Canlı yaşamının olmazsa olmazları Hava-Su ve Topraktır. Hava, su ve toprağın olmadığı yerde yaşam da olmaz. Yaşamın sağlıklı ve sürdürülebilir olması ise bunların temiz olmasına bağlıdır. Bunların temiz olmaması da yaşamın sürmesi mümkündür. Ancak bu sorunlu, hastalıklı ve risklerle dolu bir yaşam olur. Havanın, Suyun ve Toprağın temiz ve daha fazla verimli olması ise biz insanoğlunun onu korumasına, kirletmemesine bağlıdır. Oysa üzerinde yaşadığımız dünyayı en çok ta biz insanlar kirletmekteyiz. Biz gelecek yaşamı tehlikelere açık hale getirmekteyiz. Korana Virüse karşı verilen mücadele, Havadaki, Sudaki ve Topraktaki hastalıklı duruma karşıda verilmelidir. Hastalıklara karşı ne tür aşı ve ilaçlar geliştirilirse geliştirilsin, sağlıklı bir gıdaya ulaşılmadıkça bir anlamı kalmayacaktır. Çünkü hastalıklara karşı bağışıklığı toprakta gelen bitkilerle beslenerek güçlendirebiliyoruz. Onun için Çevremizi temiz tutmak virüse karşı mücadeleden ayrı düşünülemez.
Ülkemizdeki çevre sorunlarını, çeşitli illerin öncelikli çevre sorunları çerçevesinde gruplandırıp sıralamaya çalışacağız. Bu sıralamayı ise Çsb’nin “Türkiye Çevre Sorunları ve Öncelikleri Değerlendirme Raporu”ndan alacağımız verilerle ele alacağız. Bunları üç ana başlık altında sıralayacağız. Su Kirliliğinin Birinci Öncelikli olduğu İller, Hava Kirliliğinin Birinci Öncelikli olduğu İller ve Atık Kirliliğinin Birinci Öncelikli Sorun olduğu İller olarak değerlendireceğiz.
Su Kirliliğinin Birinci Öncelikli olduğu İller: Su kirliliğinin olduğu iller daha çok Meriç-Ergene, Susurluk-Gediz, Büyük Menderes- Batı Akdeniz, Kızılırmak-Yeşilırmak, Doğu Karadeniz-Çoruh, Van Gölü ve Asi Irmağı havzalarında yoğunlaşan yerleşim yerlerinde kümelenmektedir. Su kirliliği, daha çok evsel atıklar, fabrika ve diğer sanayi kollarının atıkları ile tarımda kullanılan gübre ve zirai ilaçlardan kaynaklı kirliliktir. Ancak suyun birinci öncelikli kirlilik olduğu illerin çoğunda ikinci öncelikli kirlilik ise Hava kirliliği ve Atık kaynaklı kirlilikler gelmektedir.
Şimdi Sıralayacağımız İllerde Birinci Öncelikli Kirlilik Su, İkinci sıradaki Kirlilik Hava ve Üçüncü sıradaki Kirlilik ise Atıklardır. İller sıra ile şunlardır: Ankara, Aydın, Balıkesir, Bartın, Edirne, Hatay, Kütahya, Manisa, Mersin. Samsun, Trabzon ve Yozgat illeridir.
Ancak Su kirliliğinin Birinci Öncelikli Kirlilik olduğu diğer iller ise şunlardır: Artvin, Bayburt, Bitlis, Çankırı, İstanbul, Kars, Kırklareli, Kırşehir, Malatya, Muğla, Nevşehir, Rize, Samsun, Şanlıurfa ve Van illeridir. Yani Çsb’nin 2017 verilerine göre 27 ilimizde su kirliliği birinci öncelik olarak öne çıkmaktadır. Özellikle tarımsal sulamadaki sular 4. Derece kirlilikte ve tarımda kullanılmaması gerekiyor. Ancak tarımsal sulamada kullanılan bu sular Topraklarımızı da aşırı derecede kirletmekte ve yetişen ürünlere ağır metaller sirayet ettiği tespitleri gündemdedir. Bu ürünleri tüketerek bağışıklığımızı güçlendiremeyiz.
Hava Kirliliğinin Birinci Öncelikli olduğu iller ise; Evsel Isıtma, İmalat sanayi, Termik santraller, karayolu Trafiği, Tavuk çiftlikleri ve benzerlerinden kaynaklanmaktadır. Hava Kirliliğinin Birinci öncelikli illerin ikinci kirlilik nedeni Su kirliliği ve peşi sıra Atıklarda kaynaklı kirlilik olarak ele aldık. Onlar ise sıra ile şöyledir: Bingöl, Bursa, Çanakkale, Çorum, Denizli, Erzurum, Gaziantep, Hakkari, Isparta, Karabük, Kastamonu, Kırıkkale, Kilis, Kocaeli, Konya, Niğde, Şırnak, Tekirdağ, Zonguldak illeridir Ayrıca devamında Birinci öncelikli Hava kirliliği olan diğer iller ise Şunlardır: Batman, Kahramanmaraş, Kayseri, Mardin ve Siirt illeri dahil toplamda 26 ilimizde Hava Kirliliği Birinci Öncelikli illerdendir. Bu illerdeki hava kirliliğinden kaynaklı olarak yağışlarla havadaki gazlar ve diğer ağır metaller suya ve toprağa düşerek hem toprağı, hem de suları kirlettiği ayrı bir gerçektir.
Atıkların Birinci Öncelikli sorun olmasına da, evsel atıklar kaynaklı, Mermer ve Taş ocakları atıkları, Madden ve kömür ocakları atıkları, hafriyat atıkları, sanayi ve Tehlikeli atıklar kaynaklı olanların yanı sıra hayvansal atıklar, ilaç ve diğer atıklar kaynaklı kirlenmelerdir. Bunu da diğerleri gibi, Birinci öncelikli atık kirlilik, ikinci sırada olan Su kirliliği ve üçüncü sırada ise Hava kirliliği olan illeri sıralayacağız: Ağrı, Ardahan, Bilecik, Bolu, Elazığ, Erzincan, Giresun, Gümüşhane, İzmir, Ordu, Sakarya, Sinop, Yalova ve Tunceli illeri yukarıdaki önceliklere göre olanlardır. Ayrıca yine Atıklarda birinci öncelikli diğer iller devamında şunlardır: Adıyaman, Afyon, Amasya, Burdur, Diyarbakır, Muş, Tokat ve Uşak olmak üzere toplam 24 ilimiz atık kirliliği ile birinci derece öncelikli iller arasındadır. Ki bu atıklar atıldıkları yerlerde yağmur ve diğer nedenlerle hem toprağı hem de sularımızı kirletmektedir.
Kısaca bu üç etkeni bir arada ele aldığımızda esas olarak Topraklarımız en çok kirliliğe maruz kalmaktadır. Her nedense bu verilerde toprak kirliliği çok geri sıralarda gösterilmektedir. Her durumda yaşamın kaynağı olan Hava-Su ve Topraklarımızı korumak, onların temiz kalmasını sağlamak her bireyin görevidir. Yaşam hakkımız için, yaşam alanlarımız ve yaşam kaynağımız olan Havamıza, Suyumuza ve Toprağımıza sahip çıkmalıyız. Gelecek nesillere yaşanabilecek bir dünya bırakmalıyız. Salgınlara karşı bağışıklığımızı güçlendiren sebze ve meyvelerdir. Sebze ve Meyvelerde sağlıklı ortamda yetiştiği oranda faydalı olacağını da unutmayalım.
- Zeytinyağlı Yerim, Ama Zeytinliklerden Vazgeçemem! - 10 Nisan 2022
- Yasadışı Yaşamımdan Geçen Sekiz Yıl - 2 Nisan 2022
- Maden Şirketleri ;Rehabilite Değil, Cehennem Çukurlarını Arkalarında Bırakıyorlar!!! - 18 Mart 2022
