”Türkiye’de en üstteki yüzde 10 toplam gelirin yüzde 54,5’ini alıyor”

Dünya Eşitsizlik Raporu’na göre, Türkiye’de en üstteki yüzde 10 toplam gelirin yüzde 54,5’ini alırken, alttaki yüzde 50 ise ancak yüzde 12’sini alıyor.

Rapora göre küresel milyarder sayısı 2021 yılında rekor düzeye ulaştı. Milyarderlerin toplam serveti bir yıl öncesine göre yüzde 75 arttı. Rapora göre, Dünyada gelir dağılımının en eşit olduğu bölge Avrupa, eşitsizliğin en derin olduğu bölge ise Orta Doğu ve Kuzey Afrika.

Paris merkezli Inequality Lab tarafından hazırlanan Dünya Eşitsizlik Raporu’nun 2021 sonuçlarına göre, en tepedeki yüzde 1’lik grup, 1990’ların ortasından bu yana biriken tüm ek servetin yüzde 38’ini, en alttaki yüzde 50 ise bu birikimin ancak yüzde 2’sini aldı. Rapora göre, ”günümüzde küresel eşitsizlik, batı emperyalizminin zirvede olduğu dönemle aynı seviyede.”

Çağdaş gelir ve servet eşitsizlikleri çok büyük

Ortalama bir yetişkin birey 2021’de yılda 16.700 Avro (23.380 Dolar) kazanıyor ve yine ortalama bir yetişkin 72.900 Avro (102.600 Dolar) servete sahip.

Bu ortalamalar hem ülkeler arasındaki hem de ülkeler içindeki geniş eşitsizlikleri maskeliyor. Küresel nüfusun en zengin yüzde 10’u şu anda küresel gelirin yüzde 52’sini alırken, nüfusun en yoksul yarısı bunun yüzde 8’ini kazanıyor. Ortalama olarak, küresel gelir dağılımının en üst yüzde 10’luk kısmından bir birey yılda 87.200 Avro (122.100 Dolar) kazanırken, küresel gelir dağılımının en yoksul yarısından bir birey yılda 2.800 Avro (3.920 Dolar) kazanıyor.

Küresel servet eşitsizlikleri, gelir eşitsizliklerinden daha belirgin bir şekilde ortaya çıkıyor. Küresel nüfusun en yoksul yarısı neredeyse hiç servete sahip değil ve toplamın sadece yüzde 2’sine sahip. Buna karşılık, dünya nüfusunun en zengin yüzde 10’u tüm servetin yüzde 76’sını kontrol ediyor. Ortalama olarak, nüfusun en yoksul yarısı yetişkin başına 2.900 Avro, sahiptir ve en üstteki yüzde 10’luk ortalama 550.900 Avro’ya (771.300 Dolar) sahip durumda.

Polonya’daki 49.400 Avro ortalama hanehalkı serveti bakımından Batı Avrupa ülkeleri ile karşılaştırıldığında düşük ve Doğu Avrupa’da orta düzeyde. Çevre ülkelerle kıyaslandığında Rusya ile karşılaştırılabilir (52.000 Avro) ve Türkiye’den (39.000 Avro) biraz daha yüksek durumda.

Türkiye’de ortalama gelir 85 bin TL 

Rapora göre, 2021 sonunda 85 milyonluk nüfusu ile Türkiye’de gelir eşitsizliği son 15 yılda artmaya devam etti ve son üç yıldaki ekonomik yavaşlama tüm nüfus gruplarının gelirlerini azalttı.

Türkiye’de bir yetişkinin yıllık ortalama geliri 85 bin TL.

Rapora göre, bugün Türkiye’de yetişkin nüfusun ortalama milli geliri 27.400 Avro(veya 85.010 TL). En alttaki yüzde 50’lik grup 6.600 Avro (20.310 TL) kazanırken, en üst yüzde 10 ortalama 23 kat daha fazla (149.300 Avro veya 462.640 TL) kazanıyor.

En üstteki yüzde 10 toplam gelirin yüzde 54,5’ini alırken, alttaki yüzde 50’si yüzde 12’sini alıyor.

”Şeffaflik endeksi 3/20”

Rapora göre, Türkiye konusunda şu değerlendirmeye yer veriliyor:

”Son otuz yılda gelir eşitsizliği Türkiye’deki eşitsizlik tahminleri çok sınırlı. Ülkenin şeffaflık endeksi 3/20’dir. Kaynaklar, 1980-1990’larda eşitsizlikteki düşüşün ardından son 15 yılda eşitsizliğin arttığını öne sürüyor. Son ekonomik yavaşlama (2018-2021), tüm nüfus gruplarının ortalama gelirlerini baskı altına aldı. Servet eşitsizliği son 25 yılda Türkiye’de milli servet iki kattan fazla artarak bugün 39.100 Avro’ya (121.160 TL) ulaştı. Zenginlik açısından Türkiye, karşılaştırılabilir zenginlik seviyelerine sahip diğer ülkelere göre daha eşitsiz görünmektedir.”

Rapora göre, Türkiye’de bugün en alttaki yüzde 50, ortadaki yüzde 40 ve en üstteki yüzde 10 toplam milli servetin sırasıyla yüzde 4, yüzde 29 ve yüzde 67’sini elinde tutuyor. Rapora göre, ”Bu, en alttaki yüzde 50’nin ortalama olarak 2.900 Avro’dan (veya 8.910 TL’den) daha az gelire sahip olduğu çok sayıda çok yoksul insan olduğu anlamına geliyor.”

Cinsiyet eşitsizliği 

Rapora göre, Türkiye’de ortalama kadın işgücü gelir payı yüzde 23.

Bu, Orta MENA ülkelerinden (kadınların toplamın ortalama yüzde 15’ini kazandığı) daha yüksek, ancak Yunanistan (yüzde 37) ve Bulgaristan (yüzde 43) dahil olmak üzere komşu Avrupa ülkelerinden daha düşük. 1990 ve 2005 yılları arasında durakladıktan sonra, ülkedeki kadınların kazançları o zamandan beri yüzde altı arttı.