Erdoğan-Trump görüşmesi ABD basınında

CumhurbaÅŸkanı Recep Tayyip ErdoÄŸan’ın ABD BaÅŸkanı Donald Trump ile görüşmesi ABD basınında geniÅŸ yer gördü.

Gazetelerde öne çıkan meselelerin başında Trump’ın Suriye’de YPG’yi silahlandırma planına Ankara’nın tepkisi ve Türkiye’nin Fethullah Gülen’in ABD’den sınır dışı edilmesi talebi öne çıkıyor.

Washington Post gazetesi baÅŸyazısında ErdoÄŸan’ın Washington’a ‘kabul edilmesi zor bir talep listesiyle geldiÄŸini’ belirtip “Trump bu taleplere doÄŸrudan hayır demeli, aynı zamanda Türk lideri rotasını deÄŸiÅŸtirmesi konusunda uyarmalı” dedi.

Suriye’de Rakka’nın IŞİD’den geri alınması için planlanan operasyonda ABD Savunma Bakanlığı YPG’yi silahlandırmaya hazırlanırken, Türkiye ise ABD’nin bundan vazgeçmesi çaÄŸrısında bulunup alternatif olarak Türkiye’nin desteklediÄŸi grupların operasyona dâhil edilmesini öneriyor.

Washington Post bu uzlaşmazlığa ilişkin şu yorumu yapıyor:

“ABD’nin Rakka planı mükemmellikten çok uzak. Sonunda ÅŸehrin BeÅŸar Esad rejiminin kontrolüne geçmesiyle sonuçlanabilir. Ama yine de Türkiye’nin sunduÄŸu alternatiften daha iyi.”

“ErdoÄŸan’ın birliklerinin, ÅŸehri yeniden ele geçirecek kadar güçlü olup olmadığı net deÄŸil. BaÅŸarılı olursa da, bunun sonucu El Kaide baÄŸlantılı grupların güç kazanması olur. ErdoÄŸan’ın stratejik amaçları yanlış yola sapmış. Sonunda küçük bir devlet olmasa da Suriyeli Kürtlerin kaçınılmaz özerkliÄŸini kabul etmek zorunda kalacak.”

Gazete, ErdoÄŸan’ın Trump’tan Fethullah Gülen’i iade etmesini de isteyebileceÄŸini ifade ediyor ama Ankara’nın, Gülen’in darbe teÅŸebbüsünün arkasında olduÄŸuna dair ikna edici kanıtlar sunamadığını yazıyor.

Foreign Policy: Takas görüşmeleri

Amerikan internet gazetesi Politico, Trump’ın insan hakları ihlalleriyle eleÅŸtirilen Çin ile kurduÄŸu yakın iliÅŸkilerden yola çıkarak ErdoÄŸan’la iliÅŸkilere referans yapıyor.

Haberde, “Muhalifler, Trump’ın dünya genelinde baskıcı liderlere cephanelik verdiÄŸini söylüyor” yorumu var.

Politico, ‘otoriter’ dediÄŸi CumhurbaÅŸkanı ErdoÄŸan’ın da siyasi baskı uyguladığını, muhalifleri hapse attığını, medya kuruluÅŸlarını kapattığını ve Türkiye’de yargı bağımsızlığına zarar verdiÄŸini yazıyor.

Foreign Policy dergisi de YPG’nin silahlandırılması ve Fethullah Gülen’in sınır dışı edilmesi talebini irdeliyor.

Derginin “YPG’yi silahlandırmak ABD-Türkiye iliÅŸkilerinde tabuta son çiviyi çakar mı?” sorusuna yanıtı şöyle:

“Muhtemelen hayır (…) ABD yönetimi, Kürtleri silahlandırmaya durduk yerde karar vermedi. Askeri yetkililer, Rakka’nın geri alınmasının gerekli olduÄŸunu uzun zamandır söylüyordu. Freedom House’dan Nate Schenkkan, Foreign Policy’ye bu adımın iki yıllık bir çalışma sonucu çıkmış olabileceÄŸini söylüyor.”

Dergi, “Türkiye, Kuzey Irak’ta PKK’nın kalelerinden Åžengal’e saldırı düzenleme karşılığında Rakka’yı ABD ve Suriyeli Kürt müttefikleriyle takas edebilir” diyor.

Foreign Policy, ABD’nin Fethullah Gülen’in ülkedeki ağına baskı uygulaması talebinin de ‘takasın parçası olabileceÄŸini’, ABD’de tutuklu bulunan Reza Zarrab’a iliÅŸkin de tavizler verilebileceÄŸini ifade ediyor. Dergi, “Gülen veya Zarrab’la ilgili büyük geliÅŸmeler veya tavizlerin Trump ekibi açısından ülke içinde de sonuçları olur” yorumunu yapıyor.

‘Zarrab davası önceliklerden‘

The Boston Globe gazetesinde de Colombia Ãœniversitesi Ä°nsan Hakları Enstitüsü’nden David L. Phillips imzalı bir makale var.

“ErdoÄŸan’ın ‘ABD’nin YPG’yi silahlandırmaktan vazgeçmesi ve Fethullah Gülen’in iadesi talepleri savunulamaz” denilen makalede, Zarrab davasının da öncelikli konular arasında olduÄŸu belirtiliyor:

“ErdoÄŸan ile Zarrab’ın arası çok iyi. Zarrab ve ErdoÄŸan’ın diÄŸer yakınları 2013’te yolsuzluk suçlamasıyla tutuklandığında, davanın düşmesi için ErdoÄŸan polisi, savcıları ve hâkimleri ayarladı.”

Phillips, ErdoÄŸan, oÄŸlu Bilal ErdoÄŸan ve damadı Berat Albayrak’ın adının karıştığı yolsuzluk suçlamalarında Zarrab’ın da parmağının olduÄŸunu yazıyor.

Makalenin sonunda ÅŸu satırlar var: “Trump, Zarrab davasına engel olmak istese bile bu çok güç olur. Zira dava AÄŸustos’ta. Trump yaptırımları delen bir Ä°ranlı için adaleti göz ardı ediyor konumunda görülmek istemez.”

“Trump ve ErdoÄŸan, medyayı küçümseme, milliyetçi bakış açısı ve siyasi popülizm konularında ortak zeminde buluÅŸabilir. Ama mesele iÅŸin özüne geldiÄŸinde Trump ErdoÄŸan’ın taleplerini kabul etmeyecek. El pençe divan durmak, zayıflık iÅŸareti ve ABD’nin Suriye ile Türkiye’deki çıkarlarının göz ardı edilmesi olur.”

Fethullah Gülen’in makalesi Washington Post’ta

DiÄŸer yandan, Washington Post gazetesi Fethullah Gülen’in de bir yorum makalesini yayınlamış.

Fethullah Gülen, ‘demokrasinin yeniden inÅŸası için Türk halkının Avrupalı müttefikleri ile ABD’nin desteÄŸine ihtiyacı olduÄŸunu’ yazıyor ve NATO’nun Türkiye’den demokratik normlara uyması çaÄŸrısı yapması gerektiÄŸini ifade ediyor.

Fethullah Gülen, “Batı Türkiye’nin demokrasi yoluna dönmesi için yardım etmeli. Salı günkü görüşme ve gelecek hafta yapılacak NATO zirvesi bu çabaların geliÅŸtirilmesi için bir fırsat olarak kullanılabilir” yorumunu yapıyor.