Sivil Toplum Geliştirme Merkezi Derneği (STGM) tarafından hazırlanan bir rapor, Türkiye’de sivil toplum kuruluşlarının hareket alanının yasal düzenlemelerin etkisiyle kısıtlanmaya devam ettiğini gösteriyor.
Raporda, sivil alandaki daralmanın devam ettiği vurgulanarak, getirilen üye bildirim yükümlülüğü nedeniyle dernek üyeliklerinde ciddi bir düşüş yaşandığı belirtiliyor. Her beş STK’dan birinin yasal düzenlemelerden kaynaklı zorluklar yaşadığına dikkat çekiliyor.
Türkiye’deki sivil toplum kuruluşlarının dünya genelinde daha sıkı denetime tabi tutulduğu, özellikle 2020 yılında yasalaşan Kitle İmha Silahlarının Yayılmasının Finansmanının Önlenmesi Kanunu’nun Avrupa Birliği’nin de tepkisini çektiği ifade ediliyor.
Raporda, Venedik Komisyonu tarafından incelenen yasanın insan hakları açısından kapsamlı sonuçlarının olacağı ve uluslararası gereklilikleri aştığı belirtiliyor. Komisyonun değerlendirmesine göre, söz konusu kanun dernek kurma özgürlüğü ve ifade özgürlüğü açısından kapsamlı sonuçlara neden olabilir.
AB’nin Türkiye ilerleme raporlarında da sivil toplum kuruluşlarına yönelik baskıların vurgulandığına dikkat çekiliyor. Raporda, sivil toplum kuruluşlarının özgürce hareket edemediği ve bürokratik engellerle karşılaştığı belirtiliyor.
Saha araştırması, 2020 yılında yasalaşan düzenlemenin STK’lar üzerindeki kısıtlayıcı etkisinin arttığını ortaya koyuyor. Raporda, STK’ların kuruluş aşamasında yaşadıkları zorluklara, ağır yasal yükümlülüklere ve üye bildirim zorunluluğunun olumsuz etkilerine dikkat çekiliyor.
Araştırmada ayrıca, STK’lara yönelik denetim ve cezaların arttığı, kapatma davaları ile sözlü ve fiziksel saldırıların birçok sivil toplum kuruluşunu otosansüre ve küçülmeye zorladığı tespit ediliyor.
Sivil toplumun karar verme süreçlerine yerel ve ulusal düzeyde katılımının azaldığına dikkat çekilen raporda, özel sektörle yakın ilişki içinde olan sektörel kuruluşların katılım süreçlerine daha kolay etki ettiği belirtiliyor. Hak temelli yaklaşımı ön planda olan kuruluşların diğer örgütlere göre daha fazla baskı ile karşılaştığı tespitine de yer veriliyor.
NHY/ Euronews
