Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2023 yılına ilişkin İl Bazında Gayrisafi Yurt İçi Hasıla (GSYH) raporunu açıkladı. Veriler, Türkiye’de ekonomik büyümenin bölgesel dağılımını gözler önüne sererken, en hızlı zenginleşen ve fakirleşen illeri de belirledi.
Türkiye Genelinde Kişi Başı GSYH Artışı
Türkiye genelinde kişi başına gayrisafi yurt içi hasıla 2014 yılında 26 bin 624 TL iken, 2023 yılında 311 bin 110 TL’ye yükseldi. Dolar bazında ise bu rakam 12 bin 178 dolardan, 13 bin 243 dolara çıktı.
Kişi başına düşen gelir sıralamasında ilk 5 il:
- Kocaeli: 21 bin 985 dolar
- Ä°stanbul: 21 bin 741 dolar
- Ankara: 18 bin 655 dolar
- TekirdaÄŸ: 17 bin 099 dolar
- Ä°zmir: 15 bin 369 dolar
Son 5 sıradaki iller ise:
- Van: 4 bin 598 dolar
- Ağrı: 4 bin 706 dolar
- Şanlıurfa: 4 bin 971 dolar
- Bitlis: 5 bin 550 dolar
- MuÅŸ: 5 bin 634 dolar
En Hızlı Zenginleşen Şehirler
TÜİK verilerine göre, 2023 yılında en hızlı ekonomik büyümeyi yaşayan şehir Şırnak oldu. Şırnak, kişi başı GSYH’sini 2.301 dolar artırarak yüzde 44 büyüme kaydetti. Şırnak’ı sırasıyla Ağrı, Van, Siirt ve Kars takip etti.
İlk 10’da yer alan diğer şehirler ve büyüme oranları:
- Malatya: %38 büyüme
- Adıyaman: %37 büyüme
- Bitlis: %36 büyüme
- Erzurum: %36 büyüme
- Hakkari: %35 büyüme
Bu illerin büyük çoğunluğu Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde yer alıyor. Deprem bölgelerinde yaşanan ekonomik canlanmanın, yeniden inşa projelerinin ve tarım gibi sektörlerdeki yatırımların bu büyümede etkili olduğu düşünülüyor.
En Hızlı Fakirleşen Şehirler
TÜİK verileri, kişi başı gelirde düşüş yaşayan şehirleri de ortaya koydu. Artvin, yüzde -2 ile en hızlı fakirleşen şehir oldu. Ancak fakirleşen iller listesinde ekonomik daralmanın görece sınırlı kaldığı görülüyor.
En hızlı fakirleşen 10 il ve değişim oranları:
- Artvin: % -2
- Zonguldak: %4 büyüme (düşüş sayılmasa da büyüme yavaş)
- Uşak: %9 büyüme
- Kırıkkale: %11 büyüme
- Tekirdağ: %12 büyüme
İstanbul’un Ekonomik Payı
İstanbul, Türkiye’nin ekonomik motoru olmayı sürdürüyor. Şehir, tarım, ormancılık ve balıkçılık dışında kalan tüm sektörlerde en yüksek ekonomik paya sahip. Ancak nüfus yoğunluğu ve artan maliyetler, kişi başına düşen GSYH sıralamasında İstanbul’un birinci sırada olmamasına neden oluyor.
Ekonomik Dengesizliklerin Nedenleri ve Çözüm Önerileri
Rapora göre, Türkiye’de bölgeler arası ekonomik dengesizlik hâlâ belirgin bir sorun. Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerindeki hızlı büyüme olumlu bir tablo çizse de, bu büyümenin sürdürülebilirliği tartışma konusu. Batı illerindeki büyüme oranlarının görece düşük kalması ise yatırımların daha dengeli bir şekilde dağıtılması gerektiğini gösteriyor.
Uzmanların önerileri:
- Deprem bölgelerine yapılan yatırımların ülke genelinde dengeli bir kalkınma politikası ile sürdürülmesi.
- Tarım, hayvancılık ve sanayi sektörlerinde bölgesel teşviklerin artırılması.
- Büyükşehirlerde kişi başı geliri artıracak dijital ve yeşil ekonomiye yönelimin desteklenmesi.
TÜİK raporu, ekonomik kalkınmanın dinamiklerini anlamak ve bölgesel politikaları şekillendirmek için önemli bir rehber sunuyor.
- Dina Davasında Beraat Kararı ve Kamuoyuna Tepkiler - 18 Aralık 2024
- Kadın Cinayetleri ve Şiddet: Kasım Ayı Raporu Üzerine Değerlendirme - 18 Aralık 2024
- Mazlum Abdi’nin Kobanê için Önerileri ve Türkiye’nin Güvenlik EndiÅŸeleri - 18 Aralık 2024
