit Suisse’ten sızdırılan ve bu bankanın devlet başkanları, istihbarat yetkilileri ve yaptırıma tabi iş insanlarına ait milyarlarca doları hesaplarında tuttuğunu ortaya koyan belgeler uluslararası basında geniş yankı uyandırırken, 2015 yılında İsviçre’de çıkan yasa yüzünden bu ülkenin medyası bu konuda ayrıntılı haber ve yorum yapamıyor.

İsviçre’de 2014’te kabul edilen ve 2015 yılında yürürlüğe giren yasa, çalınan banka verileriyle ilgili haber yapılması halinde gazetecilerin 3 yıla kadar hapis cezasıyla mahkumiyetini öngörüyor.

BM: İsviçre ifade özgürlüğünü ihlal ediyor

İsviçre’nin başkenti Bern’de uluslararası finanstan sorumlu devlet sekreterliği açık bir şekilde ülkedeki gazetecilerin çalınan banka verilerini yayınlamalarının suç olduğunu duyurdu.

BM’nin ifade özgürlüğü özel raportörü Irene Khan, İsviçreli yetkililerin bu tutumunu “endişe” ile karşıladığını belirterek, Bern’den konu ile ilgili açıklama isteyeceğini duyurdu.

Khan, “Kamu yararına bankacılık verilerini yayınlayan gazetecilere cezai kovuşturma yapılması halinde uluslararası insan hakları kurallarının ihlal edileceğini” ifade etti.

İsviçre’nin önde gelen medya grubu olan “24 heures”, “Tribune de Geneve” ve “Matin Dimanche” gibi yayın organlarını bünyesinde bulunduran “Tamedia”, 2015 yılındaki yasayı gerekçe göstererek, bu konudaki araştırmalara yer vermeyeceğini duyurdu.

Son skandalı ortaya çıkaran dünyanın farklı noktalarındaki 48 haber kuruluşu ise bu konuda kendilerine en fazla katkıyı sunabilecek İsviçre basının daha aktif olarak bu konuya el atması için çağrı yaptı.

Bu basın yayın organları temsilcileri ayrıca, İsviçre yetkililerine yaptıkları çağrıda konuyla ilgili araştırma yapan gazetecilerin “banka gizliliğini ihlal” suçundan cezalandırılmamasını istedi.

“Suisse Secrets” nedir?

İsviçre bankaları, müşterilerine ait bilgileri büyük bir sır olarak saklamakla biliniyor. Ancak kimliğini açıklamayan bir kişi, toplamda 100 milyar dolardan fazla bir miktara denk gelen 18 binden fazla banka hesabına ilişkin verileri Alman Süddeutsche Zeitung gazetesine sızdırdı.

Veriler, Organize Suç ve Yolsuzluk Raporlama Projesi (OCCRP) ile dünyanın farklı noktalarındaki 48 haber kuruluşuyla paylaşıldı.

Dünyanın en zengin ve en köklü bankalarından olan Credit Suisse’e yönelik bu araştırmaya “Suisse Secrets” (İsviçre Sırları) adı verildi.

39 ülkede 48 medya kuruluşundan 163 gazetecinin katıldığı araştırmada, İsviçre’nin en büyük yatırım bankalarından Credit Suisse’ten sızdırılan banka hesap bilgileri aylarca analiz edildi. Bugüne kadar bir İsviçre bankasından ilk kez gazetecilere bu denli büyük bir sızıntı oluyor.

İncelemede, hesap sahipleri arasında yolsuzlukla suçlanan hükümet yetkilileri, insan hakları ihlali ile suçlananlar ve kriminal sabıkası olanların da bulunduğu saptandı.

Sızdırılan verilerde ne var?

Sızan veriler, 18 binden fazla Credit Suisse hesabı hakkında bilgi içeriyor. Bazı müşteriler birden fazla hesaba sahip. Her hesapla ilgili bilgilerde hesap numarası, sahibinin kimlik bilgileri ve hesapta bulunan tutar yer alıyor.

Bazıları gerçek, bazıları ise tüzel kişilerden oluşan hesap sahiplerinin uyruğu ise 160’tan fazla milleti temsil ediyor. Organize Suç ve Yolsuzluk Raporlama Projesi raporuna göre bazı hesaplar yıllar önce kapanmış.

Sızıntıda kimlere ait hesaplar var?

Araştırma sonuçlarının ilkinde, tüm hesap sahiplerinin kimlik bilgileri yer almıyor.

Credit Suisse hesaplarında milyonlarca dolar değerinde para bulunduran kişiler arasında Ürdün Kralı II. Abdullah, Mısır’ın devrik lideri Hüsnü Mübarek’in iki oğlu, Pakistan istihbarat şefi General Akhtar Abdurrahman’ın oğulları, Venezuelalı hükümet yetkilileri, İtalya’nın en büyük mafya organizasyonlarından Ndrangheta’ya yakın adlardan Antonio Velardo gibi isimler var.

Tunus, Libya, Suriye ve Yemen gibi ülkelerden üst düzey hükümet yetkililerinin de özellikle ‘Arap Baharı’ döneminde ellerindeki paraları İsviçre bankasındaki hesaplarına aktardıkları dikkat çekiyor.

Ayrıca Kazakistan’da Nazarbayev’in yerine geçen Devlet Başkanı Cömert Tokayev, Nahcivan lideri Vasif Talibov’un oğulları Rıza ve Seymur Talibov, ocak ayında istifa eden Ermenistan eski Cumhurbaşkanı Armen Sarkisyan, Sırp uyuşturucu baronu Rodoljub Raduloviç ve Cezayir eski Devlet Başkanı Abdulaziz Buteflika’nın da Credit Suisse bankasında hesap açtığı ortaya çıktı.

Organize Suç ve Yolsuzluk Raporlama Projesi, Kazakistan Devlet Başkanı Tokayev’in oğlu Timur Tokayev için Credit Suisse bankasında geçmiş yıllarda hesap açtığı ve oğlunun adına İsviçre’nin Cenevre, Versoix ve Saint Prex şehirlerinde üç ayrı villa satın aldığını yazdı.

Bankada hesabı olan kişilerin, daha çok bankacılık bilgilerini İsviçre vergi makamlarıyla paylaşma anlaşması olmayan ülkelerden olduğu dikkat çekiyor.

Credit Suisse veri sızıntısı ile ilgili ne dedi?

Banka sözcüsü Candice Sun iddiaları şiddetle reddettiklerini belirterek, elde edilen hesapların birçoğunun finansal yasaların farklı işlediği onlarca yıl öncesine dayandığını söyledi.

Sözcü Sun, sızdırılan veri tabanındaki hesapların çoğunun zaten kapatıldığını, kalan aktif hesaplarla ilgili gerekli adımların atıldığı konusunda bir sorun bulunmadığını dile getirdi. Candice Sun ayrıca, sızıntıyı bankaya yönelik “itibarsızlaştırma çabası” olarak yorumladı.

Uluslararası Araştırmacı Gazeteciler Konsorsiyumu (ICIJ), geçen yılın ekim ayında 12 milyona yakın dosyadaki verilere dayanarak dünya liderlerine, siyasetçilere ve ünlülere ait gizli finansal bilgileri kamuoyuyla paylaşmıştı.