Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından açıklanan 2022’ye ilişkin Gelir Dağılımı İstatistikleri’ne göre, ülkede gelir eşitsizliği artıyor. En zengin yüzde 20’lik kesim, toplam gelirin yüzde 49,8’ini elde ederken, en düşük gelire sahip yüzde 20’lik kesimin aldığı pay yüzde 5,9’a geriledi.
Eşitsizlik ölçütlerinden olan Gini katsayısı bir önceki yıla göre 0,018 puan artarak 0,433 olarak tahmin edildi. Tüm sosyal transferler hariç tutulduğunda Gini katsayısı 0,520, emekli ve dul-yetim maaşı dahil diğer tüm sosyal transfer gelirleri hariç tutulduğunda ise 0,445 olarak hesaplandı.
Araştırma sonuçlarına göre, toplumun en yüksek gelire sahip yüzde 20’sinin elde ettiği payın en düşük gelire sahip yüzde 20’sinin elde ettiği paya oranı (P80/P20) 7,9’dan 8,4’e yükseldi. Gelirden en fazla pay alan yüzde 10’unun elde ettiği gelirin en az pay alan yüzde 10’unun elde ettiği gelire oranı ise 14,2’den 15,0’a çıktı.
Yıllık ortalama hanehalkı kullanılabilir gelirinin 2023 yılında yüzde 70,7 artarak 167 bin 983 TL olduğu belirtilirken, eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert geliri yüzde 72,3 artışla 83 bin 808 TL’ye ulaştı.
En yüksek gelire sahip hanehalkları arasında yer alan İstanbul bölgesi, 114 bin 634 TL ile öne çıkarken, en düşük gelire sahip bölge ise 39 bin 173 TL ile Van, Muş, Bitlis, Hakkari bölgeleri oldu.
Toplam gelir içinde en büyük payı yüzde 48,5 ile bir önceki yıla göre 2,3 puan artan maaş ve ücret geliri alırken, ikinci sırayı yüzde 22,1 ile önceki yıla göre 1,1 puan artan müteşebbis geliri aldı. Üçüncü sırayı ise yüzde 17,6 ile önceki yıla göre 2,6 puanlık azalış gösteren sosyal transfer geliri oluşturdu.
Araştırmaya göre, Türkiye’de yıllık ortalama esas iş gelirleri, yükseköğretim mezunları için 157 bin 851 TL, lise ve dengi okul mezunları için 114 bin 374 TL olarak hesaplandı. Esas iş gelirleri sektörel olarak incelendiğinde ise en yüksek gelirin hizmet sektöründe olduğu görüldü.
Gelir ve Yaşam Koşulları Araştırması’na göre işsiz olan fertlerin yüzde 42,4’ü 2023 yılında çalışmaya başlarken, çalışan fertlerin yüzde 90,5’i çalışma hayatına devam etti.
TÜİK verileri, Türkiye’de gelir dağılımındaki eşitsizliğin gözle görülür bir şekilde arttığını ve bu durumun toplumsal dengeleri etkilediğini gösteriyor.
