Ä°ngiltere Ulusal SaÄŸlık Hizmetleri (NHS) kanserin 50’den fazla türünü daha baÅŸlangıcında haber verebilecek bir kan testinin denemelerini önümüzdeki yıl baÅŸlatacağını açıkladı. Uzmanlar baÅŸarılı olduÄŸu takdirde bunun erken teÅŸhis konusunda bir devrim olacağını ve çok sayıda hayat kurtaracağını düşünüyor.
Bir Amerikan ÅŸirketinin geliÅŸtirdiÄŸi Galleri adı verilen testin 2021’de baÅŸlayacak denemelerine ilk aÅŸamada 165 bini aÅŸkın kiÅŸinin katılması bekleniyor.
Bu ilk aşamada testin başarılı olduğu ortaya çıkarsa, NHS denemeyi 2024 yılında 1 milyon kişiyi kapsayacak şekilde genişletmeyi umuyor.
NHS İngiltere Başkanı Simon Stevens erken teşhisin çok insanın hayatını kurtarabileceğini vurguladı.
Denemelerin başlaması kimilerinde sevinçle karşılandıysa da bazı uzmanlar henüz testin hiç bir denemesi yapılmadığına dikkat çekerek temkinli yaklaşıyorlar.
Kanseri teşhiste kullanılabilecek bir kan testi üzerinde bilim insanları uzun yıllardır çalışıyor ama kayda değer bir ilerleme sağlayamıyordu.
Doğru ve güvenilir sonuçlar verecek bir test geliştirmek çok karmaşık bir süreç ve testin bir kişideki kanseri tespit edememesi ya da tersine kanser olmayan kişide kanser olduğu sonucunu vermesi çok büyük tehlikeler içeriyor.
Denemeler nasıl yapılacak?
ABD’de California merkezli Grail adlı ÅŸirket tarafından geliÅŸtirilen bu son test, herhangi bir hastalık belirtisi göstermeyen kiÅŸilerin kanında kanserin yol açtığı moleküler deÄŸiÅŸiklikleri belirlemek üzere tasarlandı.
Masrafı şirket tarafından karşılanan büyük ölçekli denemelere ilk aşamada 50 ile 79 yaş aralığında 140 bin gönüllünün katılması ve üç yıl boyunca düzenli test olmaları öngörülüyor.
Denemenin ayrı bir kolu olarak ayrıca, kanser belirtileri gösteren 25 bin kişiye de normal yollardan hastaneye sevkedildikten sonra test yapılması düşünülüyor.
Ä°ngiltere’de her yıl yaklaşık 200 bin kiÅŸi kanserden yaÅŸamını yitiriyor ve ÅŸu anda kanser vakalarının ancak yarısı, birinci ve ikinci aÅŸamalarda teÅŸhis edilebiliyor.
Test ile bunun 2028 yılına kadar dörtte üçe kadar çıkarılması ve onbinlerce insanın yaşamının kurtarılması umuluyor.
Kanserin birinci ve ikinci aşamada teşhis edildiği kişilerin yaşam şansı 5-10 kat artıyor.
Özellikle pankreas, rahim gibi organlarda gelişen habis urlar çok geç teşhis ediliyor ve bu tedaviyi çok daha güçleştirerek, hastaların hayatta kalma şansını azaltıyor.
Beklentiler ve temkin uyarıları
NHS bu kan testi denemesinin, ülkede kanserde şu anda bir çok yüksek gelirli ülkenin gerisinde olan ortalama 5 yıllık hayatta kalma süresini uzatmaya katkı sunacağını düşünüyor.
Simon Stevens, “Bu umut verici kan testi kanser tedavisi alanında herÅŸeyi deÄŸiÅŸtirebiliir ve binlerce kiÅŸinin daha baÅŸarıyla tedavi edilebilmesini saÄŸlayabilir” dedi.
İngiltere Kanser Araştırmaları Vakfı da deneme haberini memnuniyetle karşıladığı açıklamasında büyük ölçekli denemelerin, testlerin gerçekten başarılı olup olmadığını belirlemekte hayati önem taşıdığını kaydetti.
Warwick Ãœniversitesi Moleküler Onkoloji Profesörü Lawrence Young da Galler’de yaklaşık 7 bin kiÅŸiyle yapılan bir denemenin verdiÄŸi sonuçların cesaret verici olduÄŸunu düşünen uzmanlardan.
Fakat Cambridge Ãœniversitesi’nden Profesör Paul Pharoah gibi aynı alanda çalışan bazı uzmanlar kamu kaynaklarının daha önce yeterince denemesi yapılmamış bu tür yeni buluÅŸlara yatırılmasını eleÅŸtiriyor.
- DİSK 17. Olağan Genel Kurulu: Emeğin yüzyılı için örgütleneceğiz - 10 Şubat 2024
- ÇEDES’den okullarda yeni proje: “Åžeytan taÅŸlama dersi” - 10 Åžubat 2024
- Gazeteci Alican Uludağ’dan, tehditler karşısında kararlı duruş - 11 Ekim 2023
