CHP TBMM Grubu Raporu: Kısa Vadeli Borç Yükü ve Artan Kırılganlık Dikkat Çekiyor
Türkiye’nin dış borç stoku 2024 yılının ilk çeyreği itibarıyla 11,5 milyar dolarlık artışla 527,5 milyar dolara yükselerek tarihinin en yüksek seviyesine ulaştı. CHP TBMM Grubu tarafından hazırlanan ve Halk TV’nin yayımladığı ekonomi raporuna göre, kamu kesimi, Merkez Bankası ve özel sektörün toplam dış borcu, sadece AKP iktidarında 395,7 milyar dolarlık artış gösterdi.
Kamu ve Özel Sektör Borcu Yükselişte
Rapor, bu yılın ilk çeyreğinde kamu kesiminin dış borcunun 4,2 milyar dolarlık artışla 220,5 milyar dolara çıktığını ortaya koydu. Özel sektörün dış borcu ise 12 milyar dolarlık artış kaydederek 276,9 milyar dolara ulaştı. Böylece dış borç yükünün yaklaşık yüzde 52’si özel sektör kaynaklı hale geldi.
Merkez Bankası’nın dış borcu ise son üç ayda 4,7 milyar dolar azalarak 30,1 milyar dolara geriledi. Raporda, “faiz sebep, enflasyon sonuç” anlayışıyla uygulanan ekonomi politikalarının Türkiye’yi yüksek dış borçlanma ve kırılgan finansman dengeleriyle karşı karşıya bıraktığına dikkat çekildi.
Kısa Vadeli Borçların Ağırlığı Arttı
Dış borç stokunun 178,9 milyar dolarlık kısmını (yaklaşık %34) orijinal vadesi bir yıl ve daha kısa olan borçlar oluşturuyor. Bu oran, AKP döneminde yaklaşık 20 puan artarak dış borç kompozisyonunda kısa vadeli borçların ağırlığını belirgin biçimde artırdı. Raporda, bu gelişmenin Türkiye ekonomisini dış şoklara karşı daha kırılgan hale getirdiği uyarısı yapıldı.
Mart 2025 itibarıyla, orijinal vadesine bakılmaksızın önümüzdeki bir yıl içinde geri ödenmesi gereken dış borç miktarı 225 milyar dolar olarak hesaplandı. Faiz ödemeleri de eklendiğinde bu tutar 250 milyar doları buluyor. Raporda, bu tabloya ilişkin şu değerlendirme yer aldı:
“Türkiye dış borç stokunun yüzde 42’sini bir yıl içinde ödemek zorunda. Cari işlemler fazlası veremeyen Türkiye, bu ödemeleri yeni borçlanmalarla gerçekleştirmeye çalışıyor. Ancak dış finansman kaynaklarına erişim zorlaştığında Merkez Bankası rezervleri devreye giriyor ve hızla eriyor.”
Yapısal Sorunlar Derinleşiyor
CHP’nin ekonomi raporunda, yüksek dış borç stokunun sürdürülemez bir yapıya evrildiği değerlendirilerek şu tespitlere yer verildi:
-
Türkiye ekonomisi dış kaynakla büyümeye devam ederken, borçlanma yapısı giderek kısa vadeye kayıyor.
-
Özel sektörün döviz cinsinden borcu artarken, üretim ve ihracat gelirlerinin bu yükü çevirmekte yetersiz kalması risk oluşturuyor.
-
Merkez Bankası’nın borçlanmaya yönelmesi, rezerv yönetimi açısından kırılganlığı artırıyor.
Ekonomistler, dış borcun bu denli yükselmesinin kur istikrarı, dış ticaret dengesi ve ülke risk primi (CDS) açısından olumsuz etkiler doğurabileceğine işaret ediyor. Ayrıca kısa vadeli borcun yüksekliği, Türkiye’nin uluslararası kredi derecelendirme notları üzerinde baskı oluşturuyor.
- Demirtaş’tan PKK’nin Silah Bırakması Sonrası Sırrı Süreyya Önder’li Mesaj: “Kaybeden Olmadı, Olmayacak” - 12 Temmuz 2025
- Özgür Özel’den Antalya’da Sert Çıkış: “Sıfırladım Babacığım Diyenler Dışarıda, Belediye Başkanları İçeride” - 12 Temmuz 2025
- Beylikdüzü’nde Nöbet: Yurttaşlardan Murat Çalık’a Destek, Tahliye Çağrısı Büyüyor - 12 Temmuz 2025
