Okyanuslar iklim değişikliği nedeniyle renk değiştiriyor

16 Temmuz 2023

Dünyanın okyanusları, iklim krizinin etkisiyle son yıllarda büyük bir değişim geçiriyor. Uydu verileri, son 20 yılda okyanusların yüzde 56’sında maviden yeşile doğru renk değişimleri yaşandığını gösteriyor. Bu değişiklikler özellikle ekvatora yakın tropikal bölgelerde belirgin. Peki okyanusların rengi neden değişiyor ve bu ne anlama geliyor?

Okyanusların rengi, suyun içindeki canlı ve cansız maddelerin ışığı nasıl yansıttığına bağlıdır. Mavi renk, su moleküllerinin kısa dalga boylu ışığı daha iyi yansıtması nedeniyle daha baskındır. Yeşil renk ise suyun içindeki klorofil pigmenti taşıyan fitoplankton adı verilen mikroskobik canlıların varlığından kaynaklanır. Fitoplanktonlar, fotosentez yaparak oksijen üreten ve besin zincirinin temelini oluşturan önemli bir deniz canlısı grubudur.

NASA’nın Modis-Aqua uydusu, dünya okyanuslarının yarısından fazlasında maviden ağırlıklı olarak yeşil tonlara kademeli bir geçiş olduğunu tespit etti. Renk değiştiren alan Dünya’daki karaların tamamından daha büyük. İngiltere’nin Southampton kentindeki Ulusal Oşinografi Merkezi’nden BB Cael ve meslektaşları NASA’dan gelen verileri analiz etti ve yeşil renklenmenin iklim değişikliği nedeniyle değişen ekosistemlerin bir işareti olduğuna inanıyor.

İklim değişikliği, okyanusların sıcaklığını, akıntılarını, kimyasal bileşimini ve besin dengesini etkiliyor. Bu da fitoplanktonların yaşam koşullarını ve dağılımını değiştiriyor. Bazı bölgelerde fitoplankton sayısı artarken, bazı bölgelerde azalıyor. Bu da okyanusun renginde farklılaşmalara yol açıyor.

Okyanusun rengindeki değişiklik, sadece estetik bir sorun değil, aynı zamanda ekolojik bir sorun da olabilir. Fitoplanktonlar, soluduğumuz oksijenin büyük bir kısmının üretilmesinde ve atmosferimizin dengelenmesinde hayati bir rol oynamaktadır. Ayrıca deniz canlılarının beslenmesi için önemli bir kaynaktır. Fitoplanktonların azaldığı veya arttığı bölgelerde deniz ekosisteminin bozulması ve biyoçeşitliliğin azalması söz konusu olabilir.

Bilim insanları, okyanusun rengindeki değişiklikleri daha iyi anlamak için daha fazla araştırma yapılması gerektiğini söylüyor. Okyanusun rengi, yüzeydeki klorofil seviyelerinin büyük oranda farklılaşmasıyla yıldan yıla değişebilir. Bu da maviden yeşile geçişin iklim değişikliğinden etkilenip etkilenmediğini ayırt etmeyi zorlaştırıyor. Ayrıca farklı uydular renk değişimlerini de farklı şekillerde ölçüyor. Bu da her birinden elde edilen verilerin çoğu zaman birleştirilemeyeceği anlamına geliyor.

Okyanuslarda değişen renkleri daha derinlemesine incelemek için Pace adlı bir NASA görevinin Ocak 2024’te fırlatılması planlanıyor. Bu görev plankton, aerosol, bulutlar ve okyanus ekosistemini izleyecek. Bu sayede okyanusların renk değişimlerinin nedenleri ve sonuçları daha net ortaya çıkabilecek.

Okyanuslar, iklim değişikliğinin etkilerini en çok hisseden ve en çok tepki veren doğal sistemlerdir. Okyanusların rengi, bu etki ve tepkinin bir göstergesi olabilir. Okyanusların sağlığını korumak için iklim değişikliğiyle mücadele etmek gerekiyor. Okyanusların rengi, bizim de geleceğimizi belirliyor.