Economist dergisinin Türkiye’nin anayasa referandumuna iliÅŸkin analizinde, CumhurbaÅŸkanı Recep Tayyip ErdoÄŸan’ın “uzun süredir istediÄŸi güce ulaÅŸtığı ancak bunun bir maliyeti olacağı” belirtildi.
Yazıda, devletin radikal bir ÅŸekilde elden geçirilmesi için Türkiye’nin ‘Evet’ oyu verdiÄŸi ancak sonuçların ErdoÄŸan’ın beklediÄŸi zaferden farklı olduÄŸu belirtildi. Referandumdan yüzde 51.4’le geçen ‘Evet’ oyları ‘Hayır’ oylarına oranla dar bir farkla öne geçmiÅŸti.
16 Nisan referandumu sırasında sandıkların kapanmasına yakın Yüksek Seçim Kurulu’nun (YSK) mühürsüz zarf ve oy pusulalarını kabul etmesi tartışma yaratmıştı.
Economist, muhalefetin itirazlarını, bununla birlikte uluslararası gözlemcilerden gelen, seçimlerdeki usulsüzlük iddiaları üzerine “ÅŸeffaf bir soruÅŸturma” yapılması yönündeli çaÄŸrıları hatırlatan yazısında, birçok ÅŸehirde gerçekleÅŸen protestolara deÄŸindi.
Yazıda Türkiye’nin 17 Nisan’da ‘hiç olmadığı kadar bölünmüş’ bir halde yeni bir güne uyandığı belirtildi ve ÅŸu görüşlere yer verildi:
“Oyların yeniden sayılması hemen hemen imkansız. YSK’nın 19 Nisan’da muhalefetin itiraz baÅŸvurusunu kabul etti ama bireysel usulsüzlük iddialarını araÅŸtıracağını söyledi. ErdoÄŸan ise, yabancı gözlemcilere kaygılarını kendilerine saklamalarını söyledi.”
Economist’in görüş yazısına göre, bu iddialar ErdoÄŸan’ın “yıllarca kovalayacak” ve geride “hiç olmadığı kadar kutuplaÅŸmış” bir ülke bırakacak.
Washington Institute’tan Soner ÇaÄŸaptay’ın ÅŸu sözlerine de yazıda dikkat çekildi:
“ErdoÄŸan Atatürk’ten bu yana en tartışma götürmez lider olabilir ancak bu meÅŸruluk meselesi ErdoÄŸan’ın başına bela olacak.”
‘Batılı liderler oylamayı olumlu karşılamadı’
Yazıda dile getirilen bir baÅŸka görüş, “Rusya, Sudan, Macaristan gibi ‘model demokrasiler’in izinde giderek ErdoÄŸan’ı tebrik eden Amerika dışında, Batılı ülkelerin liderlerinin oylamayı olumlu karşılamadığı” yönünde:
“Ä°ngiltere, Almanya ve Avrupa BirliÄŸi (AB), tebrik etmek yerine diyalog ve bağımsız soruÅŸturma çaÄŸrısı yaptı. Referandum günü de ErdoÄŸan Avrupa’yla köprüleri yeniden kurmaya pek istekli görünmüyordu. Oylamanın yapıldığı gün bir kez daha komadaki AB müzakerelerini daha da baltalayacak olan, idam cezasını geri getirme arzusunu dillendirdi.”
‘Evet’ seçmenlerinin güçleri ErdoÄŸan’ın elinde yoÄŸunlaÅŸtırmanın karar süreçlerini geliÅŸtirdiÄŸine inandıkları belirtilirken, Ufuk adlı bir gencin oy sandıklarını geride bırakırken “Bundan sonra, Türkiye’yi halk yönetecek” diye gururla anlattığı da yazıda aktarıldı.
Anayasa deÄŸiÅŸikliÄŸine karşı çıkanların “tek adam ÅŸovu” endiÅŸeleri de şöyle açıklandı:
“Eskiden iktidardaki AKP’ye yakınlığıyla bilinen yazar Ali BayramoÄŸlu, ‘Bu, tek adam iktidarının baÅŸlangıcı’ diyor. BayramoÄŸlu geçen ay yeni anayasaya ‘Hayır’ diyeceÄŸini açıkladıktan sonra AKP destekçileri tarafından oy verdiÄŸi okulun önünde saldırıya uÄŸradığını söylüyor.”
“ErdoÄŸan’ın resmi olarak AKP’ye katılacağını resmi referandum sonuçları açıklanır açıklanmaz duyurması bekleniyor. Bir ay içinde de, ülkenin en etkin yargı organı HSYK küçülecek ve yargı üyelerinin oylarıyla deÄŸil Meclis ve CumhurbaÅŸkanı’nın atamalarıyla oluÅŸturulacak”
OHAL’in uzatılması ve protestoculara gözaltılar
Economist’in analizinde ayrıca, ErdoÄŸan’ın yaptığı ilk açıklamaların referandum sonuçlarını “baskılarını” desteklemek için kullanacağı yönünde sinyaller verdiÄŸine dikkat çekildi
Referandumun resmi olmayan sonuçlarının açıklanmasından hemen sonra OHAL’in 19 Temmuz’a kadar uzatılması ve polisin hızla, protestolara katılan 38 kiÅŸiyi gözaltına alması da buna örnek gösterildi.
“Seçmenlerin yarısının karşı çıktığı, hile iddialarıyla lekelenmiÅŸ ve açık tartışmaların imkansız kılındığı koÅŸullarda yapılmış bir referandum, Türkiye’nin üstüne kaldı” denilen yazı ÅŸu ifadelerle sonlandı:
“ErdoÄŸan uzun süredir göz koyduÄŸu güçlere ÅŸimdi sahip. Ama bu güçler, evde gerilim ve dışarıda yalnızlaÅŸma gibi bir maliyetle geldi.”
- Bilim İnsanları, Bazı Kişilerin Neden Covid Olmadığını Buldu - 21 Haziran 2024
- Tüketicinin İyimserliği Azalıyor - 21 Haziran 2024
- AkÅŸener, ErdoÄŸan’dan Ne Ä°stedi? - 7 Haziran 2024
