Emek Partisi (EMEP) Gaziantep Milletvekili Sevda Karaca, 2024 yılının “Aile Yılı” ilan edilmesinin ardından, AKP iktidarının kadın politikaları ve kadın sağlığı hizmetleriyle ilgili uygulamalarını TBMM gündemine taşıdı. Karaca, Sağlık Bakanı Kemal Memişoğlu’nun yanıtlaması istemiyle sunduğu soru önergesinde, “tek tip aile modeli”nin devlet eliyle dayatıldığını, bunun kadınların sağlık hakkına da olumsuz yansıdığını vurguladı.
Türk Tabipleri Birliği (TTB) Kadın Hekimlik ve Kadın Sağlığı Kolu’nun açıklamalarına atıfta bulunan Karaca, üreme sağlığı hizmetlerinde ciddi gerilemeler yaşandığına dikkat çekerek, kadınların temel sağlık hizmetlerine erişiminin kısıtlandığını ifade etti.
“Kadın Sağlığına Ayrılan Bütçe Ne Kadar?”
Karaca, “Aile Yılı” kapsamında kadın sağlığına ne kadar bütçe ayrıldığını ve bu bütçenin geçmiş yıllarla kıyaslandığında nasıl bir değişim gösterdiğini sordu. Sağlık Bakanlığı’nın 2023 ve 2024 yıllarında kadınlara yönelik yürüttüğü bilgilendirme kampanyalarının detaylarını da talep eden Karaca, bu kampanyaların hangi illerde, hangi hedef gruplara yönelik, hangi bütçeyle yapıldığını öğrenmek istedi.
“Doğum Kontrol Malzemeleri Temin Edilemiyor”
Kadınların üreme sağlığı hizmetlerine erişimindeki engellere dikkat çeken Karaca, özellikle aile sağlığı merkezlerinde doğum kontrol hapı, spiral, kondom gibi kontraseptif yöntemlerin temininde yaşanan sıkıntıları gündeme taşıdı. Birinci basamak sağlık hizmetlerinin ticarileştiğini ve aile planlaması birimlerinin işlevsizleştiğini belirten Karaca, “Son bir yılda yaşanan tedarik sorunları nelerdir, hangi illerde bu sıkıntılar yoğunlaşmıştır?” sorusunu yöneltti.
“Kadınlar Özele Yönlendiriliyor, HPV Aşısı Yeterince Yaygın Değil”
HPV aşısının sadece sınırlı yaş gruplarına erişilebilir olduğunu, her yaştan kadına ücretsiz ve yaygın sunulmadığını ifade eden Karaca, bu konuda bir kamu planlaması olup olmadığını sordu. Acil kontrasepsiyon, kürtaj sonrası bakım ve danışmanlık gibi hizmetlerin kamu kurumlarında verilmediğini belirten Karaca, kadınların bu hizmetler için özel hastanelere yönlendirildiğini ve bu durumun hizmetlerin piyasalaşmasına neden olduğunu söyledi.
“Kadınların Sağlık Harcamaları Araştırıldı mı?”
Karaca, özel hastanelere yönlendirilen kadınlara dair bir veri çalışması olup olmadığını ve bu kadınların kendi bütçelerinden yaptığı sağlık harcamalarına ilişkin bir araştırma yürütülüp yürütülmediğini de sordu. Bu konuda herhangi bir çalışmanın olmamasını kamu sorumluluğundan kaçış olarak değerlendirdi.
“Kamu Hizmeti Yerine İdeolojik Dayatma”
Kadınların kamusal sağlık hizmetlerinden faydalanmasının bilinçli biçimde engellendiğini savunan Karaca, bunun yerine kadınlara ideolojik dayatmaların sunulduğunu, özel sektörün teşvik edildiğini ve hizmetlerin yetersiz bırakıldığını ifade etti. Karaca, kamu sağlık hizmetlerinin geri çekildiği bu alanda kadınların yaşam ve sağlık hakkının ihlal edildiğini vurguladı.
“Kadınlara ‘Neden Çocuk Yapmıyorsun?’ Diye Soruluyor”
Karaca’nın önergesinde dikkat çeken bir diğer başlık ise kamu personelinin kadınlara yönelttiği kişisel ve baskıcı sorular oldu. Bazı kadınların sağlık kurumlarında “neden çocuk yapmıyorsun?”, “neden evli değilsin?” gibi sorularla karşılaştığını belirten Karaca, bu tür uygulamaların denetlenip denetlenmediğini ve soruşturma açılıp açılmadığını sordu.
Karaca’nın Sağlık Bakanı’na Yönelttiği Sorular
-
“Aile Yılı” kapsamında kadın sağlığına ayrılan bütçe ne kadardır? Bu tutar önceki yıllarla karşılaştırıldığında nasıl bir değişim göstermiştir?
-
2023 ve 2024 yıllarında Bakanlık tarafından yürütülen üreme sağlığı bilgilendirme kampanyaları nelerdir? Bu faaliyetlerin illere, hedef gruplara ve bütçelere göre dağılımı nedir?
-
Aile sağlığı merkezlerinde kontraseptif malzeme tedarikinde yaşanan eksiklikler nelerdir? Hangi illerde bu eksiklikler yoğun olarak yaşanmıştır?
-
HPV aşısı neden tüm yaş gruplarına ücretsiz ve yaygın şekilde sunulmamaktadır? Bu konuda bir planlama var mıdır?
-
Acil kontrasepsiyon ve kürtaj sonrası danışmanlık hizmeti vermeyen kamu kurumu sayısı kaçtır? Bu hizmetlerin yaygınlaştırılması yönünde bir eylem planınız mevcut mudur?
-
Kadınların özel sağlık kuruluşlarına yönlendirilmesine dair veri çalışmaları yapılmakta mıdır? Kadınların yaptığı kişisel sağlık harcamalarına dair araştırmanız var mıdır?
-
Kamu kurumlarında görevli personelin kadınlara kişisel sorular yönelttiği iddiaları hakkında denetim ya da soruşturma yapılmış mıdır?
-
Son bir yılda doğum kontrol yöntemi temin edemediği için kamu kurumlarından geri çevrilen kadın sayısı kaçtır? Talep artarken kamu neden bu hizmeti karşılayamamaktadır?
-
Ücretsiz verilmesi gereken hizmetlerin özel sektöre yönlendirilmesi, Bakanlığınızın kamusal sağlık sorumluluğu ile çelişmiyor mu?
-
2025 yılı itibarıyla kadın sağlığı alanında planlanan yeni bütçeler, altyapı yatırımları veya personel atamaları var mıdır?
