Türkiye’de emeklilere yapılan zamların yetersizliÄŸi, ekonomik ve toplumsal bir tartışma konusu olmaya devam etmektedir. Emekli maaÅŸlarının düşük olması ve deÄŸer kaybetmesi, emeklilerin yaÅŸam kalitesini olumsuz etkilemektedir. Bu durum, ekonomik politikaların ve kaynak dağılımındaki adaletsizliklerin bir sonucu olarak deÄŸerlendirilmekte ve neoliberal politikaların etkilerine baÄŸlanmaktadır.
Neoliberal ekonomi politikaları, devletin ekonomideki rolünü azaltarak özelleÅŸtirme ve serbest piyasa mekanizmalarının teÅŸvik edilmesine dayanır. Bu politikalar iÅŸsizliÄŸin artması ve ücretlerin düşmesi gibi sonuçlar doÄŸurarak emeklilik maaÅŸları da dahil olmak üzere birçok kiÅŸinin alım gücünü düşürmüştür. Türkiye’de emeklilere yapılan ödemeler GSYH’nin yüzde 4,1’ini oluÅŸtururken, Avrupa’da bu oran yüzde 9,5 civarındadır. Türkiye’de ortalama emekli maaşı 237 Euro iken, bu rakam Avrupa ülkelerinde çok daha yüksektir: Ä°spanya’da 1.417 Euro, Fransa’da 1.485 Euro, Almanya’da 1.552 Euro, Ä°talya’da 1.582 Euro ve Hollanda’da 2.003 Euro.
2012 ile 2021 arasında Türkiye’de Euro cinsinden emekli maaÅŸlarının yüzde 33,6 oranında azalması, emeklilerin ekonomik güvencesinin ve refah seviyesinin düşüş gösterdiÄŸini göstermektedir. Ancak SGK prim gelirlerinin emekli maaÅŸları ve saÄŸlık ödemelerini karşılama oranının 2002’de yüzde 61 iken, 2023’te yüzde 76,4’e yükseldiÄŸi belirtilmektedir. Bu veriler, “emekliye zam için kaynak yok” iddiasının gerçeÄŸi yansıtmadığını ve aslında kaynakların mevcut olduÄŸunu, ancak emeklilere yeterince ayrılmadığını göstermektedir.
Prof. Dr. Aziz Çelik, emekli maaşları ve ekonomik politikalar hakkında önemli uyarılarda bulunmuştur. Çalışma yaşamı uzmanı olan Çelik, emeklilere yapılan zamların kamu israfının kesilerek artırılabileceğini ve neoliberal politikaların emeklilere yeterince kaynak ayrılmamasına neden olduğunu belirtmiştir. Ayrıca emekli maaşlarının artırılması ve bu konuda yasa değişikliğinin zorunlu olduğunu vurgulamıştır.
Neoliberal politikalar nedeniyle Türkiye’de kamu kesiminin yeniden yapılandırılması, emeÄŸin baskılanması ve sosyal politikaların uygulanabilirliÄŸinin ortadan kalkması gibi olumsuz etkiler gözlemlenmiÅŸtir. Bu durum, emeklilik maaÅŸları ve sosyal güvenlik sistemine yönelik kaynakların azaltılmasına neden olmuÅŸtur. Emeklilere yapılan ödemelerin artırılması ve yaÅŸam kalitelerinin iyileÅŸtirilmesi, toplumsal refah ve ekonomik adalet açısından büyük önem taşımaktadır.
Bu nedenle, Türkiye’deki emeklilere yapılan zamların yetersizliÄŸi, sadece ekonomik politikaların deÄŸil, aynı zamanda toplumsal adaletin bir yansımasıdır. Emeklilerin yaÅŸam standartlarının iyileÅŸtirilmesi ve ekonomik güvencelerinin artırılması, sürdürülebilir bir toplumsal kalkınma için kritiktir. Bu konu, emeklilerin yaÅŸamlarını doÄŸrudan etkileyen toplumsal bir mesele olarak ele alınmalıdır. Prof. Dr. Aziz Çelik’in uyarıları, bu konuda atılacak adımların önemini ve aciliyetini vurgulamaktadır.
NHY, Deniz Çınar
