Ekonomi-Emek

Tüketici güven endeksi, 16 yıldır “iyimserlik sınırı” olan 100’ü geçemedi

Yazar

23 Mayıs 2022

Tüketici güven endeksi 16 yıldır “iyimserlik sınırı” olan 100’ü geçemiyor.

Aylık tüketici eğilim anketiyle tüketicilerin maddi durum ve genel ekonomiye ilişkin mevcut durum değerlendirmeleri, gelecek dönem beklentileri, harcama ve tasarruf eğilimleri ölçülüyor.

Anket sonuçlarından hesaplanan tüketici güven endeksi 0-200 aralığında değer alıyor. Tüketici güven endeksinin 100’den büyük olması tüketici güveninde iyimser durumu, 100’den küçük olması tüketici güveninde kötümser durumu gösteriyor.

Mevsimsel etkilerden artırılmış tüketici güven endeksi, 2022 yılının ilk ayında 73,2 oldu. Şubat’ta 71,2 ve Mart’ta 72,5 olarak açıklanan endeks Nisan’da ayında 67,3 ile son 16 yılın en düşük değerine düştü. Tüketici güven endeksi Mayıs ayında ise 0,3 puanlık bir yükselişle 67,6 oldu.

Tüketici güven endeksi en son Mayıs 2006’da 100’ün üzerinde yer almış ve 100,1 olarak hesaplanmıştı.

Aylık olarak açıklanan tüketici güven endeksi 16 yıldır, bir başka anlatımla 192 aydır “iyimserlik sınırı” olan 100’ün üzerine çıkamadı.

Hesaplanma yöntemi

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) ve Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) işbirliği çerçevesinde 2003 yılından itibaren Hanehalkı İşgücü Anketi’ne ekli olarak yürütülüp hesaplanan Tüketici Eğilim Anketi’nin AB Uyumlulaştırılmış İşyerleri ve Tüketici Anketleri Programı’ndan farklılıklar göstermesi nedeniyle yeni bir uygulamaya geçilmişti. Ocak 2012 tarihinden itibaren AB Uyumlulaştırılmış İşyeri ve Tüketici Anketleri Ortak Programı esaslarına göre yeni Tüketici Eğilim Anketi uygulanmaya başlanmıştı.

2012 yılında Hanehalkı İşgücü Anketi’ne ekli uygulama ve yeni Tüketici Eğilim Anketi eşanlı yürütülen, Hanehalkı İşgücü Anketi’ne ekli uygulamaya Ocak 2013 tarihinden itibaren son verildi.

AB programına tam uyumlu yeni uygulama; anket uygulanan birim, anket soruları, sorularda karşılaştırma yapılan dönem, endeksin hesaplandığı sorular ve endeks yayımlama tarihinde değişiklikler içeriyor. Tüketici Güven Endeksi önceki uygulamada beş alt endeks kullanılarak hesaplanmakta iken; Ocak 2013’ten itibaren dört alt endeks kullanılarak hesaplanmaya başlandı.

AB Uyumlulaştırılmış İşyerleri ve Tüketici Anketleri Programı’na uyumlu yeni tüketici güven endeksi 2012 yılı ve 2013 Ocak ayı için yeni Tüketici Eğilim Anketi sonuçları kullanılarak hesaplandı. Yeni seriyi, 2012 yılı öncesi değerlerle karşılaştırabilmek amacıyla Reg-ARIMA modeline dayalı makro yaklaşımla geriye doğru çekme yöntemi kullanılarak 2004-2011 dönemine ilişkin seri elde edildi.

Anket sonuçlarından hesaplanan tüketici güven endeksi 0-200 aralığında değer alabiliyor. Tüketici güven endeksinin 100’den büyük olması tüketici güveninde iyimser durumu, 100’den küçük olması tüketici güveninde kötümser durumu gösteriyor.

En kötümser aylar

Tüketici Güven Endeksi, küresel krizin başladığı 2008 Eylül ayında 80,7 düzeyindeyken, Ekim ayında 74,2, Kasım ayında 68,9 ile en düşük düzeyine indi. 2008 Aralık ayında ise 69,9 oldu.

Temmuz 2018 döneminde 90,1 olan endeks bu tarihten sonra hep 90’nın altında seyretti.

Aralık 2021’de 68,9 ile kötümserlik göstergesinde dibe doğru giden endeks, Nisan 2022’de 67,3 ile son 16 yılın en düşük değerine ulaştı.

Mayıs 2022 sonuçları

TÜİK ve TCMB işbirliğiyle yürütülen tüketici eğilim anketi sonuçlarından hesaplanan tüketici güven endeksi, Mayıs ayında bir önceki aya göre yüzde 0,3 oranında artarak 67,6 oldu.

Hanenin maddi durum beklentisi endeksi bir önceki aya göre yüzde 1,4 azaldı. Nisan ayında 49,1 olan olan endeks değeri Mayıs ayında 48,5’e düştü. Bu düşüş, gelecek 12 aylık döneme ilişkin genel ekonomik durum beklentisinin azalmasından kaynaklandı.

Nisan ayında 63,9 olan genel ekonomik durum beklentisi endeksi, yüzde 4 oranında artarak Mayıs ayında 66,5 oldu.

Gelecek 12 aylık dönemde dayanıklı tüketim mallarına harcama yapma düşüncesi Nisan ayında 88,8 iken Mayıs ayında yüzde 0,3 artarak 89 olarak hesaplandı.

TÜİK kayıtlarına göre, 2005 yılından bu yana, aylar itibarıyla tüketici güven endeksi verileri şöyle: