Geçtiğimiz yaz Diyarbakır ve Mardin arasında çıkan ve 15 kişinin yaşamını yitirdiği büyük yangın ile birlikte elektrik hatlarının orman yangınlarına yol açtığı iddiaları bir kez daha gündeme geldi. Gazeteci Bahadır Özgür, HalkTV.com.tr’de yayımlanan yazısında, elektrik dağıtım hatlarının orman yangınlarının temel kaynaklarından biri haline geldiğini resmi verilerle ortaya koydu. Uzmanlar, devlet kurumları ve yerel yetkililerin açıklamaları bu iddiayı doğruluyor.
İzmir’deki Yangınların Kaynağı Da Elektrik Hatları
Geçtiğimiz günlerde Çeşme, Foça, Seferihisar ve Ödemiş ilçelerinde çıkan orman yangınlarının sebebine dair açıklama İzmir Valisi Süleyman Elban’dan geldi. Elban, yangınların elektrik dağıtım hatlarından kaynaklandığını açıkladı.
Bu yangınlar, 2021 yılında Muğla-Marmaris-Manavgat, 2022’de Datça, 2023’te ise Çanakkale’de yaşanan büyük yangınlarla aynı ortak paydada buluşuyor: Elektrik nakil hatları.
Resmi Veriler: 15 Yılda Elektrik Kaynaklı Yangınlar 5 Kat Arttı
Bahadır Özgür’ün aktardığına göre, 2010 yılında orman yangınlarının sadece yüzde 4,9’u elektrik nakil hatlarından kaynaklanıyordu. Bugün ise bu oran yüzde 25’e ulaştı. Bu çarpıcı artışın arka planında ise elektrik dağıtımının özelleştirilmesi bulunuyor.
Özelleştirme Sonrası: Kâr Var, Denetim Yok
Türkiye 2010 sonrası ülkeyi 21 bölgeye ayırarak elektrik dağıtımını 14 özel şirkete devretti. Bu şirketlere kamudan “destek” adı altında kaynak aktarılırken, vatandaşa gönderilen her faturanın yüzde 66’sı bu şirketlerin kasasına gidiyor. Ancak uzmanlara göre şirketler sadece para toplamaya odaklı çalışıyor; bakım, denetim ve yenileme yatırımları ihmal ediliyor.
Elektrik Mühendisleri Odası (EMO) Yönetim Kurulu Başkanı Mahir Ulutaş, yaz aylarında hatların düzenli kontrol edilmemesinin yangınlara davetiye çıkardığını belirtti. Ulutaş, elektrik hatlarının yaz aylarında mutlaka denetlenmesi, izolatörlerin, sigortaların ve bağlantıların teknik standartlara uygun hale getirilmesi gerektiğini söyledi. Ayrıca, direk diplerinin temizlenmesi, güzergâhlardaki ağaçların budanması ve topraklama sistemlerinin kontrol edilmesi gerektiğini vurguladı.
EMO, bu çerçevede 16 Mayıs 2025 tarihinde yazılı bir açıklama ile Orman Genel Müdürlüğü ve elektrik dağıtım şirketlerini önlem almaya çağırmıştı. Ancak uzmanların bu uyarılarının dikkate alınmadığı görülüyor.
Sorumlu Aydem Enerji Mi? Zeytinlikleri Madene Açıyor, Hatları Denetlemiyor
İzmir’deki yangınların sorumlusu olarak adı geçen Aydem Enerji, bir yandan kömürlü santraller için zeytinlik alanları madenciliğe açmakla meşgul, diğer yandan elektrik hatlarını denetlemede sınıfta kalıyor. Bahadır Özgür’e göre, kamusal bir hizmet olan enerji dağıtımı tamamen kâr mantığıyla yönetiliyor ve bu anlayış ormanların, canlıların ve insanların hayatına mal oluyor.
Türkiye’nin dört bir yanını etkileyen bu yangınlar, sadece iklim koşulları ya da bireysel ihmalin değil, kamusal hizmetlerin özelleştirilerek denetimden uzaklaşmasının sonucu olarak görülüyor. Elektrik dağıtım şirketlerinin ihmali, uzman uyarılarının göz ardı edilmesi ve denetimsizlik birleşince, yaz ayları doğa için tam bir felakete dönüşüyor.
Kaynak:
Bahadır Özgür – HalkTV.com.tr – “Bu ateşin sorumlusu fatura soyguncusu ‘elektrik çetesi’”, 3 Temmuz 2025.
