Mahfi Eğilmez: Ne Oldu da Dolar Kuru Uçtu?

8 Haziran 2023

Dolar kuru son günlerde rekor üstüne rekor kırarak 23 lirayı aştı. Mahfi Eğilmez, Kendime Yazılar adını verdiği Bolg’un da “Ne Oldu da Dolar Kuru Uçtu?“ başlığı altında dolar kurundaki yükselişi ve bunun nedenlerini ele alıyor. Eğilmez, Türkiye’nin son iki yıldır izlediği ekonomi politikasının yanlışlıklarını ve sonuçlarını anlattı.

Makalede, yazar çocukluğunda mekanik saatlerin nasıl çalıştığına dikkat çekerek, saatlerin kurma düğmesinin zorlanması durumunda zembereğin boşalıp saatlerin çalışmaz hale gelebileceğini anlatıyor. Bu anekdot üzerinden hareketle, Türkiye’deki yanlış ekonomi politikalarının dolar kurundaki yükselişi nasıl etkilediğini açıklıyor.

Makaleye göre, 2021 yılı Eylül ayında Türkiye’de enflasyon oranı ve Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) faiz oranı yüzde 19 seviyesindeyken, enflasyonun artış eğilimi gösterdiği bir dönemdeydi. Bu durumda doğru bir para politikası uygulanması için faiz oranlarının 1 veya 2 puan artırılması gerekiyordu. Ancak TCMB’nin yanlış bir yaklaşım sergileyerek faiz indirimine yönelmesi, bu yanlış politikanın devam etmesi ve faiz oranlarının yüzde 8,5’e kadar düşürülmesi sonucunda enflasyon oranının yüzde 70’lere kadar yükseldiği belirtiliyor.

Makalede, hükümetin enflasyonun kontrol altında tutulması amacıyla fiyatlara müdahale etmeye ve piyasaya baskı yapmaya çalıştığı ifade ediliyor. Ancak bu yaklaşımın piyasa ekonomisi prensipleriyle uyumlu olmadığı ve sürdürülemez olduğu vurgulanıyor. Yazar, bu politikanın ekonomiye zarar verdiğini ve önemsenmediğini ifade ediyor.

Dolar kurunun kontrol altında tutulması amacıyla “kur korumalı mevduat” adı altında aslında döviz olan ancak Türk Lirası gibi görünen yüksek faizli bir mevduat uygulamasının devreye sokulduğu belirtiliyor. Bu uygulamanın maliyetinin milyarlarca dolar olduğu ve nasıl çözüleceği konusunda belirsizlikler bulunduğu ifade ediliyor. Ayrıca, bankalara baskı yapılarak döviz alım satımının denetlendiği bilgisi de makalede yer alıyor.

Yazar, bu ekonomi politikasını bilerek ve isteyerek seçim kazanmaya yönelik bir politika olarak yorumlayan bazı kişilerin haklı olduğunu düşünüyor. Ekonomi politikasının son iki yıldır tamamen seçime odaklı olarak yürütüldüğü ve ekonominin zarar görmesine aldırış edilmediği ifade ediliyor.

Makalenin sonunda, yeni kitabı Fon’un kapak yazısında yer alan, “Kara gömülen ceset yazın ortaya çıkar” Çin atasözüne atıfta bulunuluyor. Bu ifadeyle, yazın geldiği ve ekonomik durumun daha net bir şekilde ortaya çıkacağı vurgulanıyor.