Türkiye Ä°statistik Kurumu (TÜİK), 2023 yılına ait ‘Dezavantajların KuÅŸaklararası Aktarımı’ istatistiklerini kamuoyu ile paylaÅŸtı. Yapılan araÅŸtırma, ailelerin ekonomik ve eÄŸitim durumlarının, kuÅŸaklar boyunca bireylerin yaÅŸam ÅŸartları üzerindeki etkilerini detaylı bir ÅŸekilde inceliyor.
Rapor, annesi yükseköğretim mezunu olan bireylerin %83,5’inin yükseköğretimden mezun olduÄŸunu gösteriyor. Bu oran, babası yükseköğretim mezunu olanlar için %79,5 olarak belirlendi. EÄŸitim seviyesinin kuÅŸaklararası aktarımının önemini vurgulayan bu veriler, annesi veya babası lise altı eÄŸitim seviyesine sahip olan bireylerde ise ters bir durumu iÅŸaret ediyor: Annesi lise altı mezun olanların %56,3’ü, babası lise altı mezun olanların ise %60’ı aynı eÄŸitim seviyesinde kalmış.
Maddi durumun kuÅŸaklararası aktarımına dair veriler de dikkat çekici. Kendisi 14 yaşındayken ailesinin maddi durumu ‘çok kötü’ olan bireylerin %16,5’i günümüzde en yüksek gelir grubuna yükselmiÅŸken, %25,5’i en düşük gelir grubunda kalmış. Küçükken maddi durumu iyi olan bireylerin ise yaklaşık yarısı (%40,6) en yüksek gelir grubunda yer alıyor.
Konut sahipliÄŸi açısından, 14 yaşındayken ailesi ev sahibi olan bireylerin %57,7’si ÅŸu anda da ev sahibi. Kirada oturanların oranı ise %26,3. Kirada oturan ailelerden gelen bireylerde ev sahibi olma oranı %40’a düşerken, kiracı oranı %47,7’ye yükseliyor.
Tatil yapma imkanı üzerine veriler, 14 yaşındayken tatile gidemeyen bireylerin %69,1’inin hâlâ tatile gidemediÄŸini ortaya koyuyor. Bu durumun temel nedeni maddi yetersizlik olarak belirtiliyor. Küçükken tatile gidebilen bireylerin ise %59’u günümüzde de bu imkanı bulabiliyor.
Son olarak, küçükken et, tavuk ve balık gibi protein kaynaklarına eriÅŸimi olan bireylerin %27’si, günümüzde bu gıdaları karşılayamıyor. Bu veriler, kuÅŸaklararası dezavantajların ve avantajların, bireylerin yaÅŸam koÅŸulları üzerinde uzun vadeli etkileri olduÄŸunu gösteriyor.
TÜİK’in bu raporu, toplumsal eÅŸitsizliklerin ve fırsat adaletinin önemini bir kez daha gündeme getiriyor ve politika yapıcılar için önemli bir veri kaynağı sunuyor.
NHY/ TÜİK
