27 yıldır sönmeyen ateş: “Sivas, 1993” 

27 yılını geride bıraktığımız insanlık utancının ardından Türkiye’de hiçbir şeyin değişmemiş olduğunu görüyoruz. O günün aydınlanmaya karşı başkaldıran gerici, dinci isyanın savunuculuğunu yapan zihniyet, ne yazık ki bugün ülkeyi yöneten kadrolardan oluşmuştur. Çeyrek yüzyıl önce yapılan katliamla, 2014 yılı ve günümüze kadar 211 insanımızın canıma mal olan katliamları yapanlar aynı zihniyetin ürünüdür. Bunların arkasındaki güç de aynı güçtür. Belki 27 yıldan bu yana çok şeyler değişti, ama zihniyet değişmedi, zihniyetin arkasındaki kadrolar değişmedi, adaletsizlik değişmedi, öfke, isyan, direniş, umut arayışları değişmedi. 

 Türkiye’nin NATO’ya girişiyle birlikte üye ülkelerde GLADİO tipi yasa dışı örgütlenmeler kurulmaya başlandı. Temel amaçları sosyalist rejimin önüne geçmekti. Türkiye’de bunun karşılığı Genel Kurmay Başkanlığı’na bağlı ÖZEL HARP DAİRESİ’ydi. Bu yapı, DERİN DEVLET’in elindeki katliamcı, kendi yarattıkları ve adına burjuva demokrasisi dedikleri yapıyı askeri müdahalelerle yıkmaktı. Bu amaçla aydınlanma devrimlerini, laik, sosyal misyonunu hedef almış, devleti baskı altına alarak esir almıştı.  

 Türkiye 1952 yılında NATO’ya girdi. Akabinde Gladio hemen kuruldu. 6-7 Eylül 1955 tarihlerinde İstanbul’da, Trabzon’da, Ankara ve İzmir’de başlayarak diğer illere sirayet eden ve Gayri Müslim toplulukları hedef alan, evleri, işyerlerini yakıp yıkan, insanları katleden ve ülkeden kovulmasını sağlayan sağcı, milliyetçi, ırkçı ve dinci kesimleri besleyen ucube bir yapıydı. Bu yapı ne yazık ki hala devam ediyor. Bilinçli çıkartılan çatışmalar, kimlik ve etnisite üzerinde yapılan katliamlar, meşruiyeti olmayan karanlık güçlerin hizmetkârı görünümünü devam ettiriyor. Bu ucube yapı, Sivas’ta, Malatya’da, Gaziosmanpaşa’da, Elazığ ve diğer illerde katliamlarla devam eden ve kısa sürede piyon olarak kullanılan faillerin ülkücüler ve MHP’ler olduğu 12 Eylül mahkemelerinde kayıtlara geçti. Bu yapı, AKP iktidarı sırasında 17/25 Aralık sonrası FETÖ’cüleri kullandı. Ülkeyi 15 Temmuz aşamasına kadar getirdi.  

 Olayların Gelişimi 

 Yıl 1993, Temmuz ayının ikinci günü yani 27 yıl önce bugün Sivas’ta, Madımak otelinde 35 insanımız göz göre göre yakıldı. “Pir Sultan Abdal Şenlikleri” kapsamında, sanatçılar, fikir insanımız Sivas Valisi’nin özel davetlisi olarak kente akın etti. Kültür Merkezi içindeki karşıt grupların çıkan taşlı-sopalı çatışması polis tarafından fazla büyümeden önlendi.  

 Binlerce kişiden oluşan karşıt grup, Kültür Merkezi’nden yeniden Hükümet Meydanı’na geldi. Hükümet Konağı’nı taşlamaya ve slogan atmaya başlayan grup ardından Madımak Oteli civarına ulaşarak, slogan atmaya devam etti. Grup önce Madımak Oteli önündeki araçları ateşe verdi ve oteli taşladı. Madımak Oteli tutuşturulan perdeler ve alt katta bulunan eşyalarla birlikte yakıldı. Otele sığınmış olan kişilerden, aralarında Asım Bezirci, Behçet Aysan, Nesimi Çimen, Muhlis Akarsu, Metin Altıok, Uğur Kaynar, Asıf Koçak ve Hasret Gültekin’in de bulunduğu 35 kişi yanarak veya dumandan boğularak yaşamını yitirdi. Aralarında Aziz Nesin’in de bulunduğu 51 kişi de olaylardan kendi olanaklarıyla, ağır yaralarla kurtuldu. İtfaiye merdiveniyle kurtarılmaya çalışılan Aziz Nesin, merdivendeki görevli tarafından darp edilip, merdivenden itfaiye aracı etrafında toplanan karşıt görüşlü kalabalığa doğru itildi. Başından yaralanan Aziz Nesin’i linç girişiminden araya giren polisler kurtardı. Yaralılar, polis arabalarıyla Tıp Fakültesi Hastanesi`ne götürüldü. 

 Yargılama 

 Olaydan bir gün sonra 35 kişi gözaltına alındı. Sonraki günlerde gözaltına alınanlarla birlikte bu sayı 190’a çıktı. Gözaltına alınan 190 kişiden 124’ü hakkında “laik anayasal düzeni değiştirip din devleti kurmaya kalkışma” suçlamasıyla dava açıldı, geri kalanlar serbest bırakıldı. Kamuoyunda Sivas Davası olarak bilinen davanın ilk duruşması, Ankara 1 No.lu Devlet Güvenlik Mahkemesi’nde 21 Ekim 1993 günü yapıldı. 26 Aralık 1994’te karara bağlanan dava sonucunda, 22 sanık hakkında 15’er yıl, 3 sanık hakkında 10’ar yıl, 54 sanık hakkında 3’er yıl, 6 sanık hakkında 2’şer yıl hapis cezası, 37 sanık hakkında da beraat kararı verildi. 

Müdahil avukatlar, Devlet Güvenlik Mahkemesi’nin kararını “taraflı, hukuka ve adalete aykırı” olarak niteleyerek, ayrıntılı bir savunmayla temyize gittiler. Yargıtay 9. Ceza Dairesi katliamın “Cumhuriyete, laikliğe ve demokrasiye yönelik olduğunu” belirterek Devlet Güvenlik Mahkemesi’nin kararını esastan bozdu. Ankara 1 No.lu Devlet Güvenlik Mahkemesi, Yargıtay’ın bozma kararına uyarak yargılamayı yeniden başlattı. 

28 Kasım 1997’de açıklanan kararda, 33 sanık Türk Ceza Yasası’nın 146/1 maddesine göre idama ve 14 sanık 15 yıla kadar değişen hapis cezasına mahkûm edildi. Yargıtay 9. Ceza Dairesi 24 Aralık 1998’de hapis cezalarını onadı, 33 idam cezasını ise usul noksanlıkları nedeniyle bozdu. Şubat 1999 tarihinde usul eksikliklerinin giderilmesi için başlayan yargılama sonucunda 16 Haziran 2000’de 33 sanık Devlet Güvenlik Mahkemesi’nce yeniden idam cezasına çarptırıldı. 2002 yılında idam cezasının yürürlükten kaldırılmasıyla idam cezası hükümlülerinin cezaları müebbet ağır hapis cezasına çevrildi. Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına çarptırılan 86 yaşındaki Ahmet Turan Kılıç’ın kalan cezası ise; sağlık sorunları gerekçesiyle Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından affedildi. Cumhurbaşkanlığı kararına göre, 27 yıldır hapis yatan Ahmet Turan Kılıç’ın kalan cezası, Adli Tıp Kurumu’nun verdiği sağlık raporu doğrultusunda, Anayasa’nın 104’üncü maddesinin 16’ıncı fıkrası hükmü uyarınca kaldırıldı. 

Sanıkların avukatlığını üstlenenler arasında olan Refahyol iktidarının Adalet Bakanı Şevket Kazan, bakanlığı sırasında onları hapishanede ziyaret etti. Geniş avukat listesinde çok sayıda Refah Parti üyesi ve yöneticisi olması eleştiri konusu oldu. Bu avukatlar ilerleyen yıllarda AKP ve Saadet Partisi’ne katıldılar ve içlerinden üst yönetim görevlerine yükselenler oldu. 26 kişilik bu listede biri bakan olmak üzere 4 AKP milletvekili de bulunuyordu.  

Geçen bu zaman zarfı içerisinde sanık sayısı tahliyelerle 33’e düştü. Olayın kilit ismi olarak nitelendirilen, dönemin Sivas Belediye Meclisi üyesi Cafer Erçakmak ve Yargıtay’ın 1997’deki bozma kararından sonra firar eden 8 sanık ise halen yakalanamamıştır. Davanın firari olan 5 sanık ile ilgili kısmı, 13 Mart 2012 tarihinde zaman aşımından düşürülmüştür.  

Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına çarptırılan 86 yaşındaki Ahmet Turan Kılıç’ın kalan cezası ise; sağlık sorunları gerekçesiyle Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından affedildi. 

Sivas Davası İstiklal Mahkemeleri sonrasında tek bir davada bu kadar çok idam cezasının verildiği ilk davadır.  

Katliamda hayatını kaybedenler 

Muhibe Akarsu – (35 yaşında, misafir), Muhlis Akarsu – (45 yaşında, sanatçı), Gülender Akça – (25 yaşında, sanatçı), Metin Altıok – (52 yaşında, şair, yazar), Ahmet Alan – (22 yaşında, sanatçı), Mehmet Atay – (25 yaşında, gazeteci), Sehergül Ateş – (30 yaşında, sanatçı), Behçet Aysan – (44 yaşında, şair, tıp doktoru), Erdal Ayrancı – (35 yaşında, yönetmen), Asım Bezirci – (66 yaşında araştırmacı, yazar), Belkıs Çakır – (18 yaşında, sanatçı), Serpil Canik –(19 yaşında, sanatçı), Muammer Çiçek – (26 yaşında, aktör), Nesimi Çimen – (67 yaşında, şair, sanatçı,), Carina Cuanna – (23 yaşında, Hollandalı gazeteci), Serkan Doğan – (19 yaşında, sanatçı), Hasret Gültekin– (23 yaşında şair, sanatçı), Murat Gündüz  - (22 yaşında, sanatçı), Gülsüm Karababa –(22 yaşında, sanatçı), Uğur Kaynar – (37 yaşında, şair), Asaf Koçak – (35 yaşında, karikatürist), Koray Kaya – (12 yaşında, çocuk), Menekşe Kaya – (17 yaşında, sanatçı), Handan Metin – (20 yaşında, sanatçı), Sait Metin – (23 yaşında, sanatçı), Huriye Özkan – (22 yaşında, sanatçı), Yeşim Özkan – (20 yaşında, sanatçı), Ahmet Öztürk – (21 yaşında, otel görevlisi), Ahmet Özyurt – (21 yaşında, sanatçı), Nurcan Şahin – (18 yaşında, sanatçı), Özlem Şahin – (17 yaşında, sanatçı), Asuman Sivri – (16 yaşında, sanatçı), Yasemin Sivri – (19 yaşında, sanatçı), Edibe Sulari – (40 yaşında, sanatçı), İnci Türk – (22 yaşında, sanatçı), Kenan Yılmaz – (21 yaşında, otel görevlisi). 

 Aşağıdaki listede adı geçenler geçen dönem milletvekilliği, bakan ve halen düzey devlet görevlerini yapan kişilerin listesidir. [1] 

Av. Celal Mümtaz Akıncı – AKP oylarıyla Anayasa Mahkemesi üyesi
Av. Hayati Yazıcı Bakan
Av. Haydar Kemal Kurt – AKP Isparta Milletvekili
Av. Zeyid Aslan – AKP Tokat Milletvekili, Erdoğan’ın eski avukatı
Av. Hüsnü Tuna – AKP Konya Milletvekili
Av. Burhanettin Çoban – Afyonkarahisar AKP’li Belediye Başkanı
Av. Faik Işık – Başbakan Erdoğan’ın ve Süleyman Mercümek’in avukatı
Av. İbrahim Hakkı Aşkar – 22. Dönem AKP Afyon Milletvekili
Av. M. Ali Bulut – AKP Maraş Milletvekili 
Av. Bülent Tüfekçi – Bakan
Av. Halil Ürün – RP kayıp trilyon davası sanığı, AKP Afyon Milletvekili
Av. Mevlüt Uysal – AKP İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı
Av. Nevzat Er – Eski AKP Eminönü Belediye Başkanı
Av. Suat Altınsoy – Eski AKP Konya İl Başkanı Yardımcısı
Av. Tayfun Karali – İstanbul Büyükşehir Belediyesi Darülaceze Müdürü, İstanbul Büyükşehir Belediyesi Zabıta Daire Başkanı
Av. Ferruh Aslan – İstanbul Büyükşehir Belediyesi Basın Yayın Müdürü
Av. İbrahim Kök – AKP Elazığ Milletvekili Aday Adayı
Av. Ali Aşlık – Eski AKP İzmir İl Başkanı ve 24. dönem milletvekili
Av. Bedrettin İskender – AKP Ümraniye Belediye Başkan adayı
Av. Ekrem Bedir – Sakarya AKP Hendek Belediye Meclis Üyesi
Av. Faruk Gökkuş – AKP Kâğıthane İlçe Başkanı
Av. Hasan Hüseyin Pulan – AKP İstanbul İl Disiplin Kurulu üyesi
Av. Hurşit Bıyık – AKP Trabzon İl Başkan Yardımcısı
Av. Reşat Yazak – Anadolu Ajansı Yönetim Kurulu Üyesi.  

---

[1] Liste: “https://haber.sol.org.tr/turkiye/iste-sivas-katliami-saniklarinin-avukati-olan-akpliler-241654”