DİSK-AR: Haziranda Düşen Enflasyon Temmuzda Arttı!

5 Ağustos 2024

TÜİK’in 5 Ağustos 2024’te açıkladığı Temmuz ayı Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) verileri, enflasyonun artış eğilimini sürdürdüğünü gözler önüne seriyor. TÜFE’deki (2003:100) değişim, bir önceki aya göre %3,23 artarken, yıllık enflasyon %61,8 olarak açıklandı. 2024 yılının ilk yedi ayında ortalama fiyat artış oranı ise %28,7 olarak gerçekleşti. Haziran 2024’te %1,64 olan resmi enflasyon Temmuz 2024’te %3,23’e yükseldi.

2024 Temmuz döneminde en yüksek fiyat artışı yıllık %104,5 ile eğitim harcamalarında yaşandı. Konut harcamaları %98,5 artışla ikinci sırada yer alırken, lokanta ve otellerdeki fiyat artışı %76 oranında gerçekleşti.

DİSK-AR, TÜİK’in Haziran 2022’den bu yana madde fiyat listesini açıklamamasını ve yargı kararına rağmen bu veriyi paylaşmamasını sert bir şekilde eleştirdi. TÜİK, DİSK tarafından açılan ve kazanılan davaya rağmen madde fiyat listesini açıklamayı reddetmeye devam ediyor. Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı’nın, hukuksuz olarak işleme koymadığı bu karar, TÜİK’in veri setini açıklama yükümlülüğünü ortadan kaldırmıyor. DİSK-AR, Türkiye Cumhuriyeti’nin kurumlarının keyfi hareket edemeyeceğini ve TÜİK yöneticilerinin Anayasa ve yasalar gereği mahkeme kararlarını derhal uygulamak zorunda olduğunu vurguladı.

Dar Gelirlinin Gerçek Enflasyonu: %106

TÜİK, Temmuz 2024 dönemi için resmi gıda enflasyonunu %59,88 olarak açıkladı. Ancak DİSK-AR’ın TÜİK verilerinden yola çıkarak yaptığı hesaplamalara göre, bu oran dar gelirli kesimler için çok daha yüksek. Emeklilerde gıda enflasyonu %93,9, en yoksul %20’lik gelir grubunda ise %106 olarak belirlendi. Bu veriler, gıda enflasyonunun gelir gruplarına göre ciddi farklılıklar gösterdiğini ortaya koyuyor. En yüksek gelir grubunda gıda enflasyonu %42,1 seviyesinde kalırken, dördüncü (yüksek) %20’lik gelir grubunda bu oran %58,4 oldu.

DİSK-AR, resmi ortalama enflasyon oranlarının düşük gelirli kesimlerin günlük yaşamda karşılaştığı gerçekleri yansıtmadığını savunuyor. Avrupa, ABD, Almanya ve Japonya gibi ülkelerde merkez bankaları tarafından düzenli olarak yayımlanan hissedilen/algılanan enflasyon oranlarının TÜİK tarafından açıklanmadığına dikkat çeken DİSK-AR, TÜİK’in bu veriyi halkın hissettiği enflasyonu yansıtacak şekilde yayımlaması gerektiğini belirtti. Ayrıca, TÜİK’in gelir gruplarına göre enflasyon farklılaşmasını da açıklaması gerektiği vurgulandı.

TÜFE ve Gıda Fiyatları Endeksi Arasındaki Fark Büyüyor

TÜFE ve gıda fiyatları endeksi artmaya devam ediyor. 2005 Temmuz’da 116 olan TÜFE endeksi, Temmuz 2024’te 2.394’e yükseldi. Aynı dönemde gıda fiyatları endeksi ise 109’dan 3.412’ye çıktı. Gıda enflasyonu ile genel enflasyon arasındaki fark son yıllarda giderek açılıyor. Temmuz 2005’te TÜFE ile aynı seyreden gıda fiyatları endeksi, Temmuz 2024’te TÜFE’nin 1.018 puan üzerine çıktı.

DİSK-AR’ın gelir gruplarına göre gıda enflasyonu hesaplaması, TÜİK’in gelire göre tüketim harcaması ve temel gelir kaynağı verileri ile ana harcama gruplarına göre TÜFE verileri esas alınarak yapılıyor. Bu çalışma, ayrı bir fiyat derleme çalışması değil; TÜİK’in mevcut verilerinden hareketle gelir gruplarının ve emeklilerin gıda harcama ağırlığına göre gıda enflasyonunun yeniden hesaplanmasını içeriyor.

Bu veriler, Türkiye’deki ekonomik durumun toplumun farklı kesimleri üzerindeki etkisini net bir şekilde ortaya koyarken, özellikle düşük gelirli grupların yaşadığı ekonomik zorlukları gözler önüne seriyor.