Madencilik faaliyetleri Endemik Bitki Zenginliğimizi Yok Edecektir

14.02.2021 Pazar günü ile başlayan 20.02.2021 Cumartesi günü ile biten içinde geçtiğimiz haftada, Çevre ve Şehircilik Bakanlığının eced duyuru sayfasında toplam 197 e-duyuru yayınlanmıştır. Bu duyuruların 104 adedi maden ve maden bağlantılı işlemleri içeren duyurulardır. Yani ülkenin her tarafında maden, taş ocağı, mermer ocağı, kalker ve kum ocakları vb. vb. ile talana açılmış görünüyor. Bu duyuru sayfası her gün bu tür duyurularla dolup, taşıyor. Dikkat çekmek için, sadece bir haftalık izlenimimi paylaşmak istedim.

Bu 104 adet duyuru 47 ilimizi ilgilendiriyor. Yani ülkenin yarısından fazla ilimizde bir hafta içinde e-ced duyurusu var. Bahsi geçen duyurularda 30 adet mermer ocağı, 15 adet kırma, eleme vb. 20 adet kalker ocağı, 7 adet demir ocağı, 5 adet Bazalt ocağı, 2 adet ayrı ayrı JES arama, Biyogaz tesisi ve pomza ocağı, 3 adet ayrı ayrı Kömür ve Manyezit ocağı, 4 adet Ariyet ocağı ve 1’er adet ayrı ayrı; Feldspat, Kil, Tuz, şist ocağı, Define arama ve RES kurma sıralanmaktadır. Bu duyuruların 41 adedinde Çed süreci Başlamış, 38 adedinde Çed Gerekli Değil, 6 adedinde HKT, 6 adedinde İDK, 2 adedinde Nihai karar ve 4 adedinde Çed Olumlu ve 5 adedinde Çed Gerekli kararı verilerek ilan edilmiştir.

Yine bu duyuruların hedefindeki iller ve o illeri ilgilendiren duyuru sayısı ise sıra ile şöyledir:

  1. Duyuru yapılmış İller; İzmir,  Karaman, Zonguldak ve Burdur.
  2. Duyuru yapılan İller; Eskişehir ve Tekirdağ.
  3.  Duyuru yapılan İller; Tokat, Giresun, Sivas.
  4. Duyuru yapılan İller; Samsun, Kütahya, Yozgat, Muğla.
  5. Duyuru yapılan İller; Aydın, Sinop, Gümüşhane, Bursa, Afyon, Kahramanmaraş, Adıyaman, Edirne, Uşak, Manisa, Isparta.

1 Duyuru yapılan İller; Denizli, Konya, Bitlis, Tunceli, Artvin, Adana, Rize, İstanbul, Kars, Kocaeli, Iğdır, Çankırı, Kırklareli, Mersin, Ankara, Erzurum, Ordu, Van, Antalya, Nevşehir, Bingöl, Kırşehir.  Sadece bir haftalık duyuru ile bu kadar geniş bir alan maden şirketlerine açılacak görünüyor. Ve bu alanlarda ağırlıklı olarak PATLATMAYA dayalı çalışılacak. Bu işlemlerde çevreye hem partikül maddeler, hem de yer altındaki kayaçlarda aşırı çatlatmalarla, yer altı sularının kaybı olmakta, ayrıca bu alanlarda bulunan ENDEMİK bitkiler tek tek yok edilecektir. Çevre örgütleri ve çevre dostları buna karşı bir mücadele yürütüyor. Ancak bu kadar geniş bir cephede açılmış böyle bir girişime karşı çıkmak işimizi daha çok zorlaştırmaktadır. Garip olan bir diğer durum ise Bakanlık 14 Şubat Pazar Günü “Sevgililer Gününde” bile boş durmayıp, duyuru askıya çıkarmış. Yine devamında 20 Şubat Cumartesi ve 21 Şubat Pazar günü de duyuru askıya çıkarmışlar. Ne çalışkanlık, ne hız bu! Tatil bile yapmıyorlar. Maden Şirketi sahiplerine ihale çıkarmakta tatil gününü bile kullanabiliyorlar. Mesai günleri artık bu hizmet sunumu yetmiyor ki, tatil günlerini de bunlara hizmet etmeye ayırıyorlar. Vatandaşa kısıtlama getirilirken, kendileri doğayı ve yaşamı olumsuz etkileyecek sermaye çevrelerinin hizmeti yolunda, çalışmalardan geri kalmıyorlar.

Geri kalan duyurular da genellikle sanayi ile ilgili ve çevre konusunda risk oluşturan yatırımlar görünüyor. Bunların bir kısmı ise “kapasite artırımı” adı altında yeni alanların açılmasını hedeflemektedirler. Çevre örgütlerimizin bakanlığın bu e-ced duyuru ilanlarını günlük takip etmeleri hayati önemdedir. Her ilin Çevre ve Şehircilik İl müdürlükleri sayfası üzerinde de bu duyurulara ulaşmak mümkündür.

Maden, HES, JES, RES ve benzeri ÇED duyuruları, bulundukları illerin durumunu birde, ülkemizdeki bitki dokusu bakımından ele almak gerektiği kanısındayım. Bitki çeşitliliği bakımında, Türkiye Avrupa kıta coğrafyasından daha fazla çeşitliliğe sahiptir. Ve ülkemizde bulunan bitki türlerinin yüzde otuzu sadece ülkemizde bulunmaktadır. Başka yerlerde bulunmayan türlerdir. Bu yüzden, gerek vadilerdeki HES yapılaşmaları, gerekse maden aramalarının yapıldığı alanlarda, tarım alanları içindeki JES sondaj ve Santralleri ve gerekse ormanlık zirvelerde yapılan RES kurulumları sırasında bu endemik bitki türlerimizde yok edilmektedir. Sadece içinde geçtiğimiz bu 15-21 Şubat haftasında 47 ilimizde 104 adet maden ve benzeri ÇED duyurusu yapılmış. Ülkemiz genelinde 9677 Endemik bitki türü bulunmaktadır. Bunların 6711 adedi bu illerimizde bulunmaktadır.(1)  Bunların yüzde otuzu ise tamamen ülkemize aittir. Bu % 30 ise başka hiçbir ülkede bulunmamaktadır.  İşte bu ENDEMİK Bitki türlerimiz bu acımasız ve vahşi madencilik faaliyetler sonucu yok olmaya yüz tutacaktır. 8-14 Şubat haftasını da bu haftaya ekler ve 15 günlük ÇED duyuruları bakımından ele alırsak toplam 62 ilimizde 196 maden ve benzeri işletmeler için ÇED duyurusu yapılmış. Bu illerimizin tümünde 7851 bitki türümüz tehlike çemberine girmiş oluyor. Bu sayının en az 2500 civarında sadece ülkemiz coğrafyasında bulunan endemik bitkilerdir. Bunlara zarar verildiğinde bir daha onu bulmak mümkün olmayacaktır. Özellikle derin vadilere kurulan HES’ler ve dağ ve yaylaklarda açılacak maden ve benzeri ocaklar bu endemik ve az rastlanır bitkilerin yok olması anlamına gelir. Bu eced sayfalarında 2 haftada toplam 375 duyuru yapılmıştır. Bu hergün ve her hafta bu duyurular sürüp gitmektedir. Bu doğanın talanı demektir.


(1)- https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/381756. Endemik bitki sayıları bu kaynaktan alınıp iller toplamı bazında hesaplanmıştır.