Çiftçiyi Mazot Vergisi Boğuyor: 2025 Tarım Bütçesi Neden Yetersiz?

7 Aralık 2024

Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer’in açıkladığı rakamlar, Türkiye tarımının ne denli derin bir krizle karşı karşıya olduğunu gözler önüne seriyor. 2025 yılı bütçe teklifinde tarım sektörüne ayrılan 135 milyar liralık destek, hem üreticinin ihtiyaçlarını karşılamaktan uzak hem de Tarım Kanunu’nun 21. maddesinde belirtilen milli gelirin yüzde 1’i şartından oldukça geride. Gürer’in ifadesiyle, bu destekten tam 480 milyar lira eksik ayrılmış durumda.

Mazot Desteği mi, Mazot Vergisi mi?

Tarım sektörünün en büyük maliyet kalemlerinden biri olan mazot, çiftçilerin belini bükmeye devam ediyor. 2025 yılı için 20 milyar liralık mazot desteği öngörülmüş olsa da bu miktar, çiftçilerin ödediği ÖTV ve KDV vergileri yanında neredeyse sembolik kalıyor. Gürer, 2025’te mazot fiyatlarının sabit kalması durumunda bile çiftçilerin devlete 44 milyar TL’den fazla vergi ödeyeceğini belirtiyor. Üstelik bu vergi yükü, devletin çiftçilere verdiği mazot desteğinin yaklaşık üç katına denk geliyor.

Gürer’in önerisi ise oldukça net: Mazottan alınan ÖTV ve KDV’nin tamamen kaldırılması ve tarım sektörü için kırmızı mazot uygulamasına geçilmesi. Bu adımın atılmaması halinde, tarım sektörü üzerindeki vergi yükü artarak üreticiyi destek yerine borca mahkûm etmeye devam edecek.

Gübre ve Girdi Maliyetleri Yükseliyor

Mazot gibi diğer tarımsal girdilerde de durum farklı değil. Gübre fiyatlarındaki artış, çiftçinin gelirini eritiyor. Gürer, “Destek adı altında yapılan açıklamalar, özünde vergilerle geri alınıyor,” diyerek hükümetin politikalarının çelişkili doğasına dikkat çekiyor. Çiftçiler, artan girdi maliyetleri ve yeterli destekten yoksun politikalar yüzünden 2024 yılında da kâr elde edemedi.

Türkiye’de tarım sektöründe faaliyet gösterenlerin bankalara ve şahıslara olan borçları 800 milyar liraya ulaşmış durumda. Bu borç yükü, üretim maliyetlerinin yüksekliği ve desteklerin yetersizliğiyle birleşince çiftçilerin sürdürülebilir üretim yapması imkânsız hale geliyor. Gürer, “Üretici para kazanamıyor, dolayısıyla vatandaş da marketlerde artan fiyatlarla karşılaşıyor. Bu sorunlar çözülmedikçe gıda fiyatlarındaki artış durmayacaktır,” diyor.

2025, Tarımda Daha Zor Bir Yıl Olacak

2025 bütçesi, tarım sektörünün sorunlarını çözmek yerine daha da derinleştirecek gibi görünüyor. Gürer’in açıkladığı veriler, 2025 sonu itibarıyla devletin mazot desteği için 47 milyar TL ayıracağını ancak çiftçilerin aynı dönemde 129 milyar TL’den fazla ÖTV ve KDV ödeyeceğini ortaya koyuyor. Bu, çiftçinin yalnızca desteklerden mahrum kalmadığını, aynı zamanda bir vergi kapanında boğulduğunu gösteriyor.

Türkiye’de tarım sektörü, yalnızca ekonomik bir faaliyet alanı değil, aynı zamanda stratejik bir sektör. Ancak mevcut politikalar, bu önemin farkında değilmiş gibi görünüyor. Vergi ve destek arasındaki uçurum, çiftçiyi üretimden uzaklaştırırken ülkenin gıda güvenliğini de riske atıyor. Gürer’in önerdiği gibi, tarıma yönelik destek politikalarının gözden geçirilmesi, üreticinin refahını artıracak ve ülkenin geleceğini güvence altına alacaktır. Aksi takdirde, 2025 yılı, tarımda krizlerin daha da derinleştiği bir yıl olarak tarihe geçecek.