AB, 2040 yılına kadar ‘sigara kullanmayan nesil’ hedefine ulaşmak istiyor

Küresel seviyede sigara içenlerin sayısı artmaya devam ederken Avrupa Komisyonu sigara ile mücadele için 2040 yılına kadar ‘tütünsüz nesil’ yaratmak amacıyla tütün düzenlemeleri konusunda daha katı önlemler alınmasını istiyor.

Lancet tıp dergisinde 204 ülkeden toplanan verilerin yer aldığı tütün kullanımı üzerine yapılmış bir araştırma yayınlamıştı. 27 Mayıs’ta yayınlanan araştırmanın bulgularına göre 1990’dan bu yana sigara kullanımındaki yaygınlık önemli ölçüde azalmış olsa da gerçekleşen nüfus artışı ile dünya çapında toplam içilen sigara sayısında büyük bir artış kaydedildi.

Lancet araştırmasını hazırlayan Emmanuela Gakidou, “Sigara, dünya çapında insanların sağlığını tehdit eden önemli risk faktörü, ancak dünyanın birçok ülkesinde tütün kontrolü ne yazık ki yetersiz” diyor.

AB ülkelerinde 2006’dan bu yana sigara kullanımı yoğunluğunda hafif bir düşüş görülse de, Komisyon daha fazla çabaya ihtiyaç olduğunu kabul ediyor ki AB tütün düzenlemeleri konusunda hali hazırda dünyadaki en sıkı düzenlemelere sahip yerlerden biri.

AB’nin 2040 yılına kadar ‘tütünsüz bir nesile’ sahip olma hedefi, Avrupa’nın Kanseri Yenme Planı’nda belirlendi. Tütün, tüm kanserlerin yüzde 27’sine neden olarak “AB’deki en büyük önlenebilir sağlık riski” olarak tanımlanıyor.

AB Sağlık Komiseri Stella Kyriakides Dünya Sigarasız Günü’nde yaptığı bir konuşmada şunları söylemişti:

“2040 yılına kadar insanların yüzde 5’inden daha azının tütün kullandığı Avrupa’da hedefimiz dumansız bir nesil yaratmak. Tütünle ilgili AB mevzuatının AB’deki sigara içme oranları üzerinde olumlu bir etkisi oldu, ancak amaca ulaşmak için hedeflerimizi daha yüksek tutmalıyız. Tütün Ürünleri Direktifinin yakında gözden geçirilmesi bu çalışmanın önemli bir parçası olacak”

2040 yılı için belirlenen bu yüzde 5’lik hedef oldukça iddialı çünkü AB vatandaşlarının yaklaşık yüzde 25’i şu anda tütün kullanıyor ve bu hedef yüzde 20’lik bir düşüş anlamına geliyor.

Türkiye dünya genelinde ilk 10’da

2019 yılında dünya genelinde en çok tütün tüketen 10 ülke arasında Türkiye de var. Bu 10 ülke aynı zamanda tüm küresel tütün kullanımının üçte ikisini gerçekleştiriyor. O 10 ülke sırasıyla şunlar: Çin, Hindistan, Endonezya, ABD, Rusya, Bangladeş, Japonya, Turkiye, Vietnam ve Filipinler.

Tütün Ürünleri Direktifi sonrası ilk rapor

Avrupa Komisyonu’nun 2016 yılında yürürlüğe giren Tütün Ürünleri Direktifi, genişletilmiş ve birleştirilmiş sağlık uyarıları, takip sistemi, aromaların cezbedici şekilde kullanılmasının yasaklanması, bir içerik veri tabanı oluşturulması ve elektronik sigaraların düzenlenmesi konularında yeni uygulamalar ortaya koyuyor.

Ancak tüm bu önlemlere rağmen, Lancet araştırması, Avrupa’daki birçok ülkenin 2019’da kişi başına en yüksek tütün tüketimine sahip olduğunu, Karadağ, Kuzey Makedonya, Bulgaristan, Slovenya ve Yunanistan’ın da kişi başına 2 bin 350 adet sigara tüketimi olduğunu tespit etti.

Ayrıca, Orta ve Doğu Avrupa ile Doğu Asya ülkelerinde, erkekler arasında sigara kullanımına bağlı yüksek ölüm oranları mevcut.

Araştırmacılar, günde sadece birkaç sigara tüketenlerin de sigara içmeyenlere kıyasla hala önemli ölçüde riske sahip olduğuna dikkat çekiyor.

Her 10 Fransız’dan 3’ü içiyor

Fransız ulusal sağlık kuruluşu Santé Publique France tarafından bir başka araştırmada da, 2014 – 2019 yılları arasında sigara kullanımında bir düşüş görülüyor ancak 2020 yılında tüketimin düşmeyip sabit kaldığı gözlemleniyor.

Salgın ve izolasyon yılı olarak kabul edilen 2020’de, 18 ila 75 yaşları arasındaki her 10 Fransızdan 3’ü (yüzde 31.8) sigara içerken bunlar arasında da her 4 Fransızdan 1’i (yüzde 25.5) her gün sigara kullandı.

Bununla birlikte, nüfusun en düşük gelirli üçte biri arasında günlük sigara içme oranı yüzde 29.8’den yüzde 33.3’e yükseldiği de tespit edildi. Bu artışın esas olarak, ilk karantinadan önceki 2019 ile 2020’nin başları arasındaki artıştan kaynaklandığı ve sosyal eşitsizlikler arttıkça, en düşük ve en yüksek gelirler arasında 15 puanlık bir farkla giderek daha belirgin olduğu kaydediliyor.

Komisyon gençleri hedef alacak

Tütün Ürünleri Direktifi hakkındaki raporda Komisyon, ulusal düzeyde uygulamaya odaklanmaya ve kampanyalarda gençleri hedef almayı planlıyor.

Kyriakides, “Oyunumuzu hızlandırmamız ve özellikle küçüklere satışlar ve sigarayı bırakma kampanyaları konusunda AB tütün mevzuatının daha sıkı bir şekilde uygulanmasını sağlamamız gerekiyor” diyor.

Lancet araştırması, yeni sigara içenlerin yüzde 89’unun 25 yaşına kadar bağımlı hale geldiğini ortaya koyuyor. Bu nedenle bu “kritik pencere” sırasında gençleri nikotin bağımlılığından korumak, gelecek nesiller arasında tütün kullanımını ortadan kaldırmak açısından çok önemli görülüyor.

25 yaşına kadar içmeyen sonra kolay kolay içmiyor

Gakidou “Bir kişi 25 yaşına kadar düzenli bir sigara içicisi olmazsa, sigara içme olasılığı çok düşüktür. Bu, gençlerin sigaraya başlamasını engelleyebilecek ve hayatlarının geri kalanında sağlıklarını iyileştirebilecek müdahaleler için kritik bir fırsat penceresi sunuyor” diyor.

Araştırma, dünya çapındaki ülkelerin yarısından fazlasının 15-24 yaşındakiler arasında sigarayı azaltmada hiçbir ilerleme göstermediğini de ortaya koyuyor.