TEMA Vakfı Genel Merkezince hazırlanan ve TEMA Vakfı temsilcileri tarafından 2019 Yerel seçimlerinden önce, Belediye Başkanlığına aday olanlarla tek tek görüşüp,Vakfın hazırladığı 57 sayfadan oluşan ve 6 ana başlık altında topladığı bir Ekosiyaset belgesini vererek, bu belgede önerilen önerileri benimseyenlerin, bu belgenin belirlediği çerçeveyi uygulayabileceklerin imzalamasını talep etmişti. Bu belgeyi imzalayan çokça aday, 2019 yerel seçimlerinde başkan olarak seçilip göreve başladılar. Bu belgeyi imzalayıp seçilen başkanlar 2.5yıldan fazla bir zamandır seçildikleri kentlerde başkan olarak görevleri başındadırlar. Görev sürelerinin yarısından fazlasını bitirmiş durumdadırlar. Bu belgeyi hayata geçirme konusunda neler yaptıklarını öğrenme ihtiyacı doğmuştur.
İşte bizde tekrar bu belgeyi imzalayıp göreve gelen Başkanlara, bu belgeyi tekrar hatırlatmak istiyoruz. İmza attıkları bu belgede öne çıkarılan sorun ve önerilerden ne kadarını yaptıklarını açıklamalarını ve TEMA Vakfı İl, İlçe ve belde sorumlularına geri bildirimde bulunmalarını istiyoruz. Söz verdikleri şekilde sorumluluklarını yerine getirip getirmediklerini bu vesile ile öğrenmiş olacağız. Biz ilçemiz Söke’de görevde olan Belediye Başkanımızda bu belgeyi imzalayanlardandı. Bunun dışında ülkenin birçok kentin seçilmiş başkanları da bu belgeyi imzalayanlardandı. Belgeyi imzalayıp seçilmiş olan tüm başkanlara çağrımızdır: Bu belgede belirlenen temel konularda neler yaptınız? Bilmek isteriz. İmzalanan bu Ekosiyaset Belgesi şu ana başlıklar altında sıralanmıştı;
1-Mekansal Planlama: Bu başlık, kentsel yeşil alanların korunması, artırılması. Planlamada Sera Gazı salınımının hesaplanması, ağaçların toz parçacıklarını tutmadaki öneminden dolayı başta su havzaları olmak üzere, orman alanlarının çoğaltılarak, ekosistemin korunmasına yönelik adımların atılması ve önemli işlerin yapılması, yaptırılması istenmişti. Devamında özet olarakta; “Mekansal planlamanın başlıca aracı olan imar planları, kentlerin yaşam destek sistemlerinin korunması, sera gazı azaltımı için karbon yutaklarının korunması hatta geliştirilmesi ve değişen iklime dayanıklı kentlerin planlanmasında kilit öneme sahiptir. İmar planlarında, kentsel ekosistem servislerini kesintiye uğratmayacak şekilde arazi kullanım kararları geliştirilmelidir. Her tür ve ölçekteki imar planında kentlerin çevrelerindeki yaşam destek sistemleri ve kentsel alanlardaki habitatlar bir arazi kullanımı olarak tanınmalı ve diğer arazi kullanımları ile etkileşimi dikkate alınmalıdır.” (1) Denmişti.
2-İklim Korumada ve İklim değişikligine uyumda Kentler: Bu başlıkta ise düşük karbonlu kentleşme, enerji arzı, enerji talebi, binalar, ulaşım, Kent Tasarımı ve Atıklar sorununa doğru bir yaklaşımla çözümler üretilmesi hedeflenmişti. Özet olarak; “Kentlerde yeşil alanların ve orman varlığının artırılması, rüzgâr koridorlarının oluşturulması gibi kentsel ısı adası etkilerinin azaltılmasına yönelik tedbirlerin alınması önemlidir.”(2) Diye belirtilmişti.
3-Su ve Atıksu Yönetimi: Bu başlıkta ise sudaki kayıp-kaçakların azaltılması, İçme suyunun kalitesinin korunması, sürdürülebilir yağmur suyu Yönetimi, atıksu arıtma oranın artırılması “yağmur bahçesi, yeşil çatılar ve yağmur suyu depoları gibi sürdürülebilir yağmur suyu yönetimi uygulamalarının yaygınlaştırılması,”(3) gibi konularda çalışmaların özenli bir şekilde yapılmasının planlanması istenmişti.
4-Katıatık Yönetimi: Atıkların kaynağında önlenmesini, azaltılmasını, kaynağında ayrıştırma ve geri dönüşümün artırılmasını, “organik atıkların depo sahalarına gönderilmeden kompost ve biyogaz tesislerinde işlenmesini sağlayacak altyapılar kurmalıdır”(4) denilmektedir.
5-Hava Kalitesi Yönetimi: Belediyeler DSÖnün belirlediği kriterleri baz alarak, kentte sağlıklı yaşam standartlarını oluşturmada azami çaba göstermeleri istemiş ve devamında; “Şehirde fosil yakıt tüketimini azaltacak yapılaşma koşullarını teşvik etmek, ulaşım planları ve uygulamaları yapmak, hava kalitesini iyileştirmeye katkı sağlayacaktır. Ayrıca, şehirlerde çimento, kömürlü termik santral ve maden işletmeleri gibi kirletici etkisi çok yüksek tesislerin planlanmasının önüne geçilmesi hava kalitesinin korunması ve iyileştirilmesi bakımından kritiktir.”(5) Denilmekte, ve hava kalitesinin iyileşmesinin önündeki engellere karşı çaba göstermeleri istenmektedir.
6-Karar Alma Mekanizmalarına Katılım: Belediyeler yerel ölçekte karar alma süreçlerinde geniş halk katılımını sağlamalı, halkın görüş ve talepleri dikkate alarak planlamaları yapmaları istenmektedir. Buradada özet olarak; “Belediyeler, çevre ve insan sağlığı üzerinde önemli etkileri olabilecek projelerin Çevresel Etki Değerlendirme (ÇED) ve üst ölçekli plan ve programların etkilerinin incelendiği Stratejik Çevresel Değerlendirme (SÇD) süreçlerine katılmalıdır. Kent halkının görüşlerinin bu süreçlere aktarılmasında üstlendikleri rol önemlidir.”(6) Denilerek halkın katılımının önemi vurgulanmıştır.
Kısaca seçilmiş belediye başkanlarınca imzalanıp, kabul edilen bu Ekosiyaset Belgesinde detaylı bir şekilde açıklanan uyarı ve kurallara uymaları, kentlerde yaşam standardını iyileştirmesine büyük katkı sağlayacağı aşikardır. Ancak bu belgeyi imzalayan başkanların buradaki öneri ve uyarılara ne kadar dikkat ettiklerini, onların ne yaptıklarını açıklayarak bizi aydınlatmaları gerekmektedir. Bizlerde, daha nelerin yapılmadığını ve yapılacakların yeniden hatırlatma görevimizi yerine getirmemiz gerekecektir. Ayrıca bu belgede yapılacak işlerde örnek çalışmalara da işaret edilmiştir. Aşağıya aldığımız örnekte görüldüğü gibi, yenilenebilir ve atıksız enerji üretim örnekleri sıralanmıştır. Belediyeler bu tür işleri kolaylıkla planlayıp, şehir yaşamını daha yaşanabilir ve kolaylaştırabilirler.
“Kentler enerji tüketim merkezleri iken yenilenebilir kaynaklardan üretimin ve yerinde güç üreten sistemlerin (dağıtık enerji) yaygınlaşması ile enerji üretimi için elverişli yerler haline gelmiştir. Ayrancı Belediyesi (Karaman) sokak ışıklandırmasında güneş enerjisinden ürettiği elektriği kullanmaktadır.79 Tepebaşı Belediyesi (Eskişehir) hizmet binasında, Su Sporları Merkezi’nde ve Yaşam Köyü’nde kurduğu güneş enerji sistemleri ile elektrik üretmektedir, güneşten ürettiği elektrikle meraya su temin eden bir kuyu kurarak çobanların hayvanlarının su ihtiyacını karşılamasını sağlamaktadır.80 Erzurum Büyükşehir Belediyesi kurduğu güneş enerjisi sistemleri ile belediyenin tüm ihtiyacını karşılamayı hedeflemektedir.81”(7)
Yine belediyeler, park ve bahçelerdeki budama ve çim biçmede ortaya çıkan atıkları kompost gübreye çevirip, kimyasal gübre kullanımını da azaltmada rol oynayabilirler. Hem denetimlerindeki park ve bahçelerin gübre ihtiyacını karşılarlar, hemde vatandaşa gübre desteği sağlamış olurlar. Bu konuda adım atan belediyelerin olduğunu biliyoruz. Bunun yaygınlaştırılması ile toprağın kimyasallardan korunması sağlanmış olacaktır. Bu ve benzeri çalışmalar çoğaltılabilinir. Yeterki istensin ve doğamızla barışık bir sürece girilmek istensin. İstendikten sonra başarılamayacak, yapılmayacak hiçbir iş yoktur…
(1)-Ekosiyaset Belgesi.sayfa-5
(2)-ESB-s-6
(3)-ESB-s-7
(4)-ESB-s-7
(5)-ESB-s-7-8
(6)-ESB-s-8
(7)-ESB-s-47
- Zeytinyağlı Yerim, Ama Zeytinliklerden Vazgeçemem! - 10 Nisan 2022
- Yasadışı Yaşamımdan Geçen Sekiz Yıl - 2 Nisan 2022
- Maden Şirketleri ;Rehabilite Değil, Cehennem Çukurlarını Arkalarında Bırakıyorlar!!! - 18 Mart 2022
