Türkiye’de bayram alışverişi, vatandaşlar için bir geleneksel ritüel olmanın ötesinde, ekonomik koşulların bir göstergesi haline gelmiş durumda. Son zamanlarda yaşanan ekonomik dalgalanmalar, zamların hız kesmeden devam ettiği bir ortam yaratıyor. Bu durum, bayram alışverişine çıkan vatandaşların ciddi bir bütçe sıkıntısı yaşamasına neden oluyor.
Bayram alışverişi, özellikle Ramazan ve Kurban bayramları öncesinde, ailelerin bir araya gelmesi, sevdiklerine hediyeler alması ve bayram hazırlıkları yapması açısından önem taşıyor. Ancak artan fiyatlar, vatandaşların alışveriş yapma kapasitesini ciddi anlamda kısıtlıyor.
Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü’nün (FAO) raporlarına göre, mart ayında dünya genelinde gıda fiyatları %7,7 oranında gerilemişken, Türkiye’de bu oranın aksine bir artış gözlemleniyor. Türkiye’deki fiyat artışları, üretici ve perakende fiyatları arasındaki farkın da genişlemesine neden oluyor. Örneğin, geçen yıl ramazan ayında 125 lira olan zeytinyağı fiyatı, bu yıl 350 liraya yükselmiş durumda.
Hürriyet gazetesinin haberine göre, Ankara’da Ramazan Bayramı nedeniyle alışverişe çıkan Ankaralılar, tercihlerini kentin geleneksel alışveriş merkezi olan Ulus’tan yana kullanıyor. Bu tercih, açık hava alışverişinin, kapalı alışveriş merkezlerine göre daha ekonomik olduğu anlamına geliyor.
Cumhuriyet gazetesinin bir diğer haberinde ise, ekonomik krizin bayram sevincini unutturduğu, her 100 kişiden sadece 37’sinin bayram için alışveriş yapabildiği belirtiliyor. Fiyatların geçen yıla göre yüzde 200 arttığı, esnafın “Vatandaş çikolata, şeker yerine leblebi alıyor” şeklinde dert yandığı aktarılıyor.
Bu durum, bayram alışverişinin sadece bir alışveriş faaliyeti olmaktan çıkıp, vatandaşların ekonomik durumlarının bir yansıması haline geldiğini gösteriyor. Alışveriş yapabilenlerin oranının düşmesi, ekonomik zorlukların günlük yaşama ne kadar derinden etki ettiğinin bir göstergesi.
Bayram alışverişi sırasında yaşanan bu ekonomik sıkıntılar, vatandaşların bayramı nasıl karşıladıklarını da etkiliyor. Geleneksel bayram tatlılarından giyime, her alanda hissedilen zamlar, bayramın tadını kaçırıyor.
Esnaf ve vatandaş arasında yaşanan bu zorluklar, bayram alışverişinin geleceği hakkında soru işaretleri yaratıyor. Acaba gelecek bayramlarda alışveriş alışkanlıkları nasıl değişecek? Vatandaşlar ve esnaf bu ekonomik baskılar altında nasıl bir yol haritası izleyecek?
NHY/ Eda KAYA
