Kara delikler, evrenin en gizemli ve ilgi çekici nesnelerinden biridir. Kara delikler, ışığın bile kaçamadığı kadar güçlü bir çekim kuvvetine sahip bölgelerdir. Kara deliklerin nasıl oluştuğu, ne kadar büyük oldukları ve evrimleri hakkında pek çok soru vardır. Bu soruların cevabını bulmak için gökbilimciler, uzayda kara delik arayışına devam ediyor.
Son zamanlarda, gökbilimciler, ÅŸimdiye kadarki en eski kara deliÄŸi keÅŸfettiklerini duyurdular. Bu kara delik, evrenin oluÅŸtuÄŸu Büyük Patlama’dan sadece 470 milyon yıl sonra meydana gelmiÅŸ. Bu, evrenin yaşının yaklaşık yüzde 3’üne denk geliyor. Bu kara delik, Dünya’dan 13,2 milyar ışık yılı uzaklıkta bulunuyor. Bu da demek oluyor ki, bu kara deliÄŸi gözlemlediÄŸimizde, 13,2 milyar yıl önceki halini görüyoruz.
Bu kara deliÄŸin keÅŸfi, NASA’nın James Webb Uzay Teleskobu ve Chandra X-ışını Gözlemevi’nin verilerini kullanan bir araÅŸtırma ekibi tarafından yapıldı. James Webb Uzay Teleskobu, geçen yıl Aralık ayında fırlatılan ve uzayın en derin noktalarını incelemek için tasarlanan en geliÅŸmiÅŸ uzay teleskobudur. Chandra X-ışını Gözlemevi ise, 1999 yılından beri uzayda çalışan ve X-ışını kaynaklarını tespit eden bir uydudur.
Bu iki teleskopun verilerini birleÅŸtiren araÅŸtırmacılar, bu kara deliÄŸin çok büyük olduÄŸunu tespit ettiler. Kara deliÄŸin kütleçekimi, çevresindeki gaz ve tozu kendine çekiyor ve bu da çok parlak bir X-ışını yayımına neden oluyor. Bu X-ışını sinyalini takip eden araÅŸtırmacılar, kara deliÄŸin kütleçekiminin yaklaşık 1 milyar GüneÅŸ’in kütleçekimine eÅŸit olduÄŸunu hesapladılar.
Bu kara deliÄŸin bu kadar büyük olması, evrenin erken dönemlerinde nasıl oluÅŸtuÄŸuna dair ipuçları veriyor. AraÅŸtırmacılar, bu kara deliÄŸin büyük bir gaz bulutundan doÄŸrudan oluÅŸtuÄŸunu düşünüyorlar. Bu gaz bulutu, Büyük Patlama’dan sonra soÄŸuyan evrende oluÅŸmuÅŸ ve yeterince yoÄŸunlaÅŸmıştır. Bu gaz bulutu, yıldız oluÅŸumuna girmeden önce çökerek bir kara delik haline gelmiÅŸtir.
Bu süreç, daha sonraki dönemlerde oluşan kara deliklerden farklıdır. Çünkü daha sonraki dönemlerde, evrende metal elementleri daha fazla bulunmaktadır. Metal elementleri, gaz bulutlarının soğumasını ve yıldız oluşumunu kolaylaştırır. Yani, daha sonraki dönemlerde oluşan kara delikler genellikle büyük yıldızların ölümünden sonra meydana gelir.
Bu kara deliÄŸin galaksisi de ilginç bir özellik gösteriyor. AraÅŸtırmacılar, bu galaksideki yıldızların toplam kütlesinin de yaklaşık 1 milyar GüneÅŸ’in kütlesine eÅŸit olduÄŸunu belirlediler. Bu da demek oluyor ki, bu galaksideki kara delik ve yıldızlar arasında bir denge vardır. Bu denge, kara deliÄŸin galaksisini nasıl etkilediÄŸine dair bilgi veriyor. Kara delik, galaksisindeki gazı tüketerek yıldız oluÅŸumunu engelleyebilir. Ama aynı zamanda, galaksisine enerji saÄŸlayarak yıldız oluÅŸumunu teÅŸvik edebilir.
Bu kara deliğin keşfi, evrenin erken dönemlerindeki kara deliklerin ve galaksilerin nasıl oluştuğuna ve geliştiğine dair yeni bir pencere açıyor. Araştırmacılar, bu kara deliği daha fazla gözlemleyerek, evrenin ilk süper kütleli kara deliklerinden bazılarının nasıl oluştuğuna dair teorileri test etmeyi ve geliştirmeyi umuyorlar.
Bu araÅŸtırmanın sonuçları, Nature Astronomy dergisinde yayınlandı. Bu araÅŸtırmaya, ABD’deki Princeton Ãœniversitesi, Yale Ãœniversitesi ve NASA’nın Goddard Uzay UçuÅŸ Merkezi’nden bilim insanları katkıda bulundu.
NHY/ AA
- Tayfun Kahraman’a Yapılan Kötü Muamele: Görüntüler Ortaya Çıktı - 21 Aralık 2024
- Gazeteciler Cemiyeti’nden Gözaltılara Sert Tepki - 21 Aralık 2024
- Mersin’de Kadın Cinayeti - 21 Aralık 2024
