Türkiye’den İthal Edilen Domateslerde Yüksek Pestisit Tespiti: Halk Sağlığına Etkileri

4 Aralık 2024

Avrupa Birliği’nin Gıda ve Yem için Hızlı Alarm Sistemi (RASFF), Türkiye’den Romanya’ya ihraç edilen domateslerde yüksek oranda pestisit tespit edildiğini açıkladı. Romanya yetkilileri, analiz ettikleri domateslerdeki pestisit oranının izin verilen limitin 34 katı olduğunu belirleyerek, bu ürünleri imha etti. Ancak bu olay, sadece bu domateslerin Avrupa pazarına geçişini engellemekle kalmıyor, aynı zamanda Türkiye içindeki gıda güvenliği ve halk sağlığı açısından da ciddi soruları gündeme getiriyor.

Pestisit Limitinin 34 Katı: Ne Anlama Geliyor?

Romanya’daki denetimlerde, Türkiye’den gelen domateslerde indoxacarb adlı pestisit tespit edildi. İzin verilen maksimum limitin 0.01 mg/kg (ppm) olduğu belirtildi, ancak analiz edilen domateslerde bu rakam 0.34 mg/kg (ppm) olarak saptandı. Yani, tespit edilen pestisit oranı, izin verilen sınırın tam 34 katı. Romanya, bu ürünleri ‘tehlikeli’ koduyla geri göndermiş ve piyasadan toplatmıştır.

Bu olay, Türkiye’nin tarım ürünlerinde pestisit kullanımının ne denli yüksek olduğunu bir kez daha gözler önüne seriyor. Ancak önemli bir soru, yalnızca ihraç edilen ürünlerle sınırlı kalmıyor. Türkiye iç pazarındaki domateslerin büyük bir kısmı da bu tür zararlı kalıntılara sahip olabilir. Peki, bu durum halk sağlığını nasıl etkiliyor?

İhraç Edilen Ürünler İç Pazara Mı Veriliyor?

Yüksek pestisit oranlarına sahip ürünlerin, ihraç edilmeden önce iç pazara sunulup sunulmadığı merak konusu. Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından yapılan denetimler ne kadar sıkı olursa olsun, bu tür ürünlerin nasıl değerlendirildiği konusunda şüpheler bulunmaktadır. Geri çevrilen ve imha edilen ürünlerin, iç pazara verilmesi gibi bir olasılık da gündeme gelebilir. Eğer böyle bir durum söz konusuysa, bu ürünleri tüketen halk, aslında yüksek oranda pestisit içeren gıdalarla besleniyor olabilir.

Ancak yetkililer, iç pazarda satılan domateslerin güvenli olduğunu ve gerektiğinde takibat yapılacağını iddia etmektedir. Fakat, gıda güvenliği uzmanları, üreticilerin maliyetleri düşürme amacıyla daha düşük kaliteli ürünleri iç pazara verme olasılığının bulunduğunu ve bu ürünlerin halk sağlığı üzerinde uzun vadeli etkiler yaratabileceğini vurgulamaktadır.

Halk Sağlığına Olan Etkiler: Birkaç Yıl Sonra Ne Olacak?

Pestisitlerin insan sağlığına etkileri, özellikle uzun vadede oldukça ciddi olabilir. Pestisit kalıntıları, vücuda giren kimyasalların birikmesine ve bu birikimlerin çeşitli sağlık sorunlarına yol açmasına neden olabilir. Pestisitlerin organik sistemler üzerinde toksik etkiler yaratabileceği, kanser riskini artırabileceği ve endokrin bozukluklara yol açabileceği bilinmektedir. Ayrıca, çocuklar ve hamile kadınlar gibi hassas gruplar için bu etkiler çok daha tehlikeli olabilir.

Eğer Türkiye’de halk, yüksek pestisit içeren gıdaları düzenli olarak tüketiyorsa, birkaç yıl içinde sağlık yükünün arttığı bir tablo ile karşılaşılabilir. Kronik hastalıklar, bağışıklık sistemi bozuklukları, üreme sağlığı problemleri ve çeşitli kanser türlerinin artış gösterebileceği uzmanlar tarafından öngörülmektedir. Bunun yanı sıra, sağlık harcamalarının da artması muhtemeldir.

Sıkı Denetim ve Eğitim

Bu sorunun çözülmesi için atılacak ilk adım, tarım ürünleri üzerindeki denetimlerin güçlendirilmesi ve daha sıkı hale getirilmesidir. Tarım ve Orman Bakanlığı’nın, pestisit kullanımına ilişkin uygulamaları gözden geçirip, üreticilere daha sert cezalar uygulaması gerekebilir. Ayrıca, üreticilerin daha sürdürülebilir ve organik tarım yöntemlerine teşvik edilmesi de önemlidir.

Bir diğer önemli çözüm önerisi ise halkın eğitilmesidir. Tüketicilerin, tükettikleri gıdaların güvenliği konusunda bilinçlendirilmesi, yerel üreticilerle iş birliği yapılması ve organik ürünlerin teşvik edilmesi gerekmektedir. Ayrıca, iç pazara sunulan ürünlerin de daha şeffaf bir şekilde denetlenmesi, halk sağlığını korumak için elzemdir.

Siyasi, Ekonomik ve Sağlık Perspektifinden Kriz

Türkiye’den ihraç edilen domateslerde yüksek pestisit tespiti, sadece bir gıda güvenliği sorunu değil, aynı zamanda bir sağlık ve ekonomik krizdir. Pestisitli ürünlerin iç pazara girmesi, halkın sağlığını tehdit etmeye devam edecekse, bu durum birkaç yıl sonra büyük bir sağlık yüküne dönüşebilir. Bu sebeple, hükümetin, tarım sektöründe sürdürülebilirlik ve güvenlik konularında hızlı ve kararlı adımlar atması, sağlık sektörüne yansıyan maliyetlerin artmasını önlemek için kritik öneme sahiptir.