18 Eylül 1968’te dünya tarihinin en tuhaf galipleri uzay sahnesine çıktı: İki kaplumbağa, Ay’ın etrafında tur atan ilk canlılar olarak tarihe geçti. Üstelik kimseye çaktırmadan…
Ay’a ulaşmak, yirminci yüzyılın en büyük ideallerinden biriydi. Süper güçler, Ay’a ilk adımı atmak için roketler inşa etti, mühendislik harikaları tasarlandı, insan bedenine dayanıklılık testleri uygulandı. Ancak ironik biçimde, Ay’ın etrafında zafer turunu ilk atan canlılar ne bir astronottu, ne de bilim kurgu filmlerindeki kahramanlar… Onlar iki suskun kaplumbağaydı. Hem de kimsenin onları alkışlamadığı, isimlerini dahi bilmediği iki sade canlı.
1968 yılının Eylül ayında Sovyetler Birliği’nin Zond 5 görevi, sessiz sedasız bir devrim gerçekleştirdi. Apollo 8’in insanlı uçuşundan aylar önce yola çıkan bu Sovyet kapsülü, Ay’ın çevresinde bir tur attıktan sonra başarıyla Dünya’ya döndü. İçindeki iki yolcunun, Rus bozkırlarında dolaşan sakin kaplumbağalar olduğu ortaya çıkınca, olay bilim çevrelerinde dikkatle izlenirken, halkın gözünden kaçtı. Ne de olsa, kahramanlık hikâyeleri genellikle ağır çekimde yürüyen, sessiz canlılara yazılmazdı.
Kaplumbağalar Neden Seçildi?
Peki neden kaplumbağalar? Çünkü bilim insanları çok zekice düşündü: “Bir canlıyı uzaya gönderip geri getirmek istiyoruz; ama bu canlı uzun süre yemeden içmeden kalabilmeli, fazla hareket edip kapsülde sorun çıkarmamalı ve düşük metabolizması sayesinde stresli uzay koşullarına dirençli olmalı.” Aranan özelliklerin tümü kaplumbağalarda mevcuttu. Kısacası, Ay yarışında kazanan, hızlı koşan değil, doğru türü seçendi.
Ve öyle de oldu. Zond 5, Ay’ın çevresini dolanıp geri döndüğünde, içindeki kaplumbağalar yalnızca bir miktar kilo vermişti. Bilimsel anlamda bu, “uçuş başarılı” demekti. Uzayda birkaç kilo kaybetmek? İnsanlar Dünya’da bunu başarmak için diyetisyenlere tonlarca para veriyor!
Bir Zafer, Bir Unutuluş
Zond 5 görevinden sonra, Amerikan Apollo görevleri dünya çapında ün kazandı. Ay’a ayak basan ilk insanlar, yeryüzüne döndüklerinde kahraman ilan edildi. Oysa aynı başarıyı birkaç ay önce gerçekleştiren kaplumbağaların bir ismi dahi hatırlanmadı. Ne NASA’nın duvarlarında, ne de popüler kültürde bu iki sessiz yolcunun adı geçti. Ay’a ilk ulaşan canlılar listesi hâlâ insan merkezli yazılıyor.
Bu da bize gösteriyor ki, tarihi yazanlar sadece zaferi kazananlar değil; aynı zamanda sesini duyurabilenlerdir. Belki de Zond 5’in kaplumbağaları, sadece uzayın değil, sessizliğin ve unutuluşun da kahramanlarıdır.
Tavşan Uyurken Kaplumbağa Ay’a Gitti
Masallarda tavşanı geçen kaplumbağa hikâyesi gerçekte de tekrarlandı. Bu kez hedef bir çimenlik değil, Ay’ın kendisiydi. Sessiz adımlarla, reklamsız ve alkışsız, ama tarihin çok derin bir köşesine adlarını yazdırdılar. Ve kim bilir, belki de insanlığın uzaya dair en dürüst yolculuğu onlara aitti: Gösterişsiz, sessiz ve tamamen deneysel.
Belki de gelecekte, Ay’da ilk ayak izinin yanında küçük bir kaplumbağa kabuğu gravürü olmalı. Hem mizah için, hem de hak edilmiş bir anı için.
- LeMan Krizi: Özgür Özel’den Dergiye Destek – “Yapılmamış Bir Saygısızlık Üzerinden Linç Olmaz” - 2 Temmuz 2025
- Tunç Soyer’den Gözaltı Sonrası İlk Açıklama: “Alnım Ak, Başım Dik. İzmir Karanlığa Teslim Olmayacak” - 2 Temmuz 2025
- İzmir’de CHP’li Belediyeye Operasyon: 120 Gözaltı, Tunç Soyer Dahil - 1 Temmuz 2025
