Buğra Gökce: Türkiye’nin 24 Yılı ve Yanlış Politikanın Bedeli

5 Şubat 2025

6 Şubat 2023’te Türkiye, Cumhuriyet tarihinin en büyük felaketlerinden birine uyandı. Kahramanmaraş merkezli iki büyük depremin ardından 11 ilde 13 milyon vatandaşımız etkilendi, 500 binden fazla konut yıkıldı ve 50 binden fazla canımız hayatını kaybetti. Bu korkunç tablonun ardından sorulması gereken en kritik soru şu: 24 yılda afete hazırlıkta nasıl bu kadar geriye gidildi?

“BİZİ KURTARACAK YOK MU?”

17 Ağustos 1999 Marmara Depremi’nin unutulmaz sorusu “Sesimi duyan var mı?” yerini 6 Şubat depreminde bambaşka bir çaresizlik çığlığına bıraktı: “Bizi kurtaracak yok mu?” Bu feryat, yalnızca enkaz altında kalanları değil, devletin ve kurumların içinde bulunduğu acziyeti de gözler önüne serdi.

İstanbul Planlama Ajansı’nın (İPA) Başkanı Buğra Gökçe, sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımda, 6 Şubat depremi öncesi ve sonrasında yapılan hataları ve ihmalleri tüm detaylarıyla ortaya koydu. Gökçe, yıllardır süregelen yanlış politikaların ve kötü yönetimin depremde yaşanan ağır kayıpların başlıca nedenleri olduğunu vurguladı.

Yanlışlar Zinciri: Deprem Hazırlığında 24 Yıl Neden Kaybedildi?

Buğra Gökçe, paylaşımında afet hazırlıklarının neden bu kadar yetersiz olduğunu şöyle sıraladı:

Merkezi yönetimin bilimsel uyarıları dikkate almaması.
AFAD’ın böylesine büyük bir deprem için hazırlıksız ve tecrübesiz olması.
Türk Silahlı Kuvvetleri’nin (TSK) sahaya zamanında çıkarılmaması.
Sosyal medyanın susturulması ve yardımlaşma çağrılarının engellenmesi.
Yanlış bütçe kararları ve plansız konut politikaları.

Kaynaklar Doğru Kullanılsaydı Ne Olurdu?

Gökçe, paylaşımında devlet bütçesinin kötü yönetildiğini, halkın refahı için kullanılabilecek devasa kaynakların bir avuç zümreye aktarıldığını belirtti. Yanlış bütçe kararlarının alternatif sonuçlarını şöyle açıkladı:

1. Kur Korumalı Mevduat

Milletin cebinden alınan 48 milyar dolar, zenginlere aktarıldı. Bu parayla 761 bin 904 konut üretilebilirdi.

2. Deprem Vergileri

•24 yılda toplanan 39 milyar dolar deprem vergisi, açıklamalara göre duble yollara harcandı. Bu para 619 bin 47 sosyal konut yapımında kullanılabilirdi.

3. Merkezi Bütçenin Faiz Giderleri

2024’te yalnızca faiz giderlerine harcanan 1 trilyon 254 milyar TL ile 568 bin 707 konut inşa edilebilirdi.

4. Geçiş Garantili Projeler

2019-2022 arasında Karayolları Genel Müdürlüğü’nün Kamu-Özel İşbirliği projelerine aktarılan 220 milyar TL, kullanılmayan yollara ve köprülere ödendi. Bu bütçe ile 99 bin 773 konut yapılabilirdi.

5. İmar Affı

•İmar Affı kapsamında toplanan 5,2 milyar dolar, deprem risklerini azaltma amacıyla kullanılsaydı 82 bin 539 konut üretilebilirdi.

6. İstanbul’daki Rant Operasyonları

İstanbul’da 25 yıl boyunca yaratılan 85 milyar dolar rant, halkın yararına kullanılsaydı 1 milyon 349 bin 206 konut inşa edilebilirdi.

Kaybedilen Potansiyel: 3 Milyon 481 Bin Konut

Gökçe’nin hesaplamalarına göre, bu yanlış kararlar alınmasaydı toplamda 3 milyon 481 bin 179 konut inşa edilebilir, Türkiye’nin tüm konutları afet güvenliğine kavuşturulabilirdi. Böylece hiçbir vatandaş tabut gibi evlerde yaşamak zorunda kalmazdı.

Buğra Gökçe, asıl sorunun devlet bütçesinin kime ve nereye harcandığı olduğunun altını çizdi. Gökçe’ye göre, eski anlayış, bütçeyi yalnızca kendi zümresine ve yandaşlarına kullandı. Bu süreçte bir avuç insan kazandı, ancak Türkiye kaybetti.

Son olarak, Gökçe “Yeni bir akıl” vurgusu yaparak, kaynakların artık 86 milyon vatandaşın geleceği için kullanılması gerektiğini ifade etti:

“Türkiye kazanacak, 86 milyon kazanacak.”