World Weather Attribution’ın (WWA) 2025 raporu, küresel ısınmanın aşırı hava olaylarını artık istisna olmaktan çıkarıp kalıcı bir risk haline getirdiğini, bazı felaketlerin gerçekleşme olasılığının iklim değişikliği nedeniyle onlarca kat arttığını ortaya koydu.
Aşırı Hava Olayları Yeni Normal
Bilimsel girişim World Weather Attribution (WWA) tarafından yayımlanan 2025 yılı değerlendirme raporuna göre, geçtiğimiz yıl dünya genelinde yaşanan birçok aşırı hava olayı iklim değişikliği nedeniyle daha olası hale geldi ya da daha şiddetli yaşandı. Raporda, küresel ısınmanın halihazırda milyonlarca insanı uyum sınırlarının eşiğine getirdiği vurgulandı. Imperial College London’dan Friederike Otto, “İklim krizinin riskleri her yıl daha az teorik, daha fazla acımasız bir gerçekliğe dönüşüyor” değerlendirmesinde bulundu.
WWA verilerine göre 2025’te dünya genelinde 157 büyük ölçekli aşırı hava olayı kayda geçti. Bunlar arasında 49 sel, 49 sıcak hava dalgası, 38 fırtına, 11 orman yangını, 7 kuraklık ve 3 soğuk hava olayı yer aldı. Listeye yalnızca yüzlerce can kaybına, milyonlarca insanın etkilenmesine ya da ulusal ölçekte olağanüstü hal ilanına yol açan olaylar dahil edildi.
İklim Değişikliği Etkisi Bilimsel Olarak Ölçüldü
Araştırmacılar bu olaylardan 22’sini ayrıntılı biçimde inceledi. Analize göre 17 olayda iklim değişikliğinin etkisi net biçimde tespit edildi; yalnızca beş aşırı yağış olayında kesin sonuçlara ulaşılamadı. Örneğin Güney Sudan’da şubat ayında yaşanan yedi günlük sıcak hava dalgasında sıcaklıklar 40 dereceye ulaştı. Analize göre, iklim değişikliği olmasaydı bu değerlerin 36 dereceyi aşması beklenmiyordu.
Ağustos ayında İber Yarımadası’nın kuzeybatısında meydana gelen büyük orman yangınlarının, iklim değişikliği nedeniyle 40 kat daha olası hale geldiği hesaplandı. Los Angeles’ta ocak ayında yaşanan yangınlar için ise, iklim krizinin bu ölçekte bir felaketin yaşanma olasılığını yüzde 35 artırdığı belirtildi. Söz konusu yangınlarda yaklaşık 400 kişi hayatını kaybetti, sigortalı zararların 30 milyar dolara ulaştığı, bunun da tarihteki en büyük sigortalı orman yangını kaybı olduğu kaydedildi.
Fırtınalar Daha Güçlü, Sınırlar Daha Kırılgan
Raporda tropikal fırtınaların da iklim değişikliğiyle birlikte daha yıkıcı hale geldiği vurgulandı. Ekim ayında Jamaika ve Küba’yı etkileyen Kasırga Melissa’nın rüzgar hızının 288 kilometreye ulaştığı, iklim değişikliği olmasaydı bu hızın 270 kilometre civarında kalacağı belirtildi. Araştırmacılar, küresel sıcaklık artışının 2 dereceye ulaşması halinde benzer koşullarda rüzgar hızlarının 295 kilometreyi bulabileceği uyarısında bulundu.
WWA ayrıca, 2025’in küresel sıcaklık artışında sanayi öncesi döneme kıyasla 1,5 derece eşiğinin üçüncü kez üst üste aşılacağı öngörüsünü paylaştı. Paris İklim Anlaşması’nın bu sınırı hedeflediği hatırlatılırken, mevcut politikalarla bu hedefin gerçekçi olmaktan çıktığı vurgulandı.
“Her Ondalık Derece Hayat Kurtarıyor” Uyarısı
Araştırmacılar, küresel sıcaklıktaki her 0,1 derecelik artışın bile felaket risklerini ciddi biçimde büyüttüğüne dikkat çekti. Amazonlar, Burkina Faso ve Mali’de son yıllarda yaşanan sıcak hava dalgalarının, Paris Anlaşması’nın imzalandığı 2015’ten bu yana yaklaşık on kat daha olası hale geldiği belirtildi.
Otto, raporun karar alıcılar için açık bir uyarı niteliği taşıdığını belirterek, fosil yakıtlara bağımlılığın sürmesinin can kayıplarına, milyarlarca dolarlık ekonomik zarara ve topluluklar için geri döndürülemez yıkımlara yol açtığını ifade etti.
- NHY / dpa / AP / ntv.de
