Kültür ve Sanat

Türk Şiirinde İkinci Yeni Akımı: Garipçilere Tepki, İmgeye Öncelik

7 Eylül 2023

Türk edebiyatı, zaman içinde birçok dönemeçten geçmiştir. Bu dönemeçlerin her biri, edebiyatımızın renklerini ve dokusunu zenginleştirmiştir. İşte bu dönemeçlerden biri olan İkinci Yeni Akımı, Türk şiirinde önemli bir devrimin habercisi olarak karşımıza çıkar.

1950’li yıllarda Türk şiir sahnesinde beliren İkinci Yeni Akımı, Garip akımının geleneksel şiir anlayışına bir tepki olarak doğdu. Bu akımın öncüleri, dönemin önemli şairlerinden oluşan bir topluluktu. İkinci Yeni Akımı’nın isim babası ve öncülerinden biri olan Muzaffer İlhan Erdost, 1956 yılında Pazar Postası’nda yayımladığı “İkinci Yeni” başlıklı yazısıyla bu akımın temellerini atmıştır.

Erdost, İkinci Yeni şairlerinin Garip akımının izlediği yolu terk ederek yeni bir şiir dilinin peşine düştüklerini savunmuştur. Daha da önemlisi, Erdost bu akımın dünya çapında etkili olan akımlardan etkilendiğini ve özellikle Dadaizm, Sürrealizm ve Varoluşçuluk gibi akımlardan ilham aldığını vurgulamıştır.

İkinci Yeni Akımı, dönemin önde gelen şairlerini bünyesinde barındırmıştır. Edip Cansever, İlhan Berk, Cemal Süreya, Turgut Uyar, Sezai Karakoç, Ece Ayhan, Ülkü Tamer, Tevfik Akdağ gibi isimler İkinci Yeni’nin öncü şairleridir. Bu şairler, İkinci Yeni Akımı’nın temel özelliklerini taşımışlardır.

İkinci Yeni şairleri, öncelikle şiirlerinde biçime büyük önem vermişlerdir. Anlamın sınırlarını zorlamış, dilin alışılmış mantığından saparak türetilmiş, sıradışı kelimeler kullanmışlardır. Noktalama işaretlerini reddetmişler ve okuyucuları yeni bir dil evrenine davet etmişlerdir.

Aynı zamanda, İkinci Yeni Akımı’nın şairleri anlam yerine imgeye ağırlık vermişlerdir. Şiirlerindeki imgeler, okuyucunun hayal dünyasında farklı çağrışımlar yaratmayı amaçlamıştır. Her bir şair kendine has bir üslup geliştirmiş, Garip akımının hikaye anlatma geleneğini reddetmiştir.

Bu şairler, şiirlerinde bilinçaltının derinliklerine inmeye çalışmışlardır. Akıl dışı imgelere ve akışa kapı açarak, sınırları genişletmişlerdir. Uyaktan ölçüden kaçınmış, serbest şiirin özgürlüğünü kucaklamışlardır.

İkinci Yeni Akımı, sadece döneminde değil, aynı zamanda sonraki nesiller üzerinde de derin etkiler bırakmıştır. Bu akım, şiiri ifade özgürlüğünün bir aracı olarak görmüş ve Türk edebiyatının evrimine katkı sağlamıştır. İkinci Yeni şairleri, Türk şiirinin temel taşlarından birini oluştururken, dilin sınırlarını genişletmişlerdir. Geleneksel kalıplardan saparak yeni bir ifade biçimi geliştirmişlerdir ve çağdaş Türk edebiyatının vazgeçilmez bir parçası haline gelmişlerdir.

İkinci Yeni Akımı, Türk şiirinin dönüm noktalarından biri olarak karşımıza çıkar. Bu akım, dilin özgürlüğünü savunmuş, imgeye ve hayal gücüne vurgu yapmış, şiirin sınırlarını genişletmiş ve Türk edebiyatına büyük bir katkı sağlamıştır. İkinci Yeni, şairleriyle, Türk edebiyatının zengin geleneğine önemli bir renk ve derinlik katmıştır.

NHY/ Eda Kaya