Güvenlikte Yeni Bir Boyut; Çevresel Güvenlik

Sonuç ve Değerlendirme 

Güvenlik, toplum yaşamında yasal düzenin aksamadan yürütülmesi, kişilerin korkusuzca yaşayabilmesi, emniyeti anlamına gelmektedir. Dünya yeni bir çağa, iki kutuplu, karşılıklı caydırıcılıkla korunan katı bir düzen ortamından çıkarak, birkaç kutuplu düzensiz bir ortama girmiştir. Eski güvenlik algılamaları da değişime uğramış; uluslararası güvenlik ve ülke güvenliği kavramları yeniden değerlendirilmeye alınmıştır. Güvenlik kavramının değişimiyle birlikte, güvenliğin boyutu ve kapsamı da değişmiş ve bir anlamda küreselleşmiştir. Güvenlik boyutu, ülke güvenliğinden uluslararası güvenlik şeklinde tanımlanan bölgesel ve küresel güvenlik anlayışına kaymıştır. Yeni güvenlik algılamalarında “görünmeyen” düşmanlar ortaya çıkmıştır. Güvenlik olgusunun kapsamı daha fazla genişlemiş; savaş, silahlı çatışma, güç kullanma halleri dışında, ekonomi, enerji, çevre, sağlık, sosyo-kültür ve eğitim alanları da güvenliğin kapsamına katılmıştır. Bu nedenle, çevre sorunlarına küresel bir bakış açısı oluşturulması zorunluluğu doğmuş, çevrenin korunması için küresel ve bölgesel güvenlik çalışmaları yürütülmeye başlanmıştır.

Güvenlik sorunsalı artık düşman ordusu ile eşdeğer görülmemektedir. Güvende olmak için; sadece silahlı kuvvetlerle ilgili değil, insanlığı, toplumları, ülkeleri ve dünyayı, küresel nitelik kazanan tüm unsurları tehdit eden her türlü sorunu yakından izlemek gerekmektedir. Yok etmenin en belirgin olarak ortaya çıktığı ve küresel açıdan etkisinin görüldüğü alanlardan biri çevredir. Son dönemlerde tüm canlıların geleceğini tehdit eder bir düzeye ulaşmıştır. Çevreye zarar veren olayların etkileri sadece belirli bir bölge ile sınırlı kalmamakta, genelde küresel etkiler doğurmaktadır. Daha önce küresel güvenlik tartışmalarında, hiç anılmayan, anılsa da oldukça sınırlı bir yere sahip olan insani ve çevresel konular ve ahlaki sorunlar, şimdi merkezi bir konuma gelmiş bulunmaktadır. Devletlerin kendi sınırları içindeki silahlı çatışmaların tırmanmasıyla birlikte, uluslararası toplum, yerel çatışmalar ve toplumsal şiddet, yoksulluk ve işsizlik, örgütlü suç ve terörizm, ve toplu, zorunlu göç hareketleri gibi konular da dahil diğer istikrarsızlık kaynakları ile daha fazla ilgilenilmeye başlanmıştır. Mülteci hareketleri veya diğer zorunlu göç çeşitleri, insanların güvenliklerinin sağlanıp sağlanmadığı konusunda yararlı bir ölçü oluşturmaktadır.

Kısacası, “insanın can güvenliğinin olmadığı bir yerde, çevrenin ne önemi var” denilen bir aşamadan, “yaşam çevresinin güvenliği yoksa gerisinin ne önemi var” denilen aşamaya geçilmiştir. Küresel çevresel yıkımın öngörü olmaktan çıkıp, iklimin değiştiği, doğal yaşamın yok olduğu, tüketim anlayışının hayatımızı kapladığı, genlerin dahi kontrol edilebildiği bir dönemde, savaş ve şiddet giderek artmakta,  yok etme kültürü tüm dünyaya ve hayatımıza egemen olmaktadır. Yeni güvenlik algılamaları içerisinde, etnik çatışma, terörizm, iklim değişikliği, enerji arzının devamlılığı, iş güvenliği, sanal ortamdaki tehditler, iletişim güvenliği sorunları gibi birçok alandaki yeni güvenlik endişeleri, “ülkenin toprak bütünlüğünün güvenliği” kavramının üzerine çıkmıştır. Savaşlar ve kitle imha silahlarının dünya güvenliğine ve yaşadığımız gezegenin geleceğine yönelik oluşturduğu açık ve sert tehdit ile karşılaştırıldığında; ekonomik, sosyal, çevresel vb. sorunlar daha az önemsenerek, kapalı ve daha “yumuşak” bir tehdit olarak nitelendirilmekte ve dikkate alınmamaktadır.  Ama bu tür kapalı ve yumuşak tehditlerin yol açtığı güvensizlik ortamında, sert tehditler daha şiddetli uzun süreli şekilde hissedilebilmektedir. Bu yeni güvenlik sorunlarıyla başa çıkabilmek için ülkelerin birbirleriyle karşılıklı güvene dayanan işbirliğine ihtiyaçları vardır.

---

Kaynakça

Aksoy, E. (2009) “Suç ve Güvenli Kent Yaklaşımı”, http://www.benliseda.com, 15. 02.2010 tarihi itibariyle.

Algan, N. (2002)  “Türk Boğazları’nda Çevresel Güvenlik”, Mülkiye Dergisi, Cilt: XXVI, Sayı: 234, 21-34, Mayıs-Haziran.

Algan,          N.         (2005)         “Kirlilikten         Ulusal              Güvenliğe”,

http://www.yesilufuklar.info/rec–bulten/rec–turkiye/640,  10.05.2011 tarihi itibariyle.

Algan, N. ve Künçek, Ö. (1998)  “Transboundary Population Movements: Refugees, Environment and Politics”, The Turkish Yearbook of International Relation (Milletlerarası Münasebetler Türk Yıllığı), No: XXVIII.

Axworthy, A. L. Fallick ve K. Ross, (2006)  The World Urban Forum 2006 Vancouver Working Group Discussion Paper, İngiltere:The Liu Institute for Global Issues at the University of British Columbia.

Aydın, A. Hamdi (1996)  Polis Meslek Hukuku,  Ankara: Doğuş Matbaası.

Barnett, J. (2003)  “Security and Climate Change”, Global Environmental Change, Cilt 13, No 1, 7-17.

Barnett, J. ve Dovers, S. (2001)  “Environmental Security, Sustainability and Policy”, Pacifica Review: Peace, Security and Global Change, Vol. 13, Num. 2.

Buzan, B. (1991) People, States and Fear: An Agenda for International Security Studies in the Post-Cold War Era, Great Britain, Harvester Wheatsheaf.

Cali, H. (2010) “Çevresel Güvenliğin Sınıraşan Boyutları”, Yerelden Küresele Sınıraşan Suçlar, 235-254, Ankara: Polis Akademisi Yayınları.

Çetin, E. (2003) “Küreselleşme ve Uluslararası Güvenlik” İmaj, Haziran, Sayı:2, Arka Plan Uluslararası Politika, http//www.foreignpolicy.org.tr, 28.02.2006. tarihi itibariyle.

Çevre Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun, Kanun No. 5491,

Kabul Tarihi : 26/4/2006, 13 Mayıs 2006 tarih ve 26167 sayılı R.G.

Dabelko, G. ve Dabelko, David D. (1993)  “Environmental Security: Issues of Concept and Redefinition”, Occasional Paper No.1, Harrison Program on the Future Global Agenda, June.

Dalby, S. (2008)  “Güvenlik ve Çevre Bağlantılarına Yeniden Bakmak” Uluslararası İlişkiler, Cilt 5, Sayı 18 (Yaz), s.179-195, http://www.uidergisi.com/wp–content/uploads/2011/06.pdf, 28.02.2012 tarihi itibariyle.

Duru, B. (2009) “Dünya Bankası, GEF ve Küresel Çevre Sorunları” http://acikarsiv.ankara.edu.tr/fulltext/2039.pdf, 30.07.2009 tarihi itibariyle.

Erdoğdu, K. (2005) “Şanghay Beşlisinden Şanghay İşbirliği Örgütüne”, http://www.aydinlanma 1923.org,  28.02.2006 tarihi itibariyle.

Eckersley, R. (2005)   “Ecological Security Dilemmas”, New

Envıronment              Agendas              II:        Chapter                     8,

http://www.arts.monash.edu.au/ncas/teach/unit/pol/chpt08.html, 28.02.2006 tarihi itibariyle.

Frevel, B. (2006)  “Urban Safety”, German Policy Studies Vol 3, No: 1, Almanya, s. 1-18.

Karabulut, B. (2009)  “Küreselleşme Sürecinde Güvenlik Alanında Değişimler: Karadeniz’in Güvenliğini Yeniden Düşünmek”,

Karadeniz Araştırmaları, Cilt: 6, Sayı: 23, 1-11.

Kaya, E. (2008) “Kent Güvenliğinin Sağlanması”, http://www.yerelsiyaset.com/pdf/nisan2008/4.pdf , 10.3.2011 tarihi itibariyle.

Kaya, E. (2009) “Kent Yönetimlerinin Temel Sorumluluk Alanı”, http://www.yerelsiyaset.com/v2/index.php?goster=ayrinti&id=800, 28.4.2011.

Kaypak,  Ş. (2011) “Kent Güvenliğinde Yeni Açılımlar; Toplum Destekli Polislik”,  Suçla Mücadelede Çağdaş Yaklaşımlar, Toplum Destekli Polislik Teori ve Uygulamaları,  Edit. M. Karakaya, S. Gültekin,  Polis Akademisi, Ankara, 43-72.

Krahmann, E. (2005) “From State To Non-State Actors: The Emerge Of

Security Governance”, New Threats And New Actors In

International Security, Elke Krahmann (Ed.), Palgrave Macmillan, s.4.

Keleş, R. ve Ertan B. (2002)  Çevre Hukukuna Giriş, Ankara: İmge Yayınları.

Keleş, R. ve Hamamcı C. (2005)  Çevre Politikası, Ankara: İmge

Yayınları.

Koçer, G. (2005)  “Soğuk Savaş Sonrasında Uluslararası Güvenlik Ortamı ve Türkiye’nin Ulusal Güvenliği”, Stratejik Araştırmalar Dergisi, Genelkurmay Denetleme Başkanlığı Yayınları, Yıl: 3, Sayı: 5, Ankara.

Küçükşahin, A. (2006)  “Güvenlik Bağlamında, Risk ve Tehdit

Kavramları Arasındaki Farklar Nelerdir ve Nasıl Belirlenmelidir?”, Stratejik Araştırmalar Enstitüsü Güvenlik Stratejileri Dergisi, Yıl 2, S. 4 Aralık, 7-40.

Maslow A. 1968) Motivation And Personality, New York: Harber Publishing.

Mutlu, A. (2002). Çevre Ekonomisi-Politikalar, Uygulamalar ve Türkiye. İstanbul: Marmara Üniversitesi Maliye Araştırma ve Uygulama Merkezi Yayını.

Mutlu, A. (2006) “Küresel Kamusal Mallar Bağlamında Sağlık Hizmetleri ve Çevre Kirlenmesi: Üretim, Finansman ve Yönetim Sorunları”, 21.Türkiye Maliye Sempozyumu: Kamu Maliyesinde Güncel Gelişmeler, Antalya.

Pektaş, K. (2003) “Belediye Yönetiminde Zabıta Hizmetleri ve 21.

Yüzyıl Kentinde      Zabıtanın Yeri”, http://basarm.com.tr/yayin/malihukuk/belediyeyonzabita/04.htm, 28.3.2010 tarihi itibariyle.

Porter, G. ve Brown, J. Welsh (1991) Global Environmental Politics, San Fransisco: Westview Press Inc.

Sandıklı, A.  (2011) “Uluslararası Güvenlik Yaklaşımlarındaki Değişim”, Bilgesam, http://www.bilgesam.org/tr/index.php?option=com_251, 10.10.2011. tarihi itibariyle.

Shaw, Brian R. (1996)  “When are Environmental Issues Security Issues?”, Report of the Environmental Change and Security Project of the Woodrow Wilson Center Issue, http://www.aepi.army.mil/internet/env–sec–pdf.,39-44, 12.10.2011 tarihi itibariyle.

Schütz, H., Moll S. and Bringezu, S. (2004)  “Globalisation and the Shifting Environmental Burden: Material Trade Flows of the

European Union, Wuppertal, Wuppertal Institute for Climate

Environment        and       Energy”, http://www.wupperinst.org/globalisierung/pdf, 11.07.2009 tarihi itibariyle.

Şafak, A. (1989)  Ceza Muhakemeleri Usulü ve Polis,  Ankara: Polis Akademisi Yayını.

Toprak, Z. (2001a) Kent Yönetimi ve Politikası, İzmir: Anadolu Yayıncılık.

Toprak, Z.  (2001b)  Yerel Yönetimler, İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Yayını.

Türkiye Çevre Sorunları Vakfı, (1989) Ortak Geleceğimiz, Dünya Çevre ve Kalkınma Komisyonu Raporu, Ankara: TÇSV Yayını.

Uğurlu, Ö. (2006)  Türkiye’de Çevresel Güvenlik Bağlamında Sürdürülebilir Enerji Politikaları, Yayınlanmamış Doktora Tezi,  AÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.

Ülman, B. ( 2000) “Türkiye’nin Yeni Güvenlik Algılaması ve Bölücülük”, En Uzun On Yıl, Türkiye’nin Ulusal Güvenlik ve Dış Politika Gündeminde Doksanlı Yıllar, Der: Gencer Özcan, Şule Kut, İstanbul: Büke Yayınları.

World Wildlife Fund (WWF) Living Planet Report (2004) http://www.panda.org/downloads/ general/lpr2004. pdf,

11.04.2012 tarihi itibariyle.

Yavuz, C. (2010)  “‘Güvenlik’ Kavramının Çok Boyutlu Yeni

Anlamları”, Güvenlik Stratejileri, http://www.turksam.org/tr/a1997,11.04.2012 html tarihi itibariyle.

Yıkılmaz, N. (2003) Yeni Dünya Düzeni ve Çevre, Sosyal Araştırmalar Vakfı Yayınları, İstanbul. http:/www.tdk.gov.tr. 11.03.2011 tarihi itibariyle. http://www.kom.gov.tr, “İşbirliği İhtiyacı”, 11.04.2012 tarihi itibariyle.

http://www.mainboard24.com/dunya–ulkeleri/207724.html, 20.06.2012 tarihi itibariyle.