İstanbul Planlama Ajansı’nın araştırmasına göre İstanbul’da yaşamanın maliyeti geçen yılın aynı ayına göre yüzde 81 arttı. İstanbul’da dört kişilik bir ailenin ortalama yaşam maliyeti 55.321 lira olarak hesaplandı.
Bu rakam, Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) açıkladığı tüketici fiyat endeksinin (TÜFE) çok üzerinde. TÜİK’e göre, şubat ayında yıllık enflasyon yüzde 36,12 oldu. Bu da İstanbul’da yaşayanların enflasyondan çok daha fazla etkilendiğini gösteriyor.
Peki, İstanbul’da yaşamanın maliyeti neden bu kadar yüksek? Bu sorunun cevabını bulmak için, İstanbul Planlama Ajansı’nın araştırmasında yer alan verilere yakından bakalım.
Araştırmada, İstanbul’da dört kişilik bir ailenin ortalama yaşam maliyeti hesaplanırken, temel ihtiyaçlar olan gıda, konut, giyim, sağlık, eğitim, ulaşım ve haberleşme harcamaları dikkate alındı. Bu harcamaların ağırlıkları ise TÜİK’in hanehalkı bütçe araştırmasından yararlanılarak belirlendi.
Buna göre, şubat ayında İstanbul’da dört kişilik bir ailenin ortalama yaşam maliyeti şöyle dağıldı:
Gıda: 18.243 lira
Konut: 12.352 lira
Giyim: 3.996 lira
Sağlık: 4.237 lira
Eğitim: 5.331 lira
Ulaşım: 6.132 lira
Haberleşme: 5.030 lira
Toplam: 55.321 lira
Görüldüğü gibi, gıda harcamaları yaşam maliyetinin en büyük kalemini oluşturuyor. Şubat ayında gıda fiyatları bir önceki aya göre yüzde 3,87 arttı. Bir önceki yılın şubat ayına göre ise gıda fiyatları yüzde 66,72 artış gösterdi.
Gıda fiyatlarındaki artışta en önemli etkenlerden biri de et-kıyma fiyatları oldu. Şubat ayında et-kıyma fiyatları bir önceki aya göre yüzde 8,64 arttı. Bir önceki yılın şubat ayına göre ise et-kıyma fiyatları yüzde 114,27 artış oranı ile rekor kırdı.
Et-kıyma fiyatlarındaki bu yüksek artışın nedenleri arasında hayvan sayısının azalması, yem fiyatlarının yükselmesi, kuraklık ve döviz kurlarındaki dalgalanmalar sayılabilir.
Yaşam maliyetinin diğer önemli kalemi olan konut harcamalarında da ciddi bir artış söz konusu. Şubat ayında konut fiyatları bir önceki aya göre yüzde 3,76 arttı. Bir önceki yılın şubat ayına göre ise konut fiyatları yüzde 68,42 artış gösterdi.
Konut fiyatlarındaki artışta en büyük etkenlerden biri de kira fiyatları oldu. Şubat ayında kira fiyatları bir önceki aya göre yüzde 4,01 arttı. Bir önceki yılın şubat ayına göre ise kira fiyatları yüzde 75,83 artış oranı ile tarihi bir seviyeye çıktı.
Kira fiyatlarındaki bu hızlı artışın nedenleri arasında konut arzının azalması, konut kredisi faizlerinin yükselmesi, inşaat maliyetlerinin artması ve döviz kurlarındaki dalgalanmalar sayılabilir.
İstanbul’da yaşamanın maliyeti, gıda ve konut harcamalarının yanı sıra diğer harcama gruplarında da artış gösterdi. Şubat ayında giyim fiyatları bir önceki aya göre yüzde 5,01, sağlık fiyatları yüzde 3,54, eğitim fiyatları yüzde 2,98, ulaşım fiyatları yüzde 4,87 ve haberleşme fiyatları yüzde 3,21 arttı.
Bu veriler, İstanbul’da yaşayanların hayat pahalılığı ile mücadele ettiğini gösteriyor. İstanbul’da yaşamanın maliyeti, asgari ücretin yaklaşık 7 katına ulaştı. Bu da birçok ailenin geçim sıkıntısı çektiği anlamına geliyor.
İstanbul’da yaşamanın maliyetini düşürmek için neler yapılabilir? Bu sorunun cevabını bulmak için, hem kamu hem de özel sektörün ortak çaba göstermesi gerekiyor. Enflasyonla mücadele etmek, üretimi artırmak, istihdamı desteklemek, gelir dağılımını iyileştirmek ve sosyal yardımları artırmak gibi önlemler alınabilir.
NHY/ İstanbul Planlama Ajansı, TÜİK
