Sahra Çölü’nden Kaynaklanan Toz Taşınımının Türkiye ve Doğu Akdeniz Üzerindeki Etkileri

14 Haziran 2024

Sahra Çölü, dünyanın en büyük sıcak çölü olarak bilinir ve zaman zaman bu devasa kum denizinden yükselen toz bulutları, binlerce kilometre ötedeki bölgelerin hava kalitesini etkileyebilir. Avrupa Birliği Kopernik İklim Değişikliği Hizmetleri tarafından hazırlanan bir rapor, Sahra tozunun Türkiye ve Doğu Akdeniz havzasında hava kalitesini ciddi şekilde etkilediğini ortaya koymuştur.

Bu rapor, Sahra tozu taşınımının, özellikle Türkiye’nin güney ve güneybatı bölgelerinde hava kalitesinde düşüşe neden olduğunu belirtiyor. Nisan ayında Kuzey Afrika’dan gelen toz bulutlarının Yunanistan’ın güneyini turuncuya boyadığı ve Türkiye’de birçok kentte görüş mesafesinde düşüşe yol açtığı gözlemlenmişti. Bu durum, hava kalitesi üzerindeki potansiyel etkileri hakkında ciddi endişeler uyandırmaktadır.

Sahra tozu taşınımı, yer seviyesinde artan parçacık partikül (PM10) konsantrasyonları ile etkili olmakta ve bu durum, Avrupa Birliği’nin hava kalitesi için belirlediği 24 saatlik ortalama maruziyet eşiğinin önemli ölçüde üzerine çıkmaktadır. Bu eşik, metreküp başına 50 mikrogram olarak belirlenmiş olup, bazı bölgelerde bu değerin 100 mikrogram üzerine çıkması beklenmektedir. Bu seviyeler, Avrupa Çevre Ajansı’nın Hava Kalitesi İndeksi’ne göre ‘çok kötü hava kalitesi’ne işaret etmektedir.

Sahra tozu taşınımının etkileri sadece hava kalitesiyle sınırlı değildir. Bu toz bulutları, insan sağlığı üzerinde de olumsuz etkiler yaratabilir. Özellikle solunum yolu hastalıkları olan bireyler, yaşlılar ve çocuklar bu toz dalgalarından daha fazla etkilenebilir. Toz partikülleri, astım ve alerji gibi rahatsızlıkları olan kişilerde semptomların şiddetlenmesine neden olabilir.

Bu nedenle, Sahra tozu taşınımı olayları sırasında halkın bilgilendirilmesi ve korunması büyük önem taşımaktadır. Yetkililer, bu tür olaylara karşı halkı uyararak, gerekli önlemleri almalı ve hava kalitesi izleme sistemlerini güçlendirmelidir. Ayrıca, bu toz taşınımı olaylarının sıklığında ve şiddetinde bir artış gözlemlendiği için, atmosferin izlenmesi ve hava kalitesinin bu olaylarla nasıl değişebileceğinin anlaşılması hayati önem taşımaktadır.

Sahra tozu taşınımı, küresel iklim değişikliğinin bir sonucu olarak daha da sık ve yoğun hale gelebilir. Bu, bölgesel ve küresel ölçekte hava kalitesi yönetimi stratejilerinin gözden geçirilmesi ve güncellenmesi gerektiğini göstermektedir. İklim değişikliği ile mücadele, sadece sera gazı emisyonlarının azaltılmasını değil, aynı zamanda bu tür doğal olayların etkilerine karşı dirençli ve hazırlıklı olmayı da gerektirir.

Sahra tozu taşınımının etkileriyle başa çıkmak için uluslararası iş birliği ve koordinasyon şarttır. Bu, hem hava kalitesini korumak hem de insan sağlığını tehdit eden riskleri azaltmak için gereklidir. Sahra tozu taşınımı, doğal bir olay olmasına rağmen, insan faaliyetlerinin ve iklim değişikliğinin etkileriyle daha karmaşık bir hale gelmiştir. Bu nedenle, bu konuda bilimsel araştırmaların ve politika geliştirmenin önemi giderek artmaktadır.

Sahra tozu taşınımının Türkiye ve Doğu Akdeniz üzerindeki etkileri, bölgesel iklim dinamiklerinin ve çevresel faktörlerin anlaşılmasında kritik bir rol oynar. Bu olaylar, hava kalitesi ve insan sağlığı üzerindeki etkileri nedeniyle dikkatle izlenmeli ve yönetilmelidir. Bu, sadece bugün için değil, gelecek nesiller için de sağlıklı ve yaşanabilir bir çevre sağlamak adına yapılması gereken bir görevdir.

NHY / Euronews Türkçe