Yaşam

Türkan Saylan’ın ölümünün 14. yılı: Korkusuz bir eğitim ve halk sağlığı savaşçısı

18 Mayıs 2023

Türkan Saylan, Türkiye’nin en saygın ve sevilen tıp doktorlarından biriydi. Hayatını lepra (cüzzam) hastalığıyla mücadeleye, kız çocuklarının ve kadınların eğitimine, Atatürk ilke ve devrimlerinin korunmasına adadı.

Çağdaş Yaşamı Destekleme Derneği’nin (ÇYDD) kurucusu ve genel başkanı olarak binlerce gencin hayatına dokundu. 18 Mayıs 2009’da meme kanserine yenik düşerek aramızdan ayrıldı.

Türkan Saylan, 13 Aralık 1935’te İstanbul’da doğdu. Babası Fasih Galip Bey Cumhuriyet döneminin ilk müteahhitlerinden, annesi Lilimina Reimann ise İsviçreli bir hemşireydi. Beş kardeşin en büyüğü olan Türkan, Kandilli Kız Lisesi’ni bitirdikten sonra İstanbul Tıp Fakültesi’ne girdi. 1963’te mezun oldu ve cildiye uzmanlığına yöneldi.

1968’de İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi Dermatoloji Anabilim Dalı’nda başasistanlığa başlayan Türkan Saylan, lepra hastalığıyla ilgilenmeye karar verdi. Bu hastalık o dönemde Türkiye’de çok yaygındı ve toplumda büyük bir önyargıya maruz kalıyordu. Türkan Saylan, lepra hastalarının tedavi edilmesi ve topluma kazandırılması için büyük bir çaba gösterdi.

1976’da Cüzzamla Savaş Derneği’ni (CSD) kurdu. 1980 yılında İstanbul Üniversitesi Lepra Araştırma ve Uygulama Merkezi’ni kurdu. Merkez, 1981’de İstanbul Lepra Hastanesi adıyla hizmet vermeye başladı. Türkan Saylan, 21 yıl boyunca bu hastanenin gönüllü başhekimliğini yaptı.

Türkan Saylan, lepra çalışmalarıyla uluslararası alanda da tanındı. Dünya Sağlık Örgütü’nün lepra konusunda danışmanlığını yaptı. Uluslararası Lepra Birliği’nin kurucu üyesi ve başkan yardımcısı oldu. 1986’da Hindistan’da Uluslararası Gandhi Ödülü’ne layık görüldü.

Türkan Saylan, lepra hastalarının yanı sıra kız çocukları ve kadınların eğitimi için de büyük bir mücadele verdi. Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde yaptığı gezilerde gördüğü eğitimsizlik ve yoksulluk onu derinden etkiledi. 1989’da Çağdaş Yaşamı Destekleme Derneği’ni (ÇYDD) kurdu. Dernek, “Atatürk ilke ve devrimlerini korumak, geliştirmek, çağdaş eğitim yoluyla çağdaş insan ve çağdaş topluma ulaşmak” amacıyla faaliyet gösterdi.

ÇYDD, Türkiye’nin dört bir yanında okullar, yurtlar, kütüphaneler açtı. Burslar, kitaplar, kıyafetler dağıttı. Eğitimde cinsiyet eşitliği için kampanyalar düzenledi. Türkan Saylan, derneğin genel başkanlığına seçildi ve ölümüne kadar bu görevi sürdürdü.

Türkan Saylan, aynı zamanda akademisyen, yazar, eğitimci ve aktivistti. İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi Dermatoloji Anabilim Dalı Başkanlığı, Kadın Sorunları Araştırma ve Uygulama Merkezi Müdür Yardımcılığı gibi görevlerde bulundu. Birçok bilimsel makale ve kitap yayımladı. Kadın hakları savunucusu olarak pek çok platformda yer aldı.

Türkan Saylan’ın hayatını anlatan “Güneş Umuttan Şimdi Doğar” adlı kitabını 2008’de yayımladı.

Türkan Saylan’ın son yılları zorluklarla geçti. 17 yıl boyunca meme kanseriyle mücadele etti. Ayrıca Ergenekon davası kapsamında hakkında soruşturma açıldı ve evine polis baskını yapıldı. Bu olaylar kamuoyunda büyük tepki çekti.

Türkan Saylan, 18 Mayıs 2009’da saat 04:45’te hayata gözlerini yumdu. Cenazesi Zincirlikuyu Mezarlığı’na defnedildi.

Türkan Saylan’ın ölümünün üzerinden 14 yıl geçti ama onun mirası yaşamaya devam ediyor. Onun kurduğu dernekler binlerce insana umut olmaya devam ediyor. Onun adına açılan okullar, yurtlar, kütüphaneler eğitime katkı sağlamaya devam ediyor. Onun hayat hikayesi ilham vermeye devam ediyor.

Türkan Saylan’ın ölümünün 14. yılında onu saygıyla anıyoruz.

Kaynakça:

Türkan Saylan – Vikipedi https://tr.wikipedia.org/wiki/T%C3%BCrkan_Saylan
Türkan Saylan’ın ölümünün 13. yılı: Korkusuz bir eğitim ve halk sağlığı savaşçısı – BBC News Türkçe https://www.bbc.com/turkce/haberler-turkiye-42223090
Türkan Saylan kimdir? Neden vefat etti, kaç yaşındaydı? İşte hayat hikayesi – Cumhuriyet https://www.cumhuriyet.com.tr/yasam/turkan-saylan-kimdir-neden-vefat-etti-kac-yasindaydi-iste-hayat-hikayesi-1916436