Türkiye’deki yangın uçakları tekrar gündemde

Türkiye’nin kaç yangın söndürme uçağı olduğu ve bunların akıbetine ilişkin birbiriyle tutarsız açıklamalar ve çelişkili bilgiler mevcut.

Türkiye’nin tek havadan yangın söndürme uçak filosuna sahip olduğunu belirten Gökçen Havacılık envanterinde, 2009 yılında alınmış 9 adet CL-215 Bombardier yangın söndürme uçağı olduğu belirtiliyor.

Oysa 2019 yılında Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli, Türkiye’nin elinde orman yangınlarıyla mücadele edecek bir uçak filosunun bulunmadığını açıklamış, Türk Hava Kurumu’nun elindeki CL-215 model 6 uçak olduğunu ve bunların üçünün faal olmadığı belirtmişti.

Pakdemirli faal olmayan 3 uçağın motor yuvalarının boş olduğunu söylemişti ancak ondan da bir yıl önce 2018’de söz konusu 6 uçak yine Pakdemirli tarafından Yunanistan’daki yangınlara yardım için önerilmişti.,

THK’nın internet sitesinde “Avrupa’nın en büyük Amfibik Yangın Söndürme Filosuna sahibiz” ifadesi yer alıyor fakat filodaki uçak sayısı ve modellerine dair herhangi bir bilgi ise yer almıyor.

Son olarak CHP Genel Başkan Yardımcısı Ali Öztunç, Türkiye’nin güneyinde çıkan ve söndürülemeyen orman yangınlarına ilişkin yaptığı açıklamada “Ormanlarımız cayır cayır yanıyor ama söndürecek uçaklarımız yok. Sayın Cumhurbaşkanı’nın 13 adet uçağı var. Kıbrıs’a 8 uçakla gideceğine yangın söndürme uçakları alsaydı. Saraya 13 uçak ama memlekete bir tane bile yangın söndürme uçağı alınmıyor. Türk Hava Kurulu uçaklarını niye kullanmıyorsunuz? Kiraladığınız uçakları kimlerden kiraladınız?” diyerek eleştirilerini ve sorularını yöneltti.

“Tüm afetlere müdahale kapasitesine sahibiz”

“25 yıldır görev başındayız” ifadesinin yer aldığı Gökçen Havacılık’ın resmi sitesinde şunlar yazılı:

“Gökçen Havacılık, TC. Orman Bakanlığı ve Orman Genel Müdürlüğü ile koordineli olarak; 25 yıldır yaklaşık 17 bin saat yangın söndürme uçuşu gerçekleştirmiş, başta Antalya, Bodrum, Çanakkale, İstanbul ve İzmir olmak üzere 2000’in üzerinde orman yangınına başarı ile müdahale etmiştir. Filomuz, gerek yurt içi gerekse yurt dışı görevlerde sadece orman yangınlarına değil olası bir yangın felaketi durumunda oluşabilecek afetlere havadan başarı ile müdahale edebilecek kapasite ve tecrübeye sahiptir.”

Akdeniz ülkelerinde durum ne?

Peki, Türkiye gibi Akdeniz’e kıyısı olan ve sıcak havaların da etkisiyle sık sık orman yangınlarıyla karşı karşıya kalan diğer ülkelerde durum nasıl? AirMed&Rescue Dergisi’ne göre her yıl Avrupa’da 816 binin üzerinde havadan yangın söndürme sortisi gerçekleşiyor.

Akdeniz ülkelerine baktığımızda ise tablo şu şekilde:

Yunanistan

Komşu Yunanistan bölgenin en geniş yangın söndürme uçak filolarından birine sahip.

Canadair-Bombardier CL-215 Scooper ve CL-415 Superscooper uçaklarından oluşan filo her ne kadar biraz yaşlı olsa da 13 CL-215 ile 7 CL-415’den oluşan 20 uçaklık filo faal olarak kullanılıyor. Canadair filosunda daha önce 22 uçak vardı ancak 2 CL-415 kaza yaptı.

Canadair CL-415 12 saniye içinde 6 tona kadar su alma kapasitesine sahip. 1.400 km uçuş menzili bulunan uçakların su alabilmek için 1.5 km’lik bir su pistine ihtiyaçları var.

Yunanistan’ın elinde ayrıca 18 adet Polonya yapımı Pezetel tipi yangın söndürme uçağı da bulunuyor. 1983’ten bu yana kullanılan bu küçük uçaklar özellikle yeni model Canadair CL-415’lerin gelmesinin ardından günümüzde devriye/kontrol görevlerine verilmiş durumda. Yakıt tanklarına yapılan modifikasyonlar ile 2,5 saatlik uçuş süreleri 4,5 saate çıkarılmış.

Fransa

Fransa Sivil Savunma bünyesinde yer alan yangın söndürme uçaklarının sayısı 29. Bunların içinde 12 adet Canadair CL415, 10 adet Grumman S-2 Tracker, 4 adet Dash-8 Q400 ve 3 adet Beechcraft King Air 200 var.

Filonun en eski uçakları olan ve 2019 yılı ağustos ayında yangın söndürme çalışmaları sırasında düşerek bir pilotun ölümüne neden olan Tracker’lar yerini 2020’de Dash model uçaklara bıraktı.

O dönem Fransa 6 adet daha Dash alacağını duyurdu. Yeni nesil yangın söndürme uçağı olarak tanıtılan Dash, 10 ton su taşıma kapasitesine sahip.

Beechcraft model uçaklar ise daha çok devriye görevleri için kullanılıyor.

Bunların yanı sıra Fransa’nın ayrıca anakarasındaki ve denizaşırı Korsika topraklarındaki 22 üssünde faaliyet gösteren 40 adet EC145 helikopterden oluşan bir filosu bulunuyor. Filonun diğer arama kurtarma ve acil tıbbi müdahale görevleri arasında, gerektiğinde havadan yangınlara mücadele görevi de var.

İspanya

Akdeniz ikliminin de etkisiyle sık sık orman yangınlarıyla mücadele eden İspanya’nın elinde 17 uçaktan oluşan bir Canadair filosu bulunuyor (14 CL-215 ve 3 CL-415).

İspanya’da yangın söndürme uçakları hava kuvvetlerinin bünyesinde görev yapıyor.

Bunun yanı sıra Babcock adlı uluslararası bir firma İspanya’ya yangınlarda önemli destek sunuyor. İtalya’ya da aynı şekilde hizmet veren firmanın İspanya’da çeşitli türlerde 57 adet yangınla mücadele hava aracı bulunuyor.

İtalya

İtalya’nın yangın söndürme filosunda 16 CL-415 ile 3 CL-215’ten oluşan 19 uçaklık bir Canadair ağırlığı dikkat çekiyor.

Babcock şirketinin yangınla mücadele için İtalya’da 100’ün üzerinde farklı türde hava aracı mevcut. Bunun içinde küçük, orta ve büyük boyutlarda helikopterler ve uçaklar var.