OECD’nin “Bir Bakışta Kentler 2024” raporu, Türkiye’deki bölgesel kalkınma ve sosyal eşitsizliklerin boyutlarını ortaya koyarak ekonomik ve çevresel politikaların yetersizliğine dikkat çekti. Bölgeler arasındaki gelişmişlik farkı, ekonomik büyüme, kadın istihdamı ve konut fiyatlarındaki uçurumlar raporda öne çıkan başlıklardan oldu. İklim değişikliğiyle mücadeledeki eksiklikler ise özellikle kırsal bölgelerdeki ekonomik ve sosyal kırılganlıkları artırıyor.
Ekonomik Dengesizlikler ve Kadın İstihdamı
Rapora göre, Türkiye’nin kişi başına düşen GSYH büyüme oranı yüzde 5,19 ile OECD ortalamasını (yüzde 1,1) geride bıraksa da bu büyüme, bölgesel eşitsizlikleri gidermek yerine derinleştiriyor. En hızlı büyüme Antep, Adıyaman, Kilis bölgesinde yüzde 8,5 ile görülürken, Trabzon, Ordu, Giresun, Rize, Artvin ve Gümüşhane bölgesi yüzde 0,25 ile OECD ortalamasının altında kaldı.
Kadınların işgücüne katılımı ise Türkiye genelinde yüzde 35,5’te kalarak OECD ortalaması olan yüzde 65,5’in çok gerisinde. Kastamonu, Çankırı, Sinop bölgesinde bu oran yüzde 45’e ulaşırken, Mardin, Batman, Şırnak ve Siirt yüzde 21 ile en düşük seviyede. Kadın istihdamının düşük olması, ekonomik büyüme ve kalkınma hedeflerini doğrudan olumsuz etkiliyor.
İşsizlik oranları da bölgelere göre ciddi farklılıklar gösteriyor. Örneğin, Van, Muş, Hakkari ve Bitlis’te işsizlik oranı yüzde 17,8’e ulaşarak OECD ortalamasını (yüzde 4,72) dört katına çıkarıyor. İstanbul’da işsizlik yüzde 8,9’da kalırken, Ankara’da bu oran yüzde 11,3 olarak kaydedildi.
İklim Krizi ve Konut Fiyatlarındaki Uçurum
OECD raporu, Türkiye’nin iklim değişikliğiyle mücadelede ciddi eksiklikler yaşadığını belirtti. Kırsal bölgelerde aşırı sıcaklık artışı ve yağış rejimindeki değişiklikler tarım ve su kaynaklarını tehdit ederken, yenilenebilir enerji yatırımlarının yetersizliği ve sanayi ile ulaşım kaynaklı yüksek emisyonlar sürdürülebilir kalkınmayı zorlaştırıyor. Büyük şehirler, iklim dostu politikalarda kırsal bölgelere kıyasla daha hızlı ilerlerken, kırsal kesimde net sıfır karbon hedefi bir hayal olarak kalıyor.
Konut fiyatlarındaki eşitsizlikler de raporda dikkat çeken bir diğer başlık. Büyük şehirlerdeki konut fiyatları, küçük kentlerin iki katına ulaşarak OECD ortalamasını geride bırakıyor. Düşük gelir gruplarının büyük şehirlerde ev sahibi olması giderek zorlaşırken, bu durum sosyal istikrarsızlık riskini artırıyor.
Raporda, Türkiye’nin sürdürülebilir kalkınma hedeflerine ulaşması için bölgesel politikaların güçlendirilmesi, kadın istihdamının artırılması ve iklim değişikliğiyle mücadelede daha etkin stratejiler geliştirilmesi gerektiği vurgulandı.
NHY, Ekonomi
