2024-2025 eğitim öğretim yılı, 9 Eylül Pazartesi günü başladı. Öğrencilerimize başarı dileklerimizi sunarken, son bir yılda çalışırken hayatını kaybeden çocuklarımızın acısı hala taze. İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği (İSİG) Meclisi’nin yayınladığı rapora göre, 2023-2024 eğitim öğretim yılında en az 66 çocuk işçi çalışırken hayatını kaybetti. Raporda, bu ölümler çocuk işçiliğin geldiği tehlikeli boyutları gözler önüne seriyor.
İSİG raporuna göre, çocuk işçiliğin en büyük sorunu artık sadece kırsal bölgelerde değil, kent merkezlerinde de yaşanıyor. Son bir yılda tarım sektöründe 24, sanayi sektöründe 17, inşaatta 13 ve hizmet sektöründe 12 çocuk hayatını kaybetti. Tarımda çocuk işçi ölümlerinin oranı %36’ya düşerken, geçmiş yıllarda bu oran %55 seviyesindeydi. Kentsel yoksulluk, organize sanayi bölgelerinin yayılması ve MESEM (Mesleki Eğitim Merkezleri) programlarının çocuk işçiliği teşvik etmesi, ölümleri kentlere taşımış durumda.
MESEM Programı Çocukları Koruyamıyor
Raporda, MESEM programlarının aslında “mesleki eğitim” adı altında çocukları ucuz işgücü olarak kullandırdığına dikkat çekiliyor. Türkiye’de yaklaşık 1,5 milyon öğrenci MESEM programına dahil durumda ve bunların 300 bini 18 yaşın altında. MESEM’li çocuklar haftanın bir günü okula giderken dört günü işyerinde, ağır koşullarda çalışıyor.
İSİG, 2024 yılında bu çocuklar üzerinden patronlara 1,7 milyar TL’lik kamu kaynağı aktarıldığını belirtiyor. Mesleki eğitimin bu şekilde düzenlenmesinin çocukları çalışma hayatına çok erken yaşta soktuğu ve onları tehlikeli iş koşullarına maruz bıraktığı vurgulanıyor.
Tarımda çalışan çocuk işçilerin çoğu boğulma ve aşırı sıcaklara maruz kalarak hayatını kaybediyor. Sanayi sektöründe ise makinelerde sıkışma, patlamalar ve yanma gibi nedenlerle ölümler yaşanıyor. İnşaat sektöründe ölen çocukların %50’den fazlası yüksekten düşerek can verdi. Özellikle moto-kuryelik yapan çocukların trafik kazalarında ölmeleri de artan bir trend olarak dikkat çekiyor.
Kız ve Göçmen Çocuklar Daha Fazla Tehlike Altında
Raporda, kız çocuklarının iş kazalarındaki ölümleri tüm kadın işçi ölümlerinin iki katı olarak ifade ediliyor. Özellikle tarım işçiliğinde çalışan kız çocuklarının yaşadığı sorunlar, onların eğitim hayatından tamamen kopmasına neden oluyor. Ayrıca, göçmen çocukların da güvencesiz çalışma koşulları altında öldükleri ve ölümlerinin kayıtlara zor geçtiği belirtiliyor. Son bir yılda 5 göçmen çocuk çalışırken hayatını kaybetti.
Yetersiz beslenme ve sağlıksız diyetler, çocuk işçilerin sağlıklarını ciddi şekilde etkiliyor. Uzun çalışma saatleri, fiziksel yorgunluk, depresyon ve çeşitli vitamin eksiklikleri, çocukların bağışıklık sistemlerini zayıflatarak sağlık sorunlarına yol açıyor. Özellikle çocuk işçilerin çabuk hastalanma ve kemik gelişimi sorunları yaşama oranları yüksek.
Talepler: Çocuk İşçilik Yasaklansın!
İSİG Meclisi, çocuk işçiliğin tamamen yasaklanması gerektiğini savunuyor. Eğitim sisteminin bilimsel temellere dayandırılarak yeniden yapılandırılması ve MESEM programlarının kapatılması gerektiğini belirtiyorlar. Yoksul çocukların tüm eğitim masraflarının devlet tarafından karşılanması ve okullarda ücretsiz yemek verilmesi gerektiği de talepler arasında.
Sonuç olarak, çocuk işçiliğinin sadece ekonomik bir sorun değil, aynı zamanda sosyal bir yara olduğunu belirten İSİG Meclisi, “tek ayrıcalıklı sınıfın çocuklar olduğu” bir düzen için mücadele çağrısında bulunuyor.
- NHY / İSİG Meclisi 2023-2024 Çocuk İşçi Ölümleri Raporu
