Türkiye’de işçilerin durumu: Kötü çalışma koşulları, düşük ücretler ve sendikal hak ihlalleri

1 Ekim 2023

Türkiye, işçiler için karnesi en kötü olan ülkeler arasında yer alıyor. Türkiye’de işçiler uzun çalışma saatleri ve düşük ücretlerle karşı karşıya. Uluslararası kuruluşların raporlarına yansıyan verilere göre, kötü çalışma koşullarında Türkiye’nin karnesi oldukça kötü.

Türkiye, düşük ücretler, sendikal hakların engellenmesi ve yüksek mesai gibi sorunlar nedeniyle çalışan hakları konusunda karnesi en kötü olan ülkelerden biri. Türkiye, uzun çalışma saatlerinde OECD ülkeleri arasında birinci olurken Uluslararası Sendikalar Konfederasyonu’nun endeksine göre 2023’te çalışanlar için en kötü 10 ülke arasında yer alıyor. Ayrıca Türkiye, 26 Avrupa ülkesi arasında en düşük asgari ücrete sahip 4 ülkeden biri.

Bu yazıda, Türkiye’de işçilerin karşılaştığı sorunları ve uluslararası kuruluşların raporlarını inceleyeceğiz.

Çalışanlar için en kötü 10 ülkeden biri

167 ülkedeki sendikaları temsil eden Uluslararası Sendikalar Konfederasyonu, 2023’te çalışanlar için en kötü 10 ülkeyi, Bangladeş, Belarus, Ekvador, Mısır, Eswatini, Guatemala, Myanmar, Tunus, Filipinler ve Türkiye olarak sıralamıştı.

Bu sıralama, çalışanların haklarına saygı gösterilmesi, sendika kurma ve katılma özgürlüğü, toplu pazarlık hakkı, grev hakkı ve ayrımcılıkla mücadele gibi kriterlere göre yapıldı.

Uluslararası Sendikalar Konfederasyonu’nun raporuna göre Türkiye; Burundi, Haiti, Hindistan ve Birleşik Arap Emirlikleri ile birlikte çalışanları sendika kurma veya sendikaya katılma hakkından mahrum bırakan ülkeler arasında yer aldı. Türkiye ayrıca Myanmar, Hong Kong, Dominik Cumhuriyeti, Hindistan gibi ülkelerle birlikte önde gelen sendika liderlerini hedef alan ve cezai yaptırımlar uygulayan ülkeler arasında sayıldı.

Türkiye’de sendikal örgütlenme oranı da oldukça düşük. Türk-İş’in verilerine göre 2020 yılında Türkiye’de toplam 14 milyon 600 bin işçiden sadece 1 milyon 600 bininin sendikalı olduğu belirtildi. Bu da sendikal örgütlenme oranının yüzde 11 olduğunu gösteriyor.

Uzun çalışma saatlerinde birinci

Ayrıca OECD’nin son olarak 2020’de paylaştığı verilere göre Türkiye, uzun çalışma saatlerinde birinci. Türkiye’de 60 saatten fazla çalışanların yüzde 15,1 olurken ülke 38 ülke içinde ilk sırada yer aldı.

OECD ortalamasına göre, 38 ülkede 60 saatten fazla çalışanların ortalama oranı yüzde 4,4. 60 saat çalışan işçinin haftada bir gün izin yaptığında dahi günde en az 10 saat çalışılması gerekiyor.

Uzun çalışma saatleri işçilerin sağlığını ve yaşam kalitesini olumsuz etkiliyor. Uzun süreli çalışmanın stres, yorgunluk, uyku bozuklukları, depresyon, kalp hastalıkları, diyabet ve kanser gibi hastalıklara yol açtığı biliniyor.

Asgari ücrette son sıralarda

AKP iktidarı döneminde Türkiye, ücretler konusunda da geriye gitti. Türkiye, 26 Avrupa ülkesi arasında en düşük asgari ücrete sahip 4 ülkeden biri. Türkiye’de 2021 yılında asgari ücret net 2 bin 825 lira olarak belirlendi. Bu rakam, Avrupa’da sadece Bulgaristan, Romanya ve Litvanya’dan daha düşük.

Asgari ücretin satın alma gücüne göre sıralamada da Türkiye son sıralarda yer alıyor. Eurostat’ın verilerine göre Türkiye’de asgari ücretin satın alma gücü paritesi 2020 yılında 7,8 iken bu rakam Avrupa Birliği ortalamasında 11,9 olarak gerçekleşti.

Asgari ücretin yoksulluk sınırının altında kalması, işçilerin geçim sıkıntısı çekmesine neden oluyor. Türk-İş’in araştırmasına göre 2021 yılında dört kişilik bir ailenin açlık sınırı 2 bin 930 lira, yoksulluk sınırı ise 9 bin 571 lira olarak hesaplandı. Bu da asgari ücretli bir işçinin açlık sınırının altında kaldığını ve yoksulluk sınırına yaklaşamadığını gösteriyor.

Türkiye’de işçiler, kötü çalışma koşulları, düşük ücretler ve sendikal hak ihlalleriyle karşı karşıya. Uluslararası kuruluşların raporlarına göre Türkiye, işçiler için karnesi en kötü olan ülkeler arasında yer alıyor. Türkiye’de işçilerin haklarını savunacak ve mücadele edecek güçlü bir sendikal harekete ihtiyaç var.

NHY/ Sözcü