Dünyanın en büyük buzdağı 30 yılı aşkın bir süre okyanus tabanına yapışıp kaldıktan sonra harekete geçti.
A23a adı verilen buzdağı 1986 yılında Antarktika kıyı ÅŸeridinden ayrıldı. Ancak Weddell Denizi’nde hızla karaya oturdu ve aslında bir buz adası haline geldi.
Yaklaşık 4.000 km2 alanıyla geçtiğimiz yıl hızla sürüklenen buz dağı şimdi Antarktika sularının ötesine yayılmak üzere. A23a gerçek bir dev ve etkileyici olan sadece genişliği değil. Bu buz kütlesi yaklaşık 400 metre kalınlığında.
BBC’nin haberine göre, A23a, Beyaz Kıta’nın Filchner Buz Sahanlığı’ndan gelen kitlesel bir berg salgınının parçasıydı. O zamanlar bir Sovyet araÅŸtırma istasyonuna ev sahipliÄŸi yapıyordu, bu da buzullaÅŸmanın ne kadar uzun zaman önce gerçekleÅŸtiÄŸini gösteriyor.
Moskova, Druzhnaya 1 üssündeki ekipmanların kaybolmasından korkarak onları çıkarmak üzere bir keÅŸif ekibi gönderdi. Ancak tabula benzeyen buzdağı, derin omurgası Weddell’in dip çamurlarına sıkıca demirlemeden önce kıyıdan fazla uzaklaÅŸmadı.
Neden ÅŸimdi hareket ediyor
British Antarctic Survey’den uzaktan algılama uzmanı Dr. Andrew Fleming, “Bu konuyu birkaç meslektaşıma sordum, raf suyu sıcaklıklarında buna neden olabilecek herhangi bir deÄŸiÅŸiklik olup olmadığını merak ettim, ancak fikir birliÄŸi zamanın geldiÄŸi yönündeydi. 1986’dan beri karadaydı ama eninde sonunda (boyut olarak) yeterince küçülecek ve hareket etmeye baÅŸlayacaktı. Ä°lk hareketi 2020 yılında fark ettim” diyor.
A23a son aylarda rüzgâr ve akıntıların etkisiyle hızla ilerledi ve ÅŸu anda Antarktika Yarımadası’nın kuzey ucundan geçiyor.
Weddell sektöründen gelen çoÄŸu buzdağı gibi A23a da neredeyse kesin olarak Antarktika Sirküler Akıntısına ulaÅŸacak ve bu da onu “buzdağı sokağı” olarak bilinen bir yoldan Güney Atlantik’e doÄŸru fırlatacak.
Bu, ünlü kaÅŸif Sir Ernest Shackleton’ın 1916’da gemisi Endurance’ı buzlar arasında kaybetmesinin ardından Antarktika’dan kaçmak için kullandığı su hareketinin – ve ona eÅŸlik eden batı rüzgarlarının – aynısı.
Sonunda, ne kadar büyük olursa olsun tüm buzullar erimeye ve yok olmaya mahkum.
Bilim adamları ilerleyişini yakından izleyecek
EÄŸer Güney Georgia’da karaya oturursa, adada üreyen milyonlarca fok, penguen ve diÄŸer deniz kuÅŸları için sorun yaratabilir. A23a’nın büyük cüssesi hayvanların normal yiyecek arama rotalarını bozarak yavrularını düzgün bir ÅŸekilde beslemelerini engelleyebilir.
Ancak buzdaÄŸlarını sadece tehlike nesneleri olarak düşünmek yanlış olur – Titanik ve diÄŸerleri gibi. Daha geniÅŸ bir çevre için taşıdıkları önemin giderek daha fazla farkına varılıyor.
Bu büyük buzdaÄŸları eridikçe, Antarktika’nın kaya yatağı boyunca ilerleyen buzulların bir parçasıyken buzlarına karışmış olan mineral tozunu serbest bırakıyorlar. Bu toz, okyanus besin zincirlerinin temelini oluÅŸturan organizmalar için bir besin kaynağı.
A23a ile aynı yıl doÄŸan Woods Hole OÅŸinografi Enstitüsü’nden Dr. Catherine Walker, “Bu buzdaÄŸları pek çok açıdan hayat vericidir; pek çok biyolojik faaliyetin çıkış noktasıdır. Kendimi onunla özdeÅŸleÅŸtiriyorum; benim için her zaman oradaydı” dedi.
