İkim değişikliği: Okyanusların ısınması su altı depremlerinin yaydığı ‘ses dalgalarıyla ölçülebiliyor’

Okyanusların ısınmasına ilişkin doğru bilgiler elde edilmesi iklim bilimcileri için kritik önemde.

Araştırmacılara göre sera gazlarıyla atmosfere sıkışan enerjinin yüzde 90’ı denizler tarafından emiliyor.

Ama farklı konumlarda ve derinliklerde kesin ısı ölçümleri yapılması kolay olmuyor.

Argo yüzücüleri

Argo yüzücüleri adı verilen yaklaşık 4 bin cihazla suyun ısı derecesine dair veriler toplandı. Bu yöntem her ne kadar işe yarasa da hala bilinmeyen çok şey var.

Özellikle de suların yaklaşık 2.000 metre derinliğindeki durumun ne olduğuna ilişkin yeterli veri bulunmadığı belirtiliyor.

Araştırma ekibinin geliştirdiği yeni yöntem, deniz suyundaki ses hızının ısıyla bağlantılı olduğunu gösteriyor.

Bilim insanlarının yarattığı ses dalgalarının kullanılması fikri ilk olarak 1970’lerin sonunda ortaya atılmış ve denenmişti.

Ama bu ses dalgalarının deniz memelilerinin üstündeki etkisine dair kaygılar ve artan maliyet nedeniyle bu fikirden vazgeçilmişti.

Yeni yöntem, sualtındaki depremlerle ve titreşimlerle doğal yöntemlerle oluşan ses dalgalarından faydalanıyor.

Bilim insanları, Hint Okyanusu’nda 2004 ila 2016 yılları arasında meydana gelen yaklaşık 4 bin titreşimden elde edilen verileri araştırdı.

Araştırmacılar daha sonra “tekrar eden” hemen hemen aynı kaynak ve güce sahip depremleri inceledi.

Yavaş ilerleyen bu işaretlerin deniz üstünden Endonezya’dan Diego Garcia adasındaki gözlem merkezine ne kadar sürede ilerlediklerini hesaplayarak son 10 yılda okyanustaki ısı değişimini de tespit edebildiler.

Hint Okyanusu’nda 10 yıllık inceleme

BBC’ye konuşan araştırma ekibi üyesi Calfornia Teknoloji Enstitüsü’nden Dr. Wenbo Wu, “Ses dalgalarının Sumatra’dan Diego Garcia’ya seyahat etmesi yaklaşık yarım saat sürüyor” dedi ve araştırmaya ilişkin şu açıklamayı yaptı:

“Sumatra ve Diego Garcia arasındaki derin okyanusta sıcaklık değişimi bu yarım saatlik seyahat süresinin saniyenin onda biri kadar değişmesine neden oluyor.

“Bu değişiklikleri çok doğru bir şekilde hesaplayabildiğimiz için okyanus derinliklerindeki ortalama sıcaklık değişimini anlayabiliriz, bu durumda bu bir derecenin yaklaşık onda biri kadar.”

Yeni yöntem, mevcut verileri kullandığı için düşük maliyetli görülüyor. Ayrıca mevcut 2 bin metrelik kısıtlamalardan daha derinlerdeki sıcaklığı da ölçebilecek hassasiyete sahip.

Bilim insanları bu araştırmayla, Hint Okyanusu’nda 10 yılda gerçekleşen ısınmanın, önceki tahminlerin çok üstünde olduğunu ortaya koydu.

Ama araştırmayla ilgili bazı uyarılar da yapılıyor.

Dr. Wu, “Bu sonuçların yalnızca bir bölge için ve belirlenen 10 yıl için geçerli olduğunu vurgulamak önemli. Bu yöntemi başka bölgelere de uygulamalıyız ve okyanus derinliklerinde küresel tahminlerin sistematik olarak altında veya üstünde kalıp kalmadığını anlamak için farklı zamanları değerlendirmeliyiz” dedi ve ekledi:

“Bu yönde kesin sonuçlara varmak için çok erken” yorumunu yaptı.

Bu yöntemin küresel olarak işe yarayıp yaramayacağının anlaşılması için bilim insanlarının daha fazla su altı reseptörlerine erişmeye ihtiyacı olacak.

Araştırma ekibi şimdilik, BM Kapsamlı Nükleer Deneme Yasağı Antlaşması tarafından işletilen hidrofon ağının topladığı verilerle çalışıyor. Bu ağ, sualtındaki nükleer patlamaları dinliyor.

Dr. Wu’ya göre bu hidrofonlar her yıl küresel olarak meydana gelen 10 bine yakın sığ denizaltı depremlerinden elde edilen sinyalleri tespit ediyor. Dr. Wu, “Tüm bu veriler okyanus derinliklerindeki sıcaklık değişimine ilişkin bilgiler içeriyor ve bu bilgiler de bizim onları keşfetmemizi bekliyor” diyor.