Emekliler ve çalışanlar için umut verici adımlar beklenirken, hükümetin son açıklamaları ve resmi belgeler tam tersine işaret ediyor. Hem Orta Vadeli Program (OVP) hem de 2026-2028 Bütçe Hazırlama Rehberi, sosyal güvenlik sisteminde kemer sıkma politikalarının derinleşeceğini ortaya koyuyor.
BirGün Gazetesi yazarı Aziz Çelik, kaleme aldığı köşe yazısında Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan’ın sözlerini ve hükümetin hazırladığı belgeleri mercek altına aldı. Çelik, emekliler için “kötü haberlerin devam ettiğini” vurgularken, önümüzdeki dönemde emekli aylıklarının iyileştirilmesine dair bir işaret bulunmadığını kaydetti.
Bakan Işıkhan’ın Sözleri Tepki Çekti
Çalışma Bakanı Vedat Işıkhan, geçtiğimiz günlerde yaptığı bir açıklamada, “20 yıl prim ödüyoruz, o da zor koşullarda toplayabiliyoruz primleri, yaklaşık 40 yıl emeklimize aylık ödüyoruz” ifadelerini kullandı. Çelik’e göre bu sözler, milyonlarca emekli ve çalışan için hayal kırıklığı anlamına geliyor.
Çalışma hayatı konularına mesafeli olmakla eleştirilen Bakan Işıkhan’ın bu çıkışı, emekli aylıklarının iyileştirilmesini bekleyen milyonlarca emekli için “kötü haber” olarak değerlendiriliyor. Çelik, Bakan’ın açıklamalarının “gerçeklerle örtüşmediğini” belirterek, bu söylemin hükümetin genel politikasını yansıttığını ifade ediyor.
OVP’de “Mali Sürdürülebilirlik” Vurgusu
Yeni açıklanan 2026-2028 OVP’de “Sosyal güvenlik sisteminin uzun vadeli mali sürdürülebilirliği” ön plana çıkarıldı. Bu kavram, gelirlerin artırılması ve giderlerin kısılmasına odaklanan bir yaklaşımı işaret ediyor. Çelik, bu tercihin “sosyal” veya “insani sürdürülebilirlik” yerine “mali sürdürülebilirlik” olarak belirlenmesini neoliberal bir yaklaşımın göstergesi olarak yorumluyor.
OVP’de şu ifadeler yer aldı:
“Prim tabanı ve tahsilatı artırılacak, yeni çalışma biçimlerine uyum artırılacaktır. Sosyal güvenlik sisteminde kişilerin daha uzun sürede istihdamda kalmasını teşvik eden, hakkaniyeti ve aktüeryal dengeyi önceleyen düzenlemeler hayata geçirilecektir.”
Çelik’e göre bu satırların kodu açık: Emekliliğe erişim daha da zorlaşacak, SGK şirket gibi yönetilmeye devam edecek.
Bütçe Hazırlama Rehberi: “Transferler Asgari Düzeyde Tutulacak”
OVP’nin ardından yayımlanan Bütçe Hazırlama Rehberi de aynı doğrultuda mesajlar veriyor. Belgede, Sosyal Güvenlik Kurumu’na yapılan bütçe transferlerinin sınırlandırılacağı açıkça belirtiliyor:
“Sosyal Güvenlik Kurumunun tahsilatını artıracak ve giderlerinde tasarruf ve etkinlik sağlayacak tedbirlere ağırlık verilecek ve bütçeden bu kuruluşa yapılacak transferler asgari düzeyde tutulacaktır.”
Bu ifade, hükümetin önümüzdeki üç yıl boyunca emekli ödemelerinde yeni bir kaynak yaratmaya yanaşmayacağını ortaya koyuyor.
Bakanın İddiaları Gerçeklerle Çelişiyor
Çelik, Bakan Işıkhan’ın “20 yıl prim – 40 yıl aylık” iddiasının hem çarpıtma hem de gerçek dışı olduğunu vurguluyor. OECD (2023) verilerine göre Türkiye’de ortalama emeklilik yaşı 52. Ortalama yaşam beklentisi ise 78,4 yıl. Buna göre emekliler ortalama 26 yıl aylık alıyor, yani Bakan’ın iddia ettiği gibi 40 yıl değil.
Çelik ayrıca, emeklilerin büyük bölümünün düşük maaşlarla geçim sıkıntısı çektiğini hatırlatarak, Bakan’ın emeklileri itham eden sözlerini “sorumsuz” olarak nitelendirdi.
Emeklilere Ayrılan Kaynak Dünya Ortalamasının Çok Altında
ILO (2024) verilerine göre dünyada sosyal koruma harcamalarının GSYH’ye oranı yüzde 19,3 iken Türkiye’de bu oran yalnızca yüzde 10,5. Emeklilere yönelik kamu harcamaları ise dünya ortalamasında yüzde 7,9 iken Türkiye’de 4,3 seviyesinde. Batı Avrupa’da bu oran yüzde 11,3’e kadar çıkıyor.
Çelik, Türkiye’nin emeklilere en az kaynak ayıran ülkeler arasında bulunduğunu ve OVP ile Bütçe Hazırlama Rehberi doğrultusunda bu kaynakların daha da kısılacağını belirtti.
“Kaynak Yok” İddiası
Yazısında hükümetin sıkça kullandığı “kaynak yok” söylemine de değinen Çelik, faiz ödemeleri için büyük kaynakların bulunduğunu hatırlatarak, asıl meselenin “kaynakların kime ayrıldığı” olduğunu ifade etti. Çelik’e göre bu durum, hükümetin sınıfsal ve sosyal tercihlerinin göstergesi.Emeklilerin Mücadelesi Belirleyici Olacak
Aziz Çelik, yazısını şu uyarıyla sonlandırdı: Önümüzdeki dönemde hükümetin ne emekli aylıklarında ciddi bir iyileştirme planı ne de emekliliğe erişimdeki adaletsizlikleri gidermeye niyeti bulunuyor. Ancak milyonlarca emeklinin ve çalışanın kendi haklarına sahip çıkması, bu politikaları değiştirebilecek tek güç.
- Emeklilere Kötü Haber: Hükümetten Sıkılaştırma Mesajları - 30 Eylül 2025
- Faruk Bildirici’den Ahmet Hakan’a Sert Yanıt: “Yalancısın” - 30 Eylül 2025
- Demirtaş İçin Kritik Tarih: 8 Ekim’de AİHM Kararı Kesinleşebilir - 30 Eylül 2025
