İfade Özgürlüğü Derneği’nin EngelliWeb 2023 Raporu, Türkiye’de internet sansürünün ne denli yaygınlaştığını ve ciddi bir boyuta ulaştığını ortaya koydu. Rapora göre, 2023 yılı itibarıyla Türkiye’de toplamda 240 bin 857 yeni web sitesi ve alan adı erişime engellendi. Bu sayı, 2006 yılından bu yana engellenen web sitelerinin toplamını 953 bin 415’e yükseltti. 2006 yılında yalnızca 4 web sitesinin erişimi engellenirken, 2023 yılında bu sayının 60 bin kat artmış olması dikkat çekici bir gelişme olarak değerlendiriliyor.
Engelleme Kararları ve Kurumlar
Türkiye’de internet erişimini kısıtlayıcı kararların büyük çoğunluğu Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK) tarafından alınıyor. 2023 yılında BTK, 202 bin 639 web sitesinin engellenmesine karar verdi. BTK’nın ardından Türkiye Futbol Federasyonu (TFF), 33 bin engelleme kararıyla ikinci sırada yer alıyor. TFF, 2022 yılında erişim engelleme yetkisi almıştı ve bu yetki kapsamında çok sayıda web sitesinin erişimini kısıtladı.
Rapor, Hürriyet’in en çok engellenen haber içeriğine sahip medya kuruluşu olarak öne çıktığını ve BirGün’ün ise 252 engellenen haberiyle 9. sırada yer aldığını belirtiyor. Özellikle depremler ve seçim dönemlerinde çok sayıda haberin erişimi engellendi. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın 2023 yılında çeşitli platformlarda paylaşılan haberler ve içerikler için yaklaşık 20 erişim engelleme talebinde bulunduğu ifade ediliyor.
Uluslararası Karşılaştırma
Türkiye’deki erişim engelleme oranları, dünya genelinde internet sansürü uygulamalarıyla karşılaştırıldığında oldukça yüksek bir seviyeye ulaşıyor. Örneğin, Çin, Rusya ve İran gibi ülkelerde de sıkı internet sansürü uygulamaları mevcut, ancak Türkiye’nin engelleme oranları hızlı bir artış gösteriyor.
• Çin: Çin, “Büyük Çin Duvarı” olarak bilinen sıkı internet sansürü ile tanınıyor. Milyonlarca web sitesi ve sosyal medya içeriği erişime engellenmiş durumda.
• Rusya: Rusya’da da devlet sansür uygulamaları yaygın. Özellikle siyasi içerikler ve eleştiriler sıkı bir şekilde denetleniyor.
• İran: İran’da internet sansürü, siyasi ve dini içerikleri hedef alarak geniş bir yelpazede uygulanıyor.
Türkiye’nin Özellikleri
Türkiye’deki sansür uygulamaları, yalnızca medya ve haber siteleriyle sınırlı kalmayıp, çeşitli sosyal medya platformlarını da kapsıyor. Özellikle sulh ceza hâkimlikleri tarafından verilen erişim engelleme kararları ve Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın talep ettiği içerik kaldırmaları, ülkede ifade özgürlüğü üzerindeki baskının arttığını gösteriyor. Örneğin, İstanbul Anadolu Adliyesi’nde “Rüşvet Çarkı” hakkındaki haberlere yönelik 78 erişim engelleme kararı verilmişken, aynı konudaki 59 haber ve duyuru da engellenmiştir.
Sonuç olarak, Türkiye’de internet sansürü, hem miktar hem de etki açısından büyük bir sorun olarak öne çıkıyor ve bu durum, ülkenin ifade özgürlüğü konusundaki uluslararası endişeleri artırıyor.
