2024 yılı asgari ücret görüşmeleri devam ederken, bu tartışmalar yalnızca bir gelir düzeyi belirleme meselesi olmaktan çıkıp, geniş çaplı ekonomik ve toplumsal adalet tartışmalarını da beraberinde getiriyor. Türkiye’de milyonlarca çalışan, asgari ücretle yaşamını sürdürmeye çalışıyor. Bu durum, asgari ücretin yalnızca bir alt sınır değil, aynı zamanda milyonlarca insan için bir geçim standardı haline geldiğini ortaya koyuyor. Ancak rakamların ötesine baktığımızda, bu konuya dair çok daha karmaşık bir tablo karşımıza çıkıyor.
BirGün yazarı Hayri Kozanoğlu, bu kritik meseleye ilişkin yazısında asgari ücret tartışmalarında genellikle göz ardı edilen detaylara ve dile getirilmeyen gerçeklere dikkat çekiyor. Kozanoğlu, ekonomik verilerden politik stratejilere, sosyal eşitsizliklerden işçilerin vergi yüküne kadar farklı boyutları ele alarak, asgari ücretin toplumsal yapıda nasıl bir yer edindiğini on maddede analiz ediyor. İşte Kozanoğlu’nun asgari ücrete dair yazılmayanlar ve söylenmeyenlere dair çarpıcı tespitleri:
1. Türkiye’de Asgari Ücretin Gerçek Anlamı
Türkiye’de çalışanların yarıya yakını asgari ücretle geçimini sağlamak zorunda. Bu durum, asgari ücretin yalnızca bir alt sınır değil, ortalama bir gelir haline geldiğini gösteriyor. Kozanoğlu’na göre bu, ülkedeki gelir dağılımı adaletsizliğinin çarpıcı bir yansıması.
2. Resmi Veriler ile Gerçeklik Arasındaki Uçurum
Asgari ücretin belirlenmesinde temel alınan enflasyon oranları, resmi TÜİK verilerine dayanıyor. Ancak Kozanoğlu, gerçek enflasyonun bu oranların çok daha üzerinde olduğunu ve işçilerin yaşam koşullarını yeterince yansıtmadığını vurguluyor.
3. Vergi Yükü ve İşçinin Sırtındaki Ekstra Yük
Türkiye’de işçiler, gelir vergisinin büyük kısmını ödeyen kesim olarak öne çıkıyor. Kozanoğlu, asgari ücretin netleştirilmesinde vergi yükünün önemli bir etkisi olduğunu ve bu yükün işçilerin yaşam standardını daha da düşürdüğünü belirtiyor.
4. Dolar Kuru Karşısında Asgari Ücret
Kozanoğlu, Türkiye’de asgari ücretin dolar bazındaki değerine dikkat çekerek, bu miktarın özellikle son yıllarda ciddi oranda eridiğini ifade ediyor. Bu durum, uluslararası standartlarla kıyaslandığında Türkiye’deki işçilerin giderek yoksullaştığını gösteriyor.
5. Asgari Ücretin Enflasyon Karşısındaki Direnci
Resmi olarak açıklanan enflasyon oranları düşük tutulsa da temel gıda ürünlerinde ve kira gibi harcamalarda enflasyon oranlarının çok daha yüksek olduğu biliniyor. Bu durum, asgari ücretin alım gücünün hızla düşmesine neden oluyor.
6. Reel Ücretlerdeki Gerileme
Kozanoğlu, 2024 yılında belirlenecek asgari ücretin, geçtiğimiz yıllara kıyasla reel anlamda bir artış sağlamadığını, aksine işçilerin satın alma gücünde gerilemeye neden olduğunu vurguluyor.
7. Toplumsal ve Politik Boyut
Asgari ücret, yalnızca ekonomik değil, aynı zamanda politik bir araç. Kozanoğlu, hükümetin asgari ücret artışlarını bir lütuf gibi sunduğunu, ancak gerçekte bu artışların işçilerin hak ettiği bir düzeyde olmadığını ifade ediyor.
8. İşçi Sendikalarının ve Toplumun Talepleri
Kozanoğlu, asgari ücretin belirlenmesi sürecinde işçi sendikalarının taleplerinin yeterince dikkate alınmadığını, bunun da toplumsal adaletsizliği derinleştirdiğini savunuyor.
9. Kadın ve Genç İşçilerin Durumu
Türkiye’de kadın ve genç işçilerin çoğu asgari ücretle çalışmak zorunda. Kozanoğlu, bu durumun toplumsal cinsiyet eşitsizliği ve genç işsizliği sorunlarını daha da derinleştirdiğini belirtiyor.
10. Adil Bir Asgari Ücret Mümkün Mü?
Son olarak Kozanoğlu, adil bir asgari ücretin mümkün olduğunu, ancak bunun için üretimin ve gelir dağılımının yeniden düzenlenmesi gerektiğini savunuyor. Kamu kaynaklarının adil bir şekilde kullanılması, işçilerin haklarını güvence altına alan bir ekonomik sistemin inşasıyla mümkün olabilir.
Kozanoğlu, asgari ücret tartışmalarının yalnızca bir rakam belirleme süreci olmadığını, toplumun genel refahı ve sosyal adaletin sağlanması için hayati bir öneme sahip olduğunu hatırlatarak yazısını noktalıyor. Bu yazı, emek mücadelesinin yalnızca ekonomik değil, aynı zamanda toplumsal bir mesele olduğunu bir kez daha gözler önüne seriyor.
