Kelebeklerin kökeni belirlendi…

29 Mayıs 2023

Bilim insanları kelebeklerin şimdiye kadarki en büyük evrim ağacını çıkardı.

Kelebekler, doğanın en renkli ve çeşitli canlılarından biridir. Dünyada yaklaşık 20 bin kelebek türü bulunmaktadır. Kelebeklerin nasıl evrimleştiği ve birbirleriyle nasıl akraba oldukları ise uzun süredir merak edilen bir konudur. Bilim insanları, bu soruya cevap vermek için kelebeklerin şimdiye kadarki en büyük evrim ağacını çıkardılar.

Evrim ağacı, canlıların ortak atalarını ve soy ayrımını gösteren bir diyagramdır. Evrim ağacı oluşturmak için genellikle canlıların DNA dizileri karşılaştırılır. Ancak kelebeklerde, DNA dizileri yeterli bilgi vermeyebilir. Çünkü kelebekler, farklı türler arasında gen alışverişi yapabilen nadir canlılardandır. Bu da evrim ağacını karmaşıklaştırır.

Bu nedenle bilim insanları, kelebeklerin evrim ağacını çıkarmak için sadece DNA dizilerine değil, aynı zamanda kanat renkleri, şekilleri ve desenleri gibi morfolojik özelliklere de baktılar. Bu özellikler, kelebeklerin yaşam ortamlarına ve davranışlarına uyum sağlamalarına yardımcı olur. Örneğin, bazı kelebekler, yırtıcı hayvanlardan korunmak için karıncalara veya yapraklara benzeyen kanat desenleri geliştirmişlerdir.

Bilim insanları, 6 binin üzerinde kelebek türünü kapsayan bir veritabanı oluşturdular. Bu veritabanında hem DNA dizileri hem de morfolojik özellikler yer aldı. Bu verileri kullanarak, kelebeklerin evrim ağacını çizdiler. Bu evrim ağacı, kelebeklerin ortak atalarının yaklaşık 120 milyon yıl önce yaşadığını ve o zamandan beri nasıl farklılaştıklarını gösterdi.

Bu çalışma, kelebeklerin evrim tarihini aydınlatmanın yanı sıra, biyolojik çeşitliliğin nasıl oluştuğu ve korunması gerektiği konusunda da önemli ipuçları veriyor. Kelebekler, ekosistemdeki bitkiler ve hayvanlar arasındaki ilişkileri yansıtan hassas göstergelerdir. Kelebeklerde evrimleşen bu harika mekanizma sayesinde, evrimsel biyoloji ve ekolojiye bakış açımızı geliştirebiliriz.