Dünyanın en büyük buzdağı 30 yıl sonra hareket halinde

24 Kasım 2023

Dünyanın en büyük buzdağı 30 yılı aşkın bir süre okyanus tabanına yapışıp kaldıktan sonra harekete geçti.

A23a adı verilen buzdağı 1986 yılında Antarktika kıyı şeridinden ayrıldı. Ancak Weddell Denizi’nde hızla karaya oturdu ve aslında bir buz adası haline geldi.

Yaklaşık 4.000 km2 alanıyla geçtiğimiz yıl hızla sürüklenen buz dağı şimdi Antarktika sularının ötesine yayılmak üzere. A23a gerçek bir dev ve etkileyici olan sadece genişliği değil. Bu buz kütlesi yaklaşık 400 metre kalınlığında.

BBC’nin haberine göre, A23a, Beyaz Kıta’nın Filchner Buz Sahanlığı’ndan gelen kitlesel bir berg salgınının parçasıydı. O zamanlar bir Sovyet araştırma istasyonuna ev sahipliği yapıyordu, bu da buzullaşmanın ne kadar uzun zaman önce gerçekleştiğini gösteriyor.

Moskova, Druzhnaya 1 üssündeki ekipmanların kaybolmasından korkarak onları çıkarmak üzere bir keşif ekibi gönderdi. Ancak tabula benzeyen buzdağı, derin omurgası Weddell’in dip çamurlarına sıkıca demirlemeden önce kıyıdan fazla uzaklaşmadı.

Neden şimdi hareket ediyor

British Antarctic Survey’den uzaktan algılama uzmanı Dr. Andrew Fleming, “Bu konuyu birkaç meslektaşıma sordum, raf suyu sıcaklıklarında buna neden olabilecek herhangi bir değişiklik olup olmadığını merak ettim, ancak fikir birliği zamanın geldiği yönündeydi. 1986’dan beri karadaydı ama eninde sonunda (boyut olarak) yeterince küçülecek ve hareket etmeye başlayacaktı. İlk hareketi 2020 yılında fark ettim” diyor.

A23a son aylarda rüzgâr ve akıntıların etkisiyle hızla ilerledi ve şu anda Antarktika Yarımadası’nın kuzey ucundan geçiyor.

Weddell sektöründen gelen çoğu buzdağı gibi A23a da neredeyse kesin olarak Antarktika Sirküler Akıntısına ulaşacak ve bu da onu “buzdağı sokağı” olarak bilinen bir yoldan Güney Atlantik’e doğru fırlatacak.

Bu, ünlü kaşif Sir Ernest Shackleton’ın 1916’da gemisi Endurance’ı buzlar arasında kaybetmesinin ardından Antarktika’dan kaçmak için kullandığı su hareketinin – ve ona eşlik eden batı rüzgarlarının – aynısı.

Sonunda, ne kadar büyük olursa olsun tüm buzullar erimeye ve yok olmaya mahkum.

Bilim adamları ilerleyişini yakından izleyecek

Eğer Güney Georgia’da karaya oturursa, adada üreyen milyonlarca fok, penguen ve diğer deniz kuşları için sorun yaratabilir. A23a’nın büyük cüssesi hayvanların normal yiyecek arama rotalarını bozarak yavrularını düzgün bir şekilde beslemelerini engelleyebilir.

Ancak buzdağlarını sadece tehlike nesneleri olarak düşünmek yanlış olur – Titanik ve diğerleri gibi. Daha geniş bir çevre için taşıdıkları önemin giderek daha fazla farkına varılıyor.

Bu büyük buzdağları eridikçe, Antarktika’nın kaya yatağı boyunca ilerleyen buzulların bir parçasıyken buzlarına karışmış olan mineral tozunu serbest bırakıyorlar. Bu toz, okyanus besin zincirlerinin temelini oluşturan organizmalar için bir besin kaynağı.

A23a ile aynı yıl doğan Woods Hole Oşinografi Enstitüsü’nden Dr. Catherine Walker, “Bu buzdağları pek çok açıdan hayat vericidir; pek çok biyolojik faaliyetin çıkış noktasıdır. Kendimi onunla özdeşleştiriyorum; benim için her zaman oradaydı” dedi.