TÜİK 2023 yılına ilişkin ‘Dezavantajların Kuşaklararası Aktarımı’ istatistiklerini açıkladı

9 Nisan 2024

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2023 yılına ait ‘Dezavantajların Kuşaklararası Aktarımı’ istatistiklerini kamuoyu ile paylaştı. Yapılan araştırma, ailelerin ekonomik ve eğitim durumlarının, kuşaklar boyunca bireylerin yaşam şartları üzerindeki etkilerini detaylı bir şekilde inceliyor.

Rapor, annesi yükseköğretim mezunu olan bireylerin %83,5’inin yükseköğretimden mezun olduğunu gösteriyor. Bu oran, babası yükseköğretim mezunu olanlar için %79,5 olarak belirlendi. Eğitim seviyesinin kuşaklararası aktarımının önemini vurgulayan bu veriler, annesi veya babası lise altı eğitim seviyesine sahip olan bireylerde ise ters bir durumu işaret ediyor: Annesi lise altı mezun olanların %56,3’ü, babası lise altı mezun olanların ise %60’ı aynı eğitim seviyesinde kalmış.

Maddi durumun kuşaklararası aktarımına dair veriler de dikkat çekici. Kendisi 14 yaşındayken ailesinin maddi durumu ‘çok kötü’ olan bireylerin %16,5’i günümüzde en yüksek gelir grubuna yükselmişken, %25,5’i en düşük gelir grubunda kalmış. Küçükken maddi durumu iyi olan bireylerin ise yaklaşık yarısı (%40,6) en yüksek gelir grubunda yer alıyor.

Konut sahipliği açısından, 14 yaşındayken ailesi ev sahibi olan bireylerin %57,7’si şu anda da ev sahibi. Kirada oturanların oranı ise %26,3. Kirada oturan ailelerden gelen bireylerde ev sahibi olma oranı %40’a düşerken, kiracı oranı %47,7’ye yükseliyor.

Tatil yapma imkanı üzerine veriler, 14 yaşındayken tatile gidemeyen bireylerin %69,1’inin hâlâ tatile gidemediğini ortaya koyuyor. Bu durumun temel nedeni maddi yetersizlik olarak belirtiliyor. Küçükken tatile gidebilen bireylerin ise %59’u günümüzde de bu imkanı bulabiliyor.

Son olarak, küçükken et, tavuk ve balık gibi protein kaynaklarına erişimi olan bireylerin %27’si, günümüzde bu gıdaları karşılayamıyor. Bu veriler, kuşaklararası dezavantajların ve avantajların, bireylerin yaşam koşulları üzerinde uzun vadeli etkileri olduğunu gösteriyor.

TÜİK’in bu raporu, toplumsal eşitsizliklerin ve fırsat adaletinin önemini bir kez daha gündeme getiriyor ve politika yapıcılar için önemli bir veri kaynağı sunuyor.

NHY/ TÜİK