Dünya, 2020’de ekseni etrafında daha hızlı döndü

12 Ocak 2021

Dünya 2020 yılında alışılmadık şekilde daha hızlı döndü. 1960 yılından bu yana tutulan kayıtlara göre 2020’de Dünya’nın ekseni etrafındaki dönüşleri ortalamadan milisaniyeler daha hızlı sürede tamamlandı.

Dünya’nın dönüş zamanını ölçen atomik saatler, 2020’de kayıtlardaki en kısa günleri kaydetti.

1973 yılından bu yana en kısa gün, Dünya’nın dönüşünün 86 bin 400 saniyeden bin 516 milisaniye daha kısa sürdüğü 5 Temmuz 2005’te yaşanmıştı.

Ancak Dünya, 2020 yılı ortasında bu rekoru en az 28 kez geçti. 2020’de en kısa gün 19 Temmuz’da yaşandı: Dünya ekseni etrafındaki dönüşünü 1.4602 milisaniye daha hızlı tamamladı.

‘Artık saniye’den hızlanmaya

Dünyanın dönme hızı, erimiş çekirdeğin, okyanusların ve atmosferin karmaşık hareketi ve diğer etkiler nedeniyle sürekli değişiyor.

1960’ların sonlarına doğru uydu ölçümü başladığından bu yana Dünya’nın dönüş hızı yavaşlama eğilimindeydi ve artık saniyeler kaydedildi.

ABD Ulusal Standartlar ve Teknoloji Enstitüsü’ne göre (NIST) bilim insanları 1972’den bu yana ortalama olarak her bir buçuk yılda bir sıçrama saniye eklediler. Son ekleme 2016 yılı sonunda yılbaşı gecesi 23 saat, 59 dakika ve 59 saniyede fazladan bir “artık saniye” eklenerek yapıldı.

Astronomik ve atomik zaman, haziran veya aralık ayının sonunda yıla bir “sıçrama saniye” eklenerek hizalanıyor.

2021’in daha da kısa olması bekleniyor

Dünyanın dönüş hızını izleyen bilim insanları, 2021’de daha kısa geçen günler olmasını bekliyor.

Hesaplamalara göre 2021’de ortalama bir gün 86 bin 400 saniyeden 0,05 milisaniye (ms) kısa olacak. Tüm yıl boyunca yaklaşık 19 ms’lik bir gecikme birikmiş olması bekleniyor.

Tam bir yıl boyunca ortalama bir günün 86 bin 400 saniyeden daha kısa geçtiği son zaman 1937’de gerçekleşti.

Dünya’nın dönüş hızı nasıl hesaplanıyor?

Bilim insanları, 1960’larda geliştirilen atom saatleri ile ortalama bir güneş gününün uzunluğunun milisaniyeler ile değişebileceğini gösterdiler.

Atom saatlerin bulunmasının ardından, Dünya’nın uzaktaki astronomik nesnelere göre dönüşünü ölçülüyor ve matematiksel bir formül kullanılarak ortalama güneş günü süresi hesaplanıyor.