Devlete Borç Takan Sektörler Ekonomik Krizde: Hükümet Çözüm Üretemiyor

13 Ağustos 2023

Türkiye’nin ekonomik dengelerinde yeni bir endişe kaynağı ortaya çıktı. Elektrik dağıtım şirketlerinin, iletim hatlarını kullanım nedeniyle Türkiye Elektrik İletim AŞ’ye (TEİAŞ) ödemesi gereken borçlarını ödememeleri sonucu oluşan 15 milyar TL’lik borç, kamu zararı ve elektrik fiyatlarının artışı gibi sorunlara yol açıyor.

Elektrik dağıtım şirketlerinin, iletim hatlarını kullanmaları nedeniyle Türkiye Elektrik İletim AŞ’ye (TEİAŞ) ödemeleri gereken bedelleri ödemedikleri ve borcun 15 milyar TL’ye ulaştığı CHP İzmir Milletvekili Ednan Arslan, konuyu Meclis gündemine taşımasıyla ortaya çıktı. Arslan, “Vatandaşın faturası içinde iletim bedelini de vatandaştan tahsil eden şirketlerin, TEİAŞ’a yani kamuya borçlarını ödememesi kabul edilemez” dedi.

Elektrik dağıtım şirketlerinin TEİAŞ’e olan borçlarına ek olarak, belediyelerin de devlete borç taktığı ortaya çıktı. Vergi gelirlerinin azalması ve pandemi nedeniyle artan harcamalar sonucu, belediyelerin devlete olan borçları 2022 yılında 9,5 milyar TL’yi aşarak rekor seviyelere ulaştı. Bu durum, belediyelerin hizmet kalitesini düşürmesine ve yatırım yapma kapasitelerini olumsuz etkilemesine neden oluyor.

Turizm sektörü de ekonomik zorluklarla mücadele ederken, gelir kayıpları ve işletme giderlerinin artması sebebiyle devlete olan vergi ve SGK borçlarını ödeyemiyor. 2022 yılında turizm sektörünün devlete olan borcu 6,5 milyar TL’yi buldu. Bu zorlu durum, sektörün canlanması ve istihdamın sürdürülmesi için acil destek paketleri talep etmesine neden oluyor.

Ancak bu sektörlerin devlete olan borçları, sadece kendi sürdürülebilirliğini değil, aynı zamanda kamu maliyesini de olumsuz etkiliyor. Bütçe açığı artıyor, devletin yatırım, sağlık, eğitim ve sosyal yardım gibi hizmetlere ayırabileceği kaynaklar kısıtlanıyor. Üstelik devletin borçlanma maliyetleri de artıyor.

Sektörler, borç yükleri altında çeşitli önlemlere başvurabiliyor. Fiyat artışları, kalite düşüşleri veya hizmetlerin kısıtlanması gibi adımlar, sektörlerin dengelemeye çalıştığı yöntemler arasında yer alıyor. Ancak bu tür uygulamalar, tüketicileri ve işletmeleri olumsuz etkileyebilir.

Borç yükleri altındaki sektörler ayrıca hukuki sonuçlarla karşılaşabilir. Vergi ve SGK borçlarını ödeyemeyen işletmeler, icra işlemleri ve haciz gibi yaptırımlarla karşılaşabilir. Bu da işletmelerin itibarını zedelerken, ekonomik dengeleri de bozabilir.

Sektörlerin devlete olan borçları, Türkiye’nin ekonomik sağlığı ve istikrarı için önemli bir konu haline gelmiş durumda. Hem sektörlerin sürdürülebilirliği hem de ülke ekonomisinin sağlığı adına bu borçların etkileri yakından takip edilmeli ve çözümler üretilmelidir.

NHY