Bilim insanları, denizlerdeki plastik kirliliğinin artık kayalarla bütünleştiğini ve yavaş yavaş tehdit oluşturmaya başladığını söylüyor.
“Plasticrust” olarak bilinen bu olgu, ilk kez 2016 yılında Afrika’nın kuzeybatı kıyısındaki Madeira adasında doÄŸal olmayan renklerde kayalar tespit eden Portekizli bilim insanları tarafından rapor edildi. Buradaki orta gelgitli kıyı ÅŸeridinin belirli kısımlarında kayaların yüzde 10’u; soda ÅŸiÅŸeleri ve gıda ambalajları için kullanılan ve her yerde bulunan plastik türü olan polietilen parçacıklarıyla kaplanmıştı.
Bu ilk keÅŸiften bu yana, plastik kayalar çeÅŸitli farklı kıyı bölgelerinde görülmeye devam etti. 2023’ün baÅŸlarında jeologlar, Brezilya kıyılarındaki uzak bir volkanik adada mavi-yeÅŸil plastik kayaların keÅŸfedildiÄŸini bildirdi.
Plastik kayalar birkaç farklı şekilde karşımıza çıkabilir. Bazı durumlarda plastik, kayalık tortuyla fiziksel olarak bütünleşmiş olabiliyor. Bununla birlikte, bazı durumlarda kaya ve plastiğin kimyasal olarak kaynaşabildiği ve iki malzemeyi moleküler düzeyde sıkıca birbirine bağlayabildiği görülebiliyor.
Plastik kayaların çevredeki deniz yaşamı üzerinde bir etkisi olup olmadığı henüz bilinmemekle birlikte, araştırmacılar kayalara tutunan midyeleri ve diğer canlıları etkilemesinin muhtemel olduğunu belirtiyor.
Madeira’daki Portekizli araÅŸtırmacılar, küçük deniz salyangozlarının plastik kabukların üzerinde otlarken görüldüğünü belirtiyor. Bu hayvanlar, doÄŸal besinleri olan algler ile plastik arasındaki farkı ayırt etmekte zorlanıyor. Haliyle bu da hayvanların plastiÄŸi tüketiyor olabileceÄŸine dair endiÅŸeleri beraberinde getiriyor. Plastik tüketmenin bilinen tehlikeleri göz önüne alındığında, bu durum daha geniÅŸ deniz ekosistemi için yeni bir potansiyel tehdide iÅŸaret ediyor.
Etkileri ne olursa olsun plastik kayaların varlığı, plastik kirliliğinin ne kadar yaygın hale geldiğinin oldukça ciddi bir göstergesi. Denizlerde 171 trilyondan fazla plastik parçası olduğu tahmin ediliyor ki bu da plastiğin sadece bir asırdır yaygın olarak kullanıldığını göz önünde bulundurduğunuzda dudak uçuklatan bir istatistik.
İnsan faaliyetlerinin gezegeni nasıl etkilediğini tartışırken, bilim insanları bazen insanlığın eylemlerinin doğal dünyayı nasıl değiştirdiğini tanımlayan önerilen bir jeolojik çağ olan Antroposen terimini kullanırlar. Buna nükleer kalıntılardan sera gazı emisyonlarına ve plastik kirliliğine kadar her şey dahil. Jeolojik zaman dilimleri genellikle yüzyıllarla değil devasa zaman ölçekleriyle işlediği için bu terimi herkes kabul etmiyor. Bununla birlikte, plastikle dolu kayaların varlığı, insanların endüstriyel faaliyetlerinin gezegenin jeolojisi üzerinde bazı etkileri olduğuna dair çok güçlü kanıtlar ortaya koyuyor.
