Yap-işlet-devret modeliyle inşa edilen Avrasya Tüneli’nde, garanti edilen araç sayısının tutmaması nedeniyle Hazine’nin işletmeci firmaya yaptığı ödemeler tartışma konusu oldu. 2016-2023 yılları arasında garanti tutmadığı için firmaya toplam 800 milyon dolar ödeme yapıldı. 2024 yılında ise fiyat farkları nedeniyle ek 3,2 milyar TL ödendi.
Aralık 2016’da hizmete giren Avrasya Tüneli için yıllık 25 milyon 550 bin araç geçiş garantisi verilmişti. Ancak garanti edilen sayının gerçekleşmemesi nedeniyle Hazine, işletmeciye 7 yıl boyunca ödeme yapmak zorunda kaldı. CHP Erzincan Milletvekili Mustafa Sarıgül, “Yedi yıl garanti araç sağlanamadı, vatandaşın sırtına 800 milyon dolar yüklendi. 2023’te garanti aşıldı ama bu kez de fiyat farkı devreye sokuldu. Burada şirket kazanıyor, Hazine kazanıyor, sadece vatandaş kaybediyor” değerlendirmesini yaptı.
TL’ye Sabitlenmeyen Geçiş Ücretleri Vatandaşı Vuruyor
Sarıgül, tünelin 2042’ye kadar Yapı Merkezi ve Koreli SK E&C tarafından işletileceğini hatırlatarak, ödemelerin her yıl arttığını ifade etti:
“Dolar üzerinden belirlenen geçiş ücretleri devam ederse, yıllık 30 milyon araç geçse bile milletimiz ödemeye devam edecek. Deli Dumrul projelerinde geçiş ücretleri TL’ye sabitlenmeli.”
CHP İzmir Milletvekili Mahir Polat da geçiş ücretlerindeki fark ödemesine dikkat çekti. Polat, sözleşmeye göre ücretin 4 dolar + KDV + ABD TÜFE artışı üzerinden belirlendiğini hatırlattı ve 2024 Ocak ayında sözleşme gereği ücretin 208 TL olmasına karşın fiilen 80 TL alındığını açıkladı. “Her araç için 128 TL fark Hazine tarafından ödendi. Yıl sonunda işletmeciye 2,8 milyar TL aktarıldı” dedi.
Garantiler Aşılsa da Ödemeler Sürüyor
Polat, 2024 yılında garanti edilen 25 milyon 888 bin araç sayısının aşılmasıyla (27,7 milyon araç geçişi) birlikte fiyat farkı ödemelerinin devam ettiğini belirtti. Toplamda sekiz yıl boyunca 201 milyon 480 bin araç için garanti verilirken, fiilen 151 milyon araç geçiş yaptı. Şirkete bugüne kadar ödenen toplam tutar 8 milyar 216 milyon TL’ye ulaştı.
Tünelin 2042’ye kadar işletmeci firmada kalacağı düşünüldüğünde, vatandaşın bu sistem üzerinden ödeyeceği tutarın önümüzdeki yıllarda da artarak devam edeceği öngörülüyor. CHP’li vekiller, garanti sisteminin ve döviz bazlı geçiş ücretlerinin TL’ye sabitlenmemesinin vatandaşı sürekli olarak mali yük altına soktuğunu vurguluyor.
Avrasya Tüneli örneği, kamu-özel işbirliği projelerinde garanti sistemlerinin nasıl vatandaş lehine işletilemediğini gösteriyor. Garantilerin tutmaması veya döviz bazlı fiyat farkları, hem Hazine’yi hem de dolaylı olarak halkı yüksek maliyetlere maruz bırakıyor. Uzmanlar, bu tür projelerde şeffaflık ve TL bazlı ücretlendirme mekanizmalarının, toplumsal maliyetleri azaltmak açısından zorunlu olduğunu belirtiyor.
- DEM Parti Eş Genel Başkanlarından CHP’ye Kritik Ziyaret - 10 Eylül 2025
- Murat Emir’den Sert Kayyum Tepkisi: “Demokrasiye Açık Bir Darbe Yapılıyor” - 10 Eylül 2025
- Yeni Eğitim Yılı Başlarken Eşitsizlik Tablosu - 10 Eylül 2025
