Gökbilimciler, “genç” gökadalarda nikel buldular

23 Kasım 2023

Evrenin erken dönemlerinde oluşan gökadalarda nikel gibi ağır elementlerin nasıl oluştuğu, astrofizikçiler için uzun zamandır bir gizemdi. Şimdi, Northwestern Üniversitesi’nden bir ekip, James Webb uzay teleskopuyla yaptıkları gözlemlerle, bu elementin beklenenden çok daha fazla olduğunu keşfetti.

Nikel, evrende en ağır elementlerden biridir ve yıldızların ölümüyle patlayan süpernovalarda üretilir. Bu elementin, Büyük Patlama’dan iki ila üç milyar yıl sonra var olan “genç” gökadalarda bulunması, bu gökadalarda çok sayıda süpernova patlaması yaşandığına işaret ediyor. Ancak araştırmacılar, bu kadar çok süpernovanın nasıl oluştuğunu ve nikelin nasıl dağıldığını açıklayamıyor.

Araştırma ekibinin lideri Prof. Daniel Marrone, “Bu gökadalarda nikelin varlığı bizi çok şaşırttı. Bu elementin oluşması için çok büyük yıldızların ölmesi gerekir. Ancak bu yıldızlar çok nadirdir ve bu kadar kısa sürede bu kadar çok süpernova oluşturamazlar” dedi.

Araştırmacılar, 30 saat boyunca 33 uzak gökadaya baktılar ve 23 tanesinin ışığını analiz ettiler. Bu ışık, evrenin erken dönemlerindeki gökadalara ait olduğu için bize geçmişteki durumlarını gösteriyor. Araştırmacılar, bu ışığın dalga boylarını kullanarak gökadalardaki elementlerin ve sıcaklıkların bileşimini belirlediler.

Sonuçlar, bu “genç” gökadalarda nikelin yanı sıra oksijen, karbon ve demir gibi diğer ağır elementlerin de bol miktarda olduğunu gösterdi. Ayrıca bu gökadalardaki sıcaklıkların da beklenenden çok daha yüksek olduğu ortaya çıktı. Araştırmacılar, bu durumun da süpernovaların etkisiyle olabileceğini düşünüyor.

Prof. Marrone, “Bu gözlemler, evrenin erken dönemlerindeki gökadalardaki yıldız oluşumu ve evrimi hakkında bize yeni ipuçları veriyor. Ancak bu gizemi tam olarak çözmek için daha fazla veriye ihtiyacımız var. James Webb uzay teleskopuyla daha fazla gözlem yapmayı planlıyoruz” dedi.