TİP’in yeniden kurulması ile ilgili, solda bir tartışma devam ediyor; belki siz de haberdarsınızdır.
Türkiye İşçi Partisi adı, sosyalist hareketin en önemli markalarından birisidir; değil Türkiye sosyalist hareketi ile ilgili bir yazının, bu konudaki bir sohbetin dahi, bir müddet sonra bu noktaya doğru kayacağını rahatlıkla söyleyebiliriz. Hele benim gibi, TİP’i sadece kitaplardan değil, büyüklerinizin, hocalarınızın anılarından da öğrendiyseniz; muhtemelen sizin için de TİP sadece bir “siyasi parti” değildir.
Ben bu yazıda size o dönemin TİP’ini anlatmak istemiyorum. 9 Şubat 2010tarihinde Necdet Senger tarafından kurulan Türkiye İşçi Partisi’nden bahsetmek istiyorum. Üstelik bunu da bir malumatfuruşluk olsun diye değil de, gerçekten TİP’i tekrar kurmayı düşünenler olursa mutlaka haberdar olmaları gerektiğini düşündüğüm bazı teknik detaylar konusunda onları bilgilendirmek; elimdeki üç beş bilgi kırıntısını paylaşmak; çorbaya elimden geldiğince tuz atabilmek için yapıyorum.
12 Eylül Darbesi, diğer tüm siyasi partiler gibi Türkiye İşçi Partisi’ni de 16.10.1981 Tarih, 2533 Sayılı Kanun ile kapatmıştı. 1992 yılında 16.10.1981 Tarih ve 2533 Sayılı Siyasî Partilerin Feshine Dair Kanun’un Yürürlükten Kaldırılmasına ve 2820 Sayılı Siyasî Partiler Kanunu’nda Değişiklik Yapılmasına İlişkin” Kanun’un (Resmi Gazete 03.07.1992 Tarih, 21273 Sayı) yürürlüğe girmesinden sonra, 12 Eylül öncesinde faal olan birçok siyasi parti tekrar açılmıştı. Ancak TİP çevreleri bu haktan yararlanma yoluna gitmediler. Parti 1992 Temmuz’unda çıkarılan yasadan yararlanarak tekrar kurulmadı.
Ancak 9 Şubat 2010 tarihinde partinin tekrar kurulmasına karar verildi. Parti ile ilgili kayıtlara, Cumhuriyet Dönemi Siyasi Partileri çalışmamızın verilerini güncellemek için tekrar arşivde çalışmaya başladığım dönemlerde rastlamıştım. Partinin kuruluşu ile ilgili kayıtlar arşivde Emniyet Genel Müdürlüğü 09.02.2010 Tarih, B.05.1. EGM.0.12.05.05/4178-836/31715 Sayılı, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı 10.02.2010 Tarih, 241 Sayılı belgelerinde ve İçişleri Bakanlığı Evrak İşleri Müdürlüğü Genel Evrak Servisi Şefliği 08.02.2010 Tarih, 8383 Sayılı Dilekçe Kayıt Fişi’nde yer almaktadır.
Partinin genel başkanı kayıtlarda Necdet Senger olarak kayıtlıdır. Parti’nin Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı ve Emniyet Genel Müdürlüğü, Güvenlik Dairesi Başkanlığı’na sundukları Kurucular Kurulu Listesi’ndeki bilgilerden Necdet Senger’in 1950, Gaziantep doğumlu bir esnaf olduğunu öğrendim.
Genel Başkan’ın iletişim ve telefon bilgileri de kayıtlarda olduğundan daha sonra Genel Başkan’a telefonla da ulaşmaya çalışmıştım; ulaşmıştım da (tarih 2011 ya da 2012 yılı olmalı): Telefon görüşmemiz sırasında kendilerinin İşçi Parti kökenli siyasetçiler olduklarını da öğrenmiştim. Bir ayrıntıya dikkatinizi çekmek zorundayım. Telefondaki kısa sohbetimizde de –ki, Necet Senger’in doğum tarihinden de rahatlıkla anlaşılabileceği gibi- söylediği gibi, TİP’i kuran bu yeni çevre, eski TİP çevresindeki (o zamanın) gençler(i). Ancak 1980’den sonra Necdet Senger ve ekibi, (02.03.1992 tarihinde kurulan) Doğu Perinçek’in İşçi Partisi’nde siyaset yapmışlar ve oradan ayrıldıktan sonra TİP’i tekrar faaliyete geçirmişler.
Telefondaki kısa sohbetimizde Necdet Bey’in, siyasi faaliyetlerine TİP çatısı altında devam etmek için değil, TİP ismini bir anlamda “korumaya almak” amacıyla partiyi teknik anlamda faal hale getirdiklerini öğrendim.
Partinin 2010’dan günümüze kadar ki serencamına baktığımızda da Necdet Senger ve ekibinin bu niyetlerinde tutarlı olduklarını görmekteyiz: TİP’i kâğıt üzerinde canlı tutmak için kurmuşlardı; siyasi faaliyette bulunmak için değil; öyle de yapmışlar.
Parti ile ilgili olarak Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı, 14.01.2017 Tarih 36321649/2017/15 Sayılı İddianamesinde partinin dağılma halinin tespiti ile kapatılması hususunda dava açar. İddianamedeki ifadeler şu şekildedir.
2017 yılında açılan davada muhatap olarak savunması anılan Genel Başkanın da Kurucu Genel Başkan Necdet Senger olduğu görülmektedir. Senger, partinin dağılma halinin tespiti yönünde değil de 19 Şubat 2017 tarihli kurultayın kararı ile münfesih sayılması yönünde karar alınmasını talep eder. Senger’in Yargıtay Cumhuriyet Başsavcığı’na sunduğu savunmasındaki ifadeleri şu şekildedir:
Dava, Anayasa Mahkemesi’nin, 31.05.2017 Esas No: 2017/1 (Değişik İşler), Karar No: 2017/5 Sayılı Kararı ile hükme bağlanır. Partinin dağılma halinin tespiti nedeniyle kapatılması kararı reddedilir. Çünkü parti için dağılma hali yoktur; parti 19 Şubat 2017 tarihindeki 2. Kurultayında yetkili kurulları aracılığıyla infisah etmiştir.
Anayasa Mahkemesi kararının hüküm paragrafı şu şekildedir:
Parti, halen faal bir parti olarak görünmektedir. Bunun nedeni, partilerin kendi kurullarında kapatma kararı almalarından sonra, fesih işlerini gerçekleştirmek üzere yönetimlerini bir kayyuma devretmeleri olabilir. Partinin tüm mal ve alacak/borçlarının tasfiye edilerek hukuki varlığına son verilmesi bazen yıllar alabilmekte.
Sonuç olarak, şu anda bir Türkiye İşçi Partisi var ve faal. Kaç gün, ay, yıl daha faal kalır; parti kapatıldıktan sonra aynı isimle siyasi partiyi yeniden canlandırabilmek için gerekli hukuki prosedür nedir, TİP’i yeniden hayata geçirmek isteyenlerin bu teknik ayrıntıları da kurcalanması zaruridir.
TİP açılır, açılmaz; bilemiyorum. Gönlüm birinciden yanaysa da aklım karışık. Ben elimdeki belgeleri ve bilgileri paylaşmış olayım.
Türkiye siyasî hayatı ve kurumlarının yapısı, tarihsel dönüşümü, işlev ve işleyişlerini konu edinen çeşitli makale ve kitapların yazarlık ve editörlükleri yanında muhtelif gazete, dergi ve haber platformlarındaki güncel yazılarına da halen devam etmektedir.
Mete Kaan Kaynar, Ankara Dayanışma Akademisi Kooperatifi (ADA), Bilim, Sanat Eğitim, Araştırma ve Dayanışma Derneği (BİRARADA), Eğitim ve Bilim Emekçileri Sendikası (Eğitim-Sen) 5 Nolu Şube ve Özgür Üniversite gibi kuruluşların gönüllüsü, Devrim Deniz, Umut Nazım ve Ekin Eylem’in babasıdır.
